Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1796

[p. 100]

De Minagting der Hervormden jeegens de Overleeveringen, welken de Roomsche Kerk aan het Nieuw Testament gelyk stelt, beteugeld door een Leeraar der Remonstranten. Te Rotterdam, by J. Meyer en A. Danserweg, Wz., 1795. In gr. 8vo. 16 bl.

In den aanhef deezer Brochure trekt de Remonstrantsche Leeraar een parallel tusschen de Hervormden en Roomschgezinden; meldende, dat, hoewel de eerstgenoemden ‘met eene groote maate van laatdunkendheid beweeren, dat zy uit eigen oogen zien, zy in de daad niets meer doen, dan de Roomschgezinden, die needrig erkennen, dat zy slechts aanneemen het geen hunne Kerk heeft vastgesteld.’ Beiden leeren de Stellingen hunner Kerke uit Vraagboeken door lieden van hunne gezindheid vervaardigd, als op de Christlyke Openbaaring gegrond. Het onderscheid bestaat hierin, dat de Roomschgezinden zich ook beroepen op de uitspraaken der Kerke, doch in waarheid op denzelfden grond, op welken de Hervormden hunnen Catechismus als een rigtsnoer van hun Geloof aanneemen, omdat zy naamlyk vertrouwen, dat die uitspraaken met den wil van Christus en der Apostelen overeenstemmen. De vraag is, derhalven, waarin de Christlyke Openbaaring vervat zy. De Hervormden beschouwen als de eenige echte oirkonden des Christendoms de dus genoemde Kanonieke Boeken; terwyl de anderen, de Voorbeelden der regtzinnige Kerkvaderen volgende, de Overleveringen daar nevens voegen, als van welke zo wel als van de Boeken van het O. en N.T. God de Ingeever is, als zynde die Overleveringen of mondelings door Christus of door den H. Geest ingegeeven, en door eene onafgebrokene overhandiging bewaard. Hier maakt onze Remonstrantsche Leeraar de zaak der Roomschgezinden de zyne, door zyne pooging om aan te toonen, dat de Hervormden te onregt onderstellen, dat de Boeken des N.T. met uitsluiting van alle andere, reeds door de eerste Christen Kerk, tot een Canon, of uitsluitende Regelmaat van Geloof en Zeden, zouden verzameld zyn geworden; moetende, volgens hem, het gevoelen van venema volgende, die Verzameling tot in de vierde Eeuw worden vooruitgeschoven. ‘Wie kan nu eischen, vraagt hy, dat

[p. 101]

men eene uitspraak eerbiedige, welke men niet weet, van wien en wanneer dezelve zy gedaan? Kan zulk eene uitspraak ons verpligten, om een uitsluitend voorregt toe te kennen aan Schriften, welken volgens de uitspraak in den Canon zyn ingelyfd, dog welken geduurende meer dan twee voorheen verloopen Eeuwen, toen men de zaak veel beter kon beoordeelen, aan die geenen werden gelyk gesteld, in welken clemens, barnabas, ignatius, polycarpus en anderen, hunne Overleveringen wegens het Christendom te boek stelden?’ Besluitende voorts, uit dit alles, dat 'er geene reden is, om deeze en diergelyke Overleveringen uit de Oirkonden der Christlyke Openbaaring uit te sluiten; terwyl hy, egter, tevens erkent de moeilykheid voor de Roomschgezinden, om alle de Overleveringen, welke hun als echte Oirkonden worden aangeprezen, als zodanig te onderkennen. Dit, zegt hy, is eene zaak van zo veel omslag, ‘dat de Leeken daar toe doorgaans geheel buiten staat zyn.’

Zekerlyk behelst dit kort Geschrift bedenkingen, die opmerking verdienen. Doch, om iets af te doen, behoorde de stelling beter uit een gezet en naauwkeuriger behandeld te worden. Wat baat het, Overleveringen te bezitten, ten aanzien van welke de schifting van het echte uit het onechte boven het bereik van het gros der Leeken gaat?