Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1793

Nationaale conventie.
Verdediging van lodewyk, uitgesproken voor de Balie van de Nationaale Conventie, op Woensdag den 26 December MDCCXCII, het Eerste Jaar der Republiek, door den Burger desezé, een van zyne aangestelde Verdedigers: gedrukt op 't bevel van de Nationaale Conventie. Naar een echt Origineel uit het Fransch vertaald. Te Amsterdam by H. de Vries, 1793. in gr. 8vo. 91 bl.

Desezé, die met malesherbes zich aanboodt om de zaak van lodewyk den XVI te bepleiten, rigt de Verdeediging diens Vorsten deezer wyze in, dat hy, vooreerst, de Gronden, betrekkelyk de Onschendbaarheid des Konings, door de Constitutie bepaald, uit twee oogpunten beschouwt; te weeten uit dat, waarin lodewyk zich bevondt, vóór de Vernietiging der Koninglyke Waardigheid, en onder dat, waarin hy geplaatst was, zedert men die Vernietiging hadt bepaald. - Vervolgens gaat hy over om 's Konings Daaden te onderzoeken, zo die de

[p. 463]

aanneeming der Constitutie voorgingen, als die daar op volgden; en neemt hy byzonder in overweeging, de Daaden, die onder de verantwoordelykheid der Ministers vallen, en die, welke lodewyk in Persoon aangaan. In alles vindt hy den Koning onschuldig, en bepleit die onschuld met meer heftigheids dan klems. Hy beklaagt zich, in den aanvang der Verdeediging, over gebrek aan tyd, hem en zyne Medeädvocaaten verleend, en herhaalt zulks in een kort dus luidend Voorberigt: ‘Genoodzaakt om eene Verdediging van zo veel gewigts te schryven, in den korten tyd van vier nagten, terwyl ik de dagen doorbragt in met myne Medeädvocaaten de tallooze stukken, welke men ons ter hand gesteld hadt, te onderzoeken, behoef ik niet te zeggen, dat gemelde Verdediging blyken draagt van die ongemeene overhaasting, waarmede ik verpligt geweest ben dezelve in orde te brengen, en dat zy, in zeker opzigt, niets anders bevat dan zamengevoegde besluiten. Ik heb een heiligen pligt moeten vervullen, en heb alleenlyk mynen yver, niet myne kragten, geraadpleegd.’

't Is deeze Verdeediging, in welke lodewyk, blykens zyne hier agter gevoegde Verklaaring, volkomen berustte. Wy zullen 'er alleen het slot van bybrengen. ‘Hoort,’ zegt desezé, ‘hoort by voorraad de Historie, die tot de faam zal zeggen - lodewyk beklom op zyn twintigste jaar den troon; op zyn twintigste jaar gaf hy op den troon een voorbeeld van Zeden; hy bragt 'er geenige schuldige zwakheid op, geenige verdervelyke neiging; hy was spaarzaam, regtvaardig, gestreng, en toonde altyd standvastig de vriend des Volks te weezen; het Volk begeerde de vernietiging van eene belasting, waar door het gedrukt werd; hy vernietigde dezelve - het Volk verzogt verzagting in den dienst; hy maakte 'er een begin mede, met den dienst in zyne eigene Domeinen te verzagten - het Volk begeerde verandering in de crimineele Wetgeeving, ter verligtinge van het lot der beschuldigden; hy maakte die veranderingen - het Volk begeerde dat millioenen Franschen, welken door de gestrengheid van onze gebruiken tot nu beroofd waren van de regten die Burgers toekomen, dat zy dat regt zouden verkrygen of herkrygen; hy stelde ze door zyne Wetten in 't gebruik daar van - het Volk begeerde de Vryheid; hy

[p. 464]

gaf het die!^(*) - hy kwam hen zelf altoos vôôr met zyne Opofferingen - en ondertusschen is het uit naam van dat zelfde Volk dat men thans vraagt - - - Burgers! ik ga niet verder - ik houd vóór de Historie op - denkt, dat zy uwe Uitspraak zal beoordeