Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1796

Het Weeskind, Tooneelspel. In drie Bedryven, in Prosa. Naar het Fransch van Pigault-le-Brun. Te Amsteldam, by P.J. Uylenbroek. In 8vo. 105 bl.

Het onderwerp voor dit Stuk is zo voortreflyk uitgedagt, als kunstig bewerkt. Het gevaar der zwakheid van een oogenblik, het onzalig gevolg van het misdryf, wordt daarin ongemeen levendig en nadruklyk geschetst. - Eene hartlykbeminde Gade waagt het slechts eenmaal de tederste verbinduis te schenden, en eene agttienjarige deugdbetrachting is niet in staat de wroegingen uit haar gemoed te verbannen. Terwyl haar Egtgenoot op eene lange reize afwezig was, ontfangt zy de vrucht uit haren overspeligen schoot. Zy gevoelde hare schuld; maar tevens gevoelende, dat zy Moeder was, kon zy zich van haar kind niet scheiden. Zy stelt het haren wedergekeerden Man als een aangenomen Weeskind voor. Deze. op de deugd zyner Vrouwe volkomen gerust, wil niet alleen haren wensch niet tegengaan, maar eerbiedigt ook stiptlyk het geheim, dat zy van de geboorte van dit Weesje maakte. Hy neemt de zorge voor deszelfs opvoeding gewillig op zich, wordt in een zeer hogen graad zyn begunstiger en vriend; maar verlevendigt en vermeerdert ook steeds onwetend de wroeging en de onrust zyner, zich schuldig kennende, Gade, door de wel-

[p. 608]

daden, waarmede hy, byzonder om haar te verpligten, haren Zoon beschenkt. Juliaan (zo heette die Zoon) beantwoordde in toenemende jaren ten vollen aan de liefderyke zorg van zynen weldoener. Door vlyt, verworven kunde en edele zeden, verkreeg hy de achting en werd de vreugde van diens gansch gezin. Maar hy werd tevens de vuriglyk-geliefde Minnaar van de Dochter van zynen Vriend en van haar, die hy niet als zyne Moeder kende. Schoon deze Dochter reeds door hare Ouderen aan een ander was toegezegd, maakt zich de onbevooroordeelde, gevoelvolle en deugdzame, Vader, op diens vrywilligen en edelmoedigen afstand, gereed de kuische min van twee onschuldige harten te bekronen. Hoe verblydt hem het gedagte van daardoor het geluk en de vreugde zyner Gade ten top te zullen voeren! Maar hoe verbaast en treft hare weigering hem, en allen, die dezelve horen! Zy ziet het deugdzaam-minnend Paar voor zich geknield, en, overkropt van aandoening, bezweert zy het, aan deszelfs dringende bede niet te kunnen voldoen. Hare aandoening, hare afgebroken dubbelzinnige taal, doet een vermoeden tegen haar opryzen, het geen de angstige vrees om eene nog vreeslyker waarheid te ontdekken haar belet te wederleggen. Hare vreemde halstarrigheid noodzaakt haren Egtgenoot geweld te gebruiken, en hare toestemming volstrekt te vorderen. Dus tot het uiterste gebragt, roept zy, in de yslykste wanhoop, uit: ‘Neen; ik zal geen bloedschande onderschryven! zy beiden zyn myne kinderen!’

Het kan niet anders, of dit Toneelspel, dat in zyn geheel de schoonste lessen voor het verstand en de gevoeligste trekken voor het hart oplevert, moet, wél uitgevoerd, eene uitnemende werking doen. ‘Vrouwen, Vrouwen! mogt gy 'er vooral uit leren bedenken, hoe vernederend de misdaad zy, alvoorens u 'er aan over te geeven!’