Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1793

Geneesmiddel tegen den lintworm, door den heer Clossius gebezigd.

(Uit het Hoogduitsch.)

(Vervolg en Slot van bl. 141.)

Zie hier het Geneesmiddel zelve, benevens des Autheurs Aanmerkingen.

℞. Mercurii dulcis gr. XII. Lap. Cancr. ppt. gr. XII. Specif. cephal. Mich. gr. VI. m.f. pulv. S.N. 1.

℞. Ol. Amygd. dulc. unc. β. S.N. 11.

℞. G. gutt. gr. XXXVI. Rad. Angel. gr. VIII. Pulv. Card. Ben. Pulv. epilept. ana scrup. 1. m.f. pulv. subtil. div. in III part. oequal. S.N. 111.

Des namiddags om vier of vyf uur gebruikt de Lyder het prepareer poejer N. 1. met een lepel vol koud water, en na een ligte avondmaaltyd gebruikt hy tegen den nagt een of twee lepels vol versche zoete Amandel-oly N. 11.

Op den volgenden morgen vroeg, gebruikt hy een van

[p. 178]

de drie poejers N. III. met een weinig thee of laauw water, of in een ouwel gerold. Dit poejer verwekt, doorgaans, binnen den tyd van twee uuren, twee of drie braakingen, en eenige ontlastingen; dit behoort men gemakkelyk te maaken, door den zieken, inmiddels, een weinig dunne soup, of een paar kopjes slappe thee, toe te dienen. Na verloop van een paar uur, onderzoekt men de ontlasting, en byaldien men den Worm niet geheel in dezelve vindt, zo laat men de tweede portie van N. 111. op voorgemelde wyze gebruiken. Wanneer eindelyk, na verloop van derde half uur, de Worm door de tweede gifte nog niet afgedreeven is, alsdan word de derde portie van N. 111. genomen, die dan nooit mankeert den Worm geheel uit te dryven, die, als hy op denzelfden dag, en vooral zo hy by tyds ontlast word, duidelyke tekenen van leven geeft, en zo dit al op dien dag niet geschied, zo mist hy echter nooit, op den volgenden dag, alhoewel dood, met natuurlyke ontlasting voor den dag te komen.

Aanmerkingen.

Het prepareer poejer N. 1. oordeelt hy onnoodig, om dat veele aangestelde proeven hem van de werkeloosheid der Mercuriaale middelen in wormziekten overtuigd hebben. Even zo weinig kan men eenig voordeel van die middelen verwachten, welke by de G. Gutt. in de poejers N. 111. voorgeschreeven zyn, om dat zy de hevige werking van de Guttegom noch vermeerderen, noch verminderen; indien men het laatste bedoelde, zoude men Gember of Salpeter daar toe moeten gebruiken. Dikwerf heeft hy door Guttegom, Gember en Salpeter, van ieder 16 grein, gemengd te geeven, daar door eene zagte laxeering verwekt: ook was het niet raadzaam onder de Guttegom iets te vermengen, dat zyne werking verminderde, dewyl men alsdan onmogelyk van de goede gevolgen verzekerd zyn kan. Eenig bitter middel kan, met voordeel, by de Guttegom gevoegd worden, om dat daar door zyne werking vermeerderd, en de maag minder aangetast word.

Men treft Lyders aan, die van dit middel noch overgeeven, noch purgeeren, en die echter toch den Worm, binnen den tyd van 24 uuren, met den gewoonen stoelgang ontlasten.

Zomtyds word de Worm reeds door de eerste gifte van

[p. 179]

dit Geneesmiddel afgedreeven, doch dit gebeurt zeldzaam; daar en tegen word het zeer dikwyls door de tweede gifte veroorzaakt: in zulk een geval is de kuur niet moejelyk, en doorgaans is de Lyder in staat, om op dien zelfden dag noch uit te kunnen gaan. Wanneer alle drie de poejers gebruikt zyn, zo word men door de veele ontlastingen wel eenige verzwakking ontwaar, dan die, echter, blykens de ondervinding, niet heel veel te beduiden heeft, en door een glas goeden wyn spoedig weder hersteld word. (In één geval, daar ik het voorschreef, veroorzaakte dit middel meer dan dertig ontlastingen, zonder de minste nadeelige toevallen na te laaten.) Twee uuren na dat de Worm ontlast is, kan de Lyder van eene ligte maaltyd gebruik maaken, en een glas ouden wyn drinken; zelfs ook dan, wanneer de Worm na de derde gifte noch niet ontlast is.

Het is genoegzaam, indien het middel slegts een half kwartier uurs binnen gehouden word; maar indien het terstond weder overgegeeven word, dan zoude het zeker geen voldoende uitwerking hebben. (Volgens de waarneeming van bisset, word het overgeeven het best daar door verhinderd, wanneer de Lyder zo lang te bed blyft, tot dat het middel begint te werken; zo haast hy opzit, of zich beweegt, dan verwekt het zeer ligt overgeeven, waardoor het alsdan voor het grootste gedeelte, zo al niet geheel, weder uitgebraakt word.)

Zwakkelyke Lyders mag men wel de eerste gifte van het middel geheel laaten gebruiken; maar indien hun het zelve sterker aantast, als hier vooren reeds gemeld is, zo laat men een gedeelte van de tweede gifte achter.

Wanneer zich de Worm vertoont, zo moet men hem niet afbreeken; maar men laat hem hangen, en gebruikt het middel zo lang voort, tot dat hy geheel ontlast word. Indien zich eenige toevallen mogten opdoen, zo behandelt men dezelve op gelyke wyze als dezulken, die zomtyds door andere purgeermiddelen veroorzaakt worden.