Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1795

Bericht, wegens de beste manier, om het phosphorzuure kwikzilver, (Mercurius phosphoratus,) tot gebruik in de geneeskunde, te bereiden.
Door den Heer Trommsdorff.

Hoewel men reeds zo veele Voorschriften, ter bereiding van de Phosphorzuure Kwik, heeft opgegeeven, dat het overbodig kon schynen, hieromtrent nieuwe Aanmerkingen mede te deelen, meen ik echter, door het veelvuldig samenstellen van dit praparaat, en het beproeven der onderscheiden manieren, die door de Scheikundige Schryvers worden aangepreezen, door de ondervinding in staat gesteld te zyn, om deswegens iets nuttigs te kunnen mededeelen. - Eene enkele methode dan hebben myne Proeven geleerd, dat, ter verkryging van een altoos eenvormig en zuiver Zout, en dus tot gebruik in de Geneeskunde, waartoe dit middel thans met zo veel nut gebezigd wordt, alleen geschikt, met voordeel kon aangewend worden. Om eerst het Phosphorzuur te verkrygen, laat men de Phosphorus afbranden: tot dit einde zou men zich van den toestel van pelletier, in het Journal de Physique, Jul. 1785, p. 30. beschreven, kunnen bedienen; doch daar de Apothekers niet altoos in de gelegenheid zyn zich van dezelve te voorzien, kan men, hoewel met verlies van eenig zuur, hetzelve op de volgende wys verkrygen.

Men neemt een groote glazen Klok, die 24 Mengelen

[p. 263]

water bevatten kan, of, by gebrek daarvan, een Suikerglas van dezelfde grootte, maakt het even warm, en plaatst het omgekeerd op een onverglaasd bord, dat eenigzins diep is. Het is niet noodig, dat de rand van het Glas op het bord wel aansluit, maar het is zelf al zo goed, dat 'er eenige opening blyft. Het Glas even opgeligt hebbende, legt men omtrent ½ drachma Phosphorus midden op het bord, en zo dra het brandt zet men het Glas 'er weder over. De Phosphorus brandt alsdan met een heldere vlam en sterke rook, die zich aan de wanden en op den grond van het Glas als kleine sneeuwvlokjes aanzet, on zuiver droog Phosphorzuur is. De lucht, die het Glas bevat, is genoeg om deeze hoeveelheid Phosphorus te doen af branden; zo het echter mogt uitgaan, moet men het Glas maar even opligten, om 'er een weinig versche lucht in te doen komen. Na het af branden van de Phosphorus laat men alles zo lang staan, tot dat alle dampen zich tot een droog vast lichaam gezet hebben; dan neemt men het Glas weg, laat het Zuur 'er in, of haalt het 'er uit, legt weder eene nieuwe hoeveelheid Phosphorus op het bord, en gaat weder te werk als vooren, en men herhaalt deeze bewerking zo lang, tot dat men eenige Oncen Phosphorus verbrand heeft. Heeft men op deeze wyze een genoegzaamen voorraad van Zuur bereid, dan keert men het Glas om, en laat het, zo als het bord, openstaan, dat 'er lucht bykome, waar door dan al het Zout den volgenden dag geheel gesmolten is. By dit vocht giet men dan zes of agtmaal zo veel overgehaald water, en zygt het vocht door, 't geen dan het zuiverst verdund Phosphorzuur is. Gewoonlyk scheidt zich, als men 'er water bydoet, eene kleine hoeveelheid roodachtige stof af, welke nog onverdeelde Phosphorus is, maar zodanig met Zuur doordrongen, dat ze niet meer brandt.

Na zich op deeze wyze een zuiver Phosphorzuur verschaft te hebben, zet men hetzelve op wat vuur, en na het eenigzins warm geworden is, verzadigt men het met zeer zuiver mynstoflyk Loogzout. Men verlaate zich echter hierby niet op de opbruisching, maar beproeve het vocht met blaauw en rood Lakmoespapier; hoewel het minder kwaad kan, zo 'er wat te veel Zuur, als te veel Loogzout, in is. Het mynstoflyk Loogzout verkies ik altoos boven het plantaartige, dewyl het zuiverer is van Vitriool- en Zoutzuur. Na dat het vocht behoorlyk verzadigd is, doet men 'er viermaal zo veel overgehaald

[p. 264]

warm water by, en drupt 'er dan eene welbereide oplossing van Kwikzilver in Salpeterzuur in, tot zo lang als 'er eenige nederploffing geschied. Vervolgens giet men het vocht door, verzamelt het nedergevallen Zout, dat op het papier blyft, wascht het met overgehaald warm water behoorlyk af, en laat het dan zeer zagt droogen. Men verkrygt dus een zeer witte stof, die het zuiverste Phosphorzuare Kwikzilver is, alleen geschikt om tot Geneeskundig gebruik te dienen. Men mag echter ter bereiding van dit middel zich niet bedienen van de gewoone Kwik, zo als zy verkogt wordt, dewyl dezelve altoos met lood en andere metaalen vermengd is. Zelfs is de Kwik, die door overhaaling gezuiverd is, niet altoos van lood bevryd; men doet daarom beter, het Kwikzilver, met yzer of loogzout, uit het zuiverst Vermillioen, door eene drooge destillatie af te scheiden. Ook moet men ter oplossing van de Kwik het gewoon Sterkwater niet gebruiken, om dat 'er altoos Vitriool- en Zeezoutzuur mede vermengd is; maar men moet daartoe een volkomen zuiver Salpeterzuur bezigen, 't geen verkreegen wordt met in 't gewoon Sterkwater zo lang eene ontbinding van Zilver in Salpeterzuur te druppen, als 'er iets uit neêrgeploft wordt, het zuur vervolgends door te zygen, en op eenige zuivere Zwaaräarde te destilleeren. Door de Zilverontbinding wordt het Zoutzuur, en door de Zwaaräarde het Salpeterzuur, weggenomen. Wil men dan het Zuur beproeven, of het wel zuiver is, dan doet men 'er slegts eene oplossing van Zilver en van Salpeterzuure Zwaaräarde by, en in beide gevallen moet het Zuur niet troebel worden.

Men geloove niet, dat ik te veel voorzorge beveel; dezelve is tot het wél bereiden van dit middel noodzaaklyk. Ook zyn de kosten zo zwaar niet, als men zich verbeeldt; dewyl één Once Phosphorus door verbranding zo veel Zuur levert, als genoeg is om 'er vyf Oncen Phosphorzuure Kwik uit te verkrygen.