dagen zonder botersmeerzel geweest zyn, is het bykans onmogelyk het Ys 'er uit te krygen, zonder teffens de pan te vermorselen. Het getal der pannen, ten zelfden tyde aan de Bevriezing blootgesteld, is omtrent 100,000, en worden 'er, om ze 's avonds met water te vullen, en 's morgens het Ys 'er uit te neemen, omtrent 300 Persoonen, Mannen, Vrouwen en Kinderen, gebruikt. Het water haalt men uit eene Wel, niet verre van daar. Nieuwe vaten, de meeste porien hebbende, beantwoorden best aan het oogmerk.
't Is noodig dat het stroo droog zy: wanneer het nat wordt, gelyk menigmaal, by toeval, gebeurt, neemt men het weg, en vernieuwt het. Ik heb waargenomen, dat gekookt water in een Porceleine schotel bevroos; doch dikwyls een Porceleine schotel met Welwater, tusschen de onverglaasde pannen, op de beddingen van stroo, zettende, was 'er geen Ys in te zien, schoon het Ys in de pannen vry dik ware.
Ik maakte ook het stroo nat in eenige perken, en die bevogtiging belette altoos het vormen van 't Ys.
De lugt is doorgaans, ten stonde dat het Ys gevormd wordt, stil; en omtrent het aanbreeken van den dag koelt 'er een windje uit den Zuidwesten op. Ik had een Thermometer, ten tyde van het Ysmaaken, met den bol op de stroobedding, en een anderen hangende aan een staak, vyf en een half voet boven den grond: doorgaans nam ik waar, dat, wanneer 'er Ys gevormd werd, de Thermometer, op het stroo geplaatst, van 37 tot 42o stondt, en die aan den staak omtrent vier graaden hooger; doch indien 'er zo veel winds opkwam, dat het vriezen ophieldt, stemden de beide Thermometers overeen.
Ik zal niets in 't midden brengen omtrent de oorzaaken der Ysvorming, op een tyd dat de Thermometer zo veele Graaden boven het Vriespunt staat; dan ik hoop, dat dit stuk zal opgehelderd worden door een voor dien taak beter berekend Man. Ik blyf, enz.
j. ll. williams.
Benares,
Maart 25, 1792.
Myn Heer!
Ter aanvullinge van 't geen ik u alreede medegedeeld heb, ten aanziene van het verkrygen van Ys in dit Land,