Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1793

Zedelyke bedenkingen.

De Godsdienst heest zekerlyk zyn eerste opzigt op God. Die is het oneindig, het aanbiddenswaardig, voorwerp van onzen dienst. Dien moeten wy dienen, en Hem alleen aanbidden. 'Er heest geen Godsdienst plaats zonder Liefde. Het voorwerp van onzen dienst moet van ons bemind worden,

[p. 254]

anderzints zal onze dienst zeer flaauw, en van weinige betekenis, zyn. De ware Godsdienst bestaat in eene vuurige liefde tot God. Uit aanmerking van het onwaardeerbaar goed, waar mede God zyne redelyke Wezens beschenkt, zyn zy ook door de duurzaamste verpligting aan hunnen Weldoener verbonden, en wat is 'er betamelyker, dan Hem lief te hebben, van wien men beweldadigd word. Omtrent den dienst van God word dus volstrekt liefde, zuivere liefde, tot Hem gevorderd: dog niet slegts liefde, maar ook een zeker vertrouwen - een vast, een onwrikbaar, vertrouwen op zyne bescherming en goedheid; een verlaten op zyne toezeggingen en beloften. Hy, de onveranderlyke God, zal nimmer falen in zyne toezeggingen. Al wat Hy belooft, zal dierhalven eenmaal, 't zy vroeg of laat, zekerlyk vervuld worden. - Eene byzondere voorzienigheid is altoos waakzaam omtrent hen die op God vertrouwen. Welk eene troost en bemoediging in duistere omstandigheden; wanneer het van alle kanten donker is, en drukkende tegenheden het hart benauwen, dan bemoedigt niet weinig die verzekering, dat 'er een God in den Hemel is, die voor ons waakt, en wiens byzonder toeverzigt ons gadeslaat - die het licht uit de duisternis kan doen voortkomen, en, na eenen akeligen donkeren nagt, de blyde dageraad veelmalen laat opgaan. - Op wien men vast vertrouwen kan, (zo wy anders ons aan de Godlyke bestiering toevertrouwen,) dat zekerlyk 'er eens een tyd zal komen, dat men, van alle zorg ontslagen, bevryd zal worden van rampen, en over alle zyne vyanden, over alle zyne haters, zegevieren. Zulk een bemoedigenden troost schenkt ons de Godsdienst, en een onwrikbaar vertrouwen op zyne bescherming en goedheid. Dan, aan den anderen kant, heeft de Godsdienst zyn opzicht ook op onze Natuurgenooten. - Op Schepselen van gelyke beweging als wy zyn. Als onze daden en bedryven het kenmark zullen dragen van goed en opregt, dan moeten ze met den Godsdienst gezegeld en bestempeld zyn, en dan worden de moeijelykste pligten gemakkelyk, en geenzins onuitvoerlyk. - Gelyk God zyne liefde betoont tegens ons, schoon van natuure zyne vyanden, zo zyn wy verpligt, een iegelyk zynen Naasten te beminnen. Zullen wy meer willen zyn, dan onze Maker, in wiens hand ons leven, en den adem van onzen geest, is? - De Godsdienst voert ons op tot verheven pligten; pligten, die, zo wy ze nalaten, ons strafbaar doen worden in de oogen van onzen vlekkelozen Maker. - Geen haat, geen wrevel, geen vyandschap, tegen onzen Broeder, duld de Godsdienst in het hart. - Hebt uwe vyanden lief. - Zie daar eene verzaking, welke de Godsdienst van ons vordert. - Verhevene zielen voelen de kragt van dit bevel. Zy gehoorzamen, en toonen zich zeer groot. Welk eene verlochening van zich zelven, - en nogthans onze

[p. 255]

groote Meester vordert zulks van een ieder onzer. Zo wy Christus Jesus liefhebben, dan moeten wy zyne geboden gehoorzamen, zyne bevelen opvolgen, en dan moeten wy ook afleggen alle haat, alle twist en vyandschap. - Zo ons de Godsdienst nauw aan het harte legt, dan mogen wy de Euangelische geboden niet verwaarlozen. - Wy kunnen gene Christenen wezen, indien wy niet luisteren naar het geen onze groote Meester, Christus, ons beveelt. Hebt uwen Naasten lief als u zelven. Wie is myn Naasten? - Alle schepzels van gelyke beweging als ik ben - deze moet ik niet slegts liefhebben, maar met dat zelfde vuur beminnen, als ieder mensch zyn eigen zelven bemint. - Dan, myn groote Meester vordert nog meer. Als myn Naasten my vyandig is, moet ik hem nog beminnen.

