Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1793

De zee.

Is eene aandachtige beschouwing onzer Landtoneelen, voor den opmerkzamen Beschouwer, grootsch, treffend en eerbiedwekkend! niet minder grootsch is de beschouwing van die groote Wateren der Zee, die wyde onoverzienbare waterplas, dat uitgestrekte pekelveld, die ontzaggelyke vergadering der Wateren, die ons van zo veele ver afgelegene Landen en Volken afscheidt. En hoe veele verpligting hebben wy niet aan den geenen, wiens kunde een middel uitgedagt heeft, om over deezen grooten Oceaan tot andere Gewesten te komen: de zo nuttige en overkonstige Scheepvaart, die groote Water-Kasteelen, die enkel door middel van een kleen Compas, volgens het bestuur van den kundigen Stuurman, ter plaatse zyner bestemminge gebragt worden - en welke heerlyke Toneelen beschouwt de Zeeman op de groote Wateren der Zee, daar het heerlyke Werk der Scheppinge zich geduurig aan

[p. 465]

zyn aandagtig oog vertoont! daar beschouwt hy, onverhin, derd, des daags, de heerlyke en majestueuse opgang der Zon, aan het Oosten, en, des avonds, deszelfs verrukkende ondergang aan het Westen, daar zy aan de kim verdwynt!

De stille en statige nacht vertoont aan hem het heldere licht der Maan, en zo veele millioenen van tintelende Lichten - ontelbare Zonnen en Bollen, elk in haren kring nuttig en aanbiddenswaardig: en welk een grooten schat van byzonderheden bevat deeze diepe Waterplas in zich, buiten en behalven zo veelerleie soorten van Schepselen, elk in zynen aart en natuur byzonder, alle in deszelfs soort tot nuttige einden geschikt, daar zy in haren ruimen schoot een talloos tal van Schepselen bergt, kleenen en grooten, die in dit golvend ruim der rustelooze baren hun bestaan vinden, en daaglyks onderhouden worden door hunnen Formeerder, de Almagtige Schepper der Waereld, die daar zit boven den Kloot der Aarde, en die, door zyn onbeperkt vermogen, den stoutsten Zeeman kan doen beeven, wanneer zyne wy heid goedvind de Wateren der Zee te beroeren. Hy - Jehovah, doet eenen stormwind opstaan, ontsluitende de Schatkameren van den Wind, en verwekt een Orcaan; de afgrond slaat aan 't rooken, de vloed bruischt hoe langer hoe hooger, de wind, die door zyne kragt de baren tot bergen vormt, doet de Schepelingen ryzen naar den Hemel, en weder dalen tot in den afgrond; dan, die zelfde God toont ook aan zyne Schepselen, hoe deeze zelfde bulderende baren op zynen wenk kunnen zwygen - Hy spreekt, en de Zee wordt stille! doende den storm bedaren op het wenken van zyn wil.

Zo zien zy, die met Schepen ter Zee afvaren, handel doende op de groote Wateren, de wonderen van den Heer der Natuur, van God, den wyzen Bestuurder aller dingen; wiens handelingen, voor ons, kortziende Stervelingen, zeer dikwyls onbegryplyk en duister zyn - ja het zyn de bruischende golven der Zee, die meer dan eens getuigd hebben, hoe zy strekken konden, om Volken te straffen, om Volken te behouden

De Wateren der Zee deeden weleer de eerste Waereld, en alle deszelfs Bewoonders, (behalven Noach en de zynen) omkomen.

De Wateren der Zee maakten weleer plaats voor Gods beminde Volk Israël, om hun droogvoets te laten doortrekken; daar die zelfde Wateren den heerschzugtigen Dwingeland Farao, en zyne gantsche Legermagt, verzwolg.

De Wateren der Zee getuigen, hoe God, in later dagen, altoos edele oogmerken met zynen zegen begunstigde, onze Vaderlandsche Helden bystondt, hoe hy de belanglooze denkwyze beloonde van eenen kortenaar, tromp en de ruiter, en - nog maar weinige jaren geleden, van den dappe-

[p. 466]

ren zoutman; ja zo leveren de Wateren der Zee ook hare byzonderheden - byzonderheden, die groot, aandenkenswaardig, heerlyk, en van onderscheidene natuur, zyn, en alle geschieden, en geschied zyn, onder en door het wys bestuur van Hem, die de Zee heeft voortgebragt. - Hoe nuttig en heerlyk is dan de beschouwing van de Wateren der Zee. Welk eene onbegrypelyke Almagt is 'er noodig, om dezelve te onderhouden, met alles wat daar in is, en dit alles geschied!

Groot zyn Godes Werken; Hy heeft ze alle met wysheid voortgebragt! want zyne is de Zee! God heeft ze gemaakt; - en, herinneren wy ons de gebeurtenissen, op dat golvend Element zo dikwyls voorgevallen, om Volken te behouden, of te straffen, hoe blykt daaruit ten duidelykste, dat de Bestuurder der Waereld aan geen plaats, tyd of middelen, bepaald is, om zyne wyze oogmerken ter uitvoer te brengen, ter verhooging of vernedering van Volken, Natiën, of Gemeenebesten!

Beschouwt dan altoos, met eerbied, de groote Wateren der Zee, en vraagt aan u zelven: wie dondert in de wolken! - Wie hoort ge in de stormen loeijen? - Wie stuwt de golven, dat ze als bergen worden? - Wie anders, dan God! - Zie zyne Magt, en aanbid Hem die gadelooze Wonderen werkt.