Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1796

[p. 12]

Verslag wegens de diamanten, in Brasil.
Door M. d'Andrada.

(Uit de Mémoires de la Societé d'Histoire Naturelle a Paris.)

Het Landschap, of de Provincie, van Brasil, welke Diamanten voortbrengt, waar over ik thans iets voorheb mede te deelen, is gelegen tusschen de 22½ en 16^o Zuider Breedte. De omtrek haalt bykans zes honderd en zeventig mylen. In 't Oosten paalt dit Landschap aan de Capitainerie, of Provincie, van Rio Janeiro; ten Zuiden aan die van St. Paul; ten Noorden aan de Sertoens, of het binnenste gedeelte van de aan Zee liggende Provincie van de Baai de Tous les Saintes, en met een gedeelte aan de Mynen van Goyates; ten Westen eindelyk aan het andere gedeelte van dezelve, aan de Woestynen en Bosschen, bewoond door Wilden, welke zich uitstrekken tot de grenzen van Paraguay.

Aan den kant van St. Paul heeft deeze Landschap wyduitgestrekte onbebouwde Velden. Het binnenste gedeelte is doorsneeden met ketens van groote Bergen en Heuvelen, met heerlyke Valeijen, lachende en vrugtbaare Vlakten. Hout wordt 'er in ruimen overvloed gevonden. Een verbaazend aantal van Rivieren en Beeken bewateren 't zelve, en geeven gemak aan den arbeid in de Goudinynen, welk Metaal men haalt uit de beddingen der Rivieren, van derzelver oevers in de open lugt, of van onder den grond.

Deeze Provincie is verdeeld in vier Comarcas, of Destricten, die van het Zuiden na het Noorden in deezer voege elkander volgen, Santo Jaäo del Rei, Villa Rica, Sabara en Serro Dofiro, of de Koude Berg, in de taal der Wilden Yritauray geheeten. Het is dit laatstgemelde Destrict, waar uit men de Diamanten haalt. De geheele Provincie is zeer ryk in Yzermynen, Antimonie, Zine, Koper, Zilver en Goud.

Het waren de Paulisten, of de Inwoonders van de oude Capitainerie van St. Vincent, die deeze Mynen ontdekten, en een groot gedeelte van dit ryke Landschap bevolkten, als mede van Mato-Grosso, van Cuiaba, van Goyates en van Rio grande de San Pedro. Met één woord, zonder hun zou bykans het geheele inwendige

[p. 13]

gedeelte des Lands, met deszelfs onmeetelyke rykdommen, nog onbekend en onbevolkt zyn. Altoos met de wapenen in de hand, om zich te verdedigen tegen de Wilden, te midden van ondoordringbaare Bosschen en eenzaame Velden, twaalf jaaren lang blootgesteld aan honger en de ongenade der lugt, kwamen zy alle deeze hinderpaalen te boven. Daar is geen Berg, geen Riviertje, geen Myn, of dezelve is door hun overtrokken, bezogt en ontdekt.

Het was antonio soury, Paulist, die zyn naam aan een deezer Bergen gegeeven heeft, die allereerst Serro Dofiro ontdekt en bezogt. Men was alleen op het vinden van Goud uit, wanneer men in 't einde Diamanten vondt in Riacho Fundo, waar men ze eerst inzamelde, en naderhand in Rio do Peixo. Men haalde desgelyks eene groote menigte uit Giquitignoa, eene zeer ryke Rivier. Eindelyk ontdekte, op 't laatste van den Jaare 1780, en in den aanvange van 1781, eene Bende van omtrent drie duizend Contrebandiers, Grimpeiros genaamd, Diamanten, en haalde eene verbaazende hoeveelheid uit Terra de Santo Antonio. Maar dezelve werd genoodzaakt die te laaten aan de Algemeene Pagtery, die 'er zich meester van maakte.

Het was ten dien tyde, dat de vermoedens, dat de Bergen de eigenlyke vormplaatzen der Diamanten waren, zich meer en meer bevestigden. Doch, vermids de arbeid aan de beddingen der Rivieren, en aan derzelver boorden, min langwylig is, en zich meer in 't groot laat bewerken, en daarenboven de Diamanten, daar voorhanden, veel grooter zyn, verliet men het Gebergte, en richtte groote Vastigheden op aan de Rivier Toucambiruou, welke de Valeijen van dien bergketen bespoelt, en bykans vyftig mylen lang is. Men ontdekte, door naspeuringen en uithoolingen, dat de geheele bedding van dien grond, geplaatst onder de bedding des vrugtbaaren gronds, meer of min Diamanten bevatte, verspreid en gehegt aan eene meer of min yzeragtige en digte stoffe; maar nooit draadswyze, of binnen holle steenen ingeslooten.

Men zogt, in den beginne, dit zoeken der Diamanten te verbieden; maar de verboden handel, en het verzenden van dezelve, door de Vloot van Brasil, als Diamanten uit het Oosten komende, deedt het Gouvernement besluiten 'er een handeltak van te maaken. De eerste, die dit ter hand nam, was risburo caldeira, een Paulist, op

[p. 14]

voorwaarde, dat men geen grooter aantal dan zes honderd Negers in het zoeken der Diamanten zou gebruiken. Omtrent deeze voorwaarde heeft men ten allen tyde zyn woord niet gehouden: dewyl men van zes tot acht duizend Negers tot dit Diamantzoeken in het werk gesteld heeft. Dit getal is een weinig verminderd, wanneer de Portugeesche Regeering, om dit bedrog te beletten, en het verlaagen van den prys der Diamanten, naar evenredigheid van de menigte ter verkoop gebragt, het Diamantzoeken voor eigen rekening liet doen. Maar tegenwoordig is men door nieuwe beweegredenen overgehaald, om het Diamantzoeken weder aan byzondere Persoonen te verpagten. Ondanks de groote voordeelen, welke de Koninglyke Schatkist daarvan trekke, lyden de Inwoonders daar door aanmerkelyk; dewyl het Destrict, waarin men Diamanten zoekt, zich van tyd tot tyd wyder uitbreidende, eene menigte gronden, zeer ryk in Goud, onbewerkt laat.

Dat wy nu iets naders van deeze Diamanten zeggen.

De gedaante der Diamanten is niet bepaald; eenige zyn achthoekig, gevormd door de vereeniging van twee Pyramiden. Dit is de Adamas octaëdrus turbinatus van wallerius, of de Achtkantige Diamant van romé de l'isle. Deeze vindt men bykans altoos in de bovenkorst der Bergen. - De andere zyn bykans rond, of door eene Cristallisatie daar aan eigen, of door afslyting. Deeze Diamanten gelyken zeer veel op die van het Oosten, die de Portugeesen en de Indische Volken Roboludos heeten, 't geen zo veel zegt als afgesleeten. - De andere eindelyk zyn langwerpig, en schynen my de eigenste te weezen die wallerius noemt Adamas hexaëdrus tabellatus. - Deeze twee laatstgemelde soorten treft men doorgaans aan in de beddingen der Rivieren, en de afgeschaafde boorden van dezelve.

Men vindt ze ook, gelyk ik reeds aangeduid heb, in de opperkorst der Bergen. Deeze korsten zyn geformeerd uit een laag van yzeragtig Zand, met afgesleetene Steenen. Men noemt dit Cascalho, en de beddingen, of laagen, Taboleiros. Deeze Taboleiros hebben verschillende naamen, naar derzelver ligging en aart. Wanneer de bedding horisontaal ligt, en in het plan van de oppervlakte der Riviere, dan is dezelve eigenlyk een Taboleiro. Maar, indien het zich aan de zyden opheft, heet het Gapiara. Eindelyk, wanneer 'er veel Amaril onder is, noemt men

[p. 15]

het in het Brasiliaansch Tabanhua canga, 't geen zo veel zegt als Zwarte steen, of Yzersteen.

Op eenige plaatzen ligt de Cascalho bloot; op andere is dezelve bedekt door eene soort van kleiagtigen grond, (Humus Damascena, lin.) of door een rood grof Zand, waar onder soms afgesleetene Steenen. Dit Zand heet Pisara. De bank of onderlaage van de Cascalho is van Schift, eenigzins zandagtig, of van aard- en steenagtige Yzererts. Het is desgelyks in de Cascalho dat men Goud vindt, in kleine plaatjes, of in Vuursteenen; 't geen, myns oordeels, grootendeels ontstaat uit de ontbinding van met Goud bezwangerde Vuursteenen, dewyl het Goud in draaden eene andere gedaante heeft, en eigenlyk de Tophus ferreus van lin. is.

De opspeuring deezer Diamanten geschiedt door het veranderen van de beddingen der Rivieren en Beekjes, zo dat men den uitgehaalden grond konne wasschen, en de Diamanten uitzoeken, of door het breeken en vermorsselen, met groote hamers, van de Cascalho, welke men dan afwascht in Canos, of Bakken. Dit wasschen verschilt van het wasschen om Goud te vinden: dewyl men 'er zeer weinig, zeer helder, water toe moet gebruiken, en eene kleine hoeveelheid Cascalho te gelyk neemt. Deeze evenredigheden zyn juist het tegenovergestelde van die by het wasschen om Goud te vinden gebruikt worden.

Men bedient zich tot deezen arbeid van Zwarte Slaaven. Zy zyn, dit werk verrigtende, geheel naakt, uitgenomen een klein voorschootje, ten einde zy nergens Diamanten zouden kunnen verbergen. Maar, ondanks alle deeze voorzorgen, ondanks al de waakzaamheid der talryke Toezienderen, weeten zy middel om Diamanten te verbergen, om ze voor een zeer laagen prys te verkoopen aan de Sluikhandelaaren, of liever voor Rhum en Tabak te verruilen.

Ziet daar alles wat ik met zekerheid van deeze Diamanten kan zeggen. Ik moet 'er alleen nog byvoegen, dat andere Provincien van Brafil desgelyks Diamanten bevatten, als by voorbeeld Cuiaba en de Landen van Guara Puara, in de Provincie van St. Paul: maar men heeft van het zoeken nog geen werk gemaakt.

Aantekening van j.c. delamethrie. De Diamantmynen in de Oost-Indiën treft men ook juist aan in eenen zandagtigen en yzeragtigen grond, vermengd op dezelfde

[p. 16]

wyze als de Cascalho in Brasil. ‘De aarde van de Diamantmynen in Golconda is rood, met aderen van eene stoffe die zeer veel gelykt na Metzelkalk, nu eens wit, zomtyds geelagtig. Dezelve is doormengd met steentjes, die in menigte aan elkander gehegt zyn.’ Nichols.

Deeze gelykheid is volkomen. Zou het Yzer eenigzins komen in de vorming der Diamanten?