Ik moet die genen zegenen, welke my vloeken; wel doen, de genen die my haten; bidden voor de genen die my geweld aandoen en vervolgen, op dat ik een kind mag zyn van mynen Hemelschen Vader, die zyne zonne doet opgaan over bozen en goeden, en regent over regtvaardigen en onregtvaardigen. - Welk een verlochening van zich zelven. - Of legt myn Goede Meester my ook een last op, die niet te torschen is - een last, welke Hy zelve weigert te dragen. Neen, ganschelyk niet. - In de bange uure des doods ademden zyne stervende lippen niets anders dan liefde. - ‘Heere vergeef het haar, want zy weten niet wat zy doen!’ dus sprak Hy - en weinige oogenblikken na dat dit gesproken was, blies hy den onbesmetten adem uit aan het gevloekte slavenhout. - Zo bad Jesus voor zyne Beulen. - Zo bleef Hy, die de liefde zelve was, zich zelven gelyk tot aan het jongste tydstip zyns levens. - Zo toonde Hy, met de daad, dat Hy zyne Volgelingen geenzins eenen last wilde opleggen, welken Hy zyne schouders onttrok. - Hier geeft hy een voorbeeld, dat geen weêrga kent. - Een woord spreekens stort zyne vyanden ter aarde, maar, in plaats van zyne magt te gebruiken, die onweerstaanbare Godlyke magt te gebruiken, smeekt hy zynen Hemelschen Vader om vergeving wegens misdaden, waarvoor de zon zich verborg om dezelve niet te aanschouwen, over welke de gansche natuur in arbeid was, en de aarde op hare fundamenten waggelde. Sprak Jesus: ‘Leert van my dat ik zagtmoedig ben,’ - zulks betoonde Hy ook met de daad zyn gansche leven lang. - Dan, in de laatfte ogenblikken van zyn leven, betoonde Hy eene zagtmoedigheid, die alles overtreft, en waar van geen voorbeeld voorhanden is dat dezelve evenaart, dewyl het Hem niet ontbrak aan vermogens, om in één oogenblik zyne wederstrevers te verpletteren. Hier heeft Hy ons dan een allertreffendst voorbeeld nagelaten, een voorbeeld van zagt-

[p. 256]

moedigheid, dat wy alle als Christenen verpligt zyn na te volgen gelyk de eerste bloedgetuige van het Euangelie, Stephanus, die, doordrongen van de liefde van Christus, even als zyne zagtmoedige Meester, bad voor hun die Hem ontmenscht ter dood bragten. - Dan, zyn zy de ware Christenen, de Navolgers van den zagtmoedigen Jesus, die hunne Broeders vervolgen en geweld aandoen - brengt dat onze Christelyke Godsdienst mede, malkanderen te haten?

Dus, willen wy ons kenmerken als ware Christenen, als Navolgers van onzen liefderyken Meester, van den zagtmoedigen Jesus; willen wy ons betonen, naar de bevelen van het viederyk Euangelie te leven; willen wy waarlyk godsdienstig, opregte Vromen, zyn, wy moeten afleggen alle haat en vyandschap tegen onze Broeders. - Het is 'er ver van daan, dat onze Godsdienst zou bestaan in het aanleeren van eenige klanken, in het voorstaan van deze of die party. - Het tegendeel is zo waarachtig, als 'er licht is. - Onze Christelyke Godsdienst vordert daden; de Leer van het Euangelie eischt zedelyk goed, zedelyken pligt; op elke bladzyde van het zelve word daarop ten sterksten aangedrongen. - Het Euangelie maakt goede Burgers, en vordert geregeldheid en orde in de Maatschappy. Zullen zy dan de ware Christenen zyn, de Navolgers van den zagtmoedigen Jesus, die hunne Broeders vervolgen en geweld aandoen? Malkanderen te haten en te benadeelen, zou dat onze Godsdienst vorderen? dan verdiende dezelve den naam niet van vrede- en liefderyk. Het is 'er verre van daan; zulke Yveraars staan gelyk met de Joden, welke, onder schyn van Godsvrugt, onder schyn van God een dienst te doen, de eerste Christenen op de wreedaartigste wyze vervolgden en geweld aandeden. Maar het echte kenmerk van een waar Christen is, af te leggen alle haat en vyandschap tegen zynen Broeder; zyn hart te voelen gloeijen van liefde, blydschap, vrede, lankmoedigheid, goedertierenheid, goedheid, gelove, zagtmoedigheid en matigheid. - Laat dit dan onze voornaamste toeleg zyn, en laten wy, in alle gevallen, ons waardig betonen den beminnelyken, den groten, den eernaam, van Christenen te dragen.

C. v.d. G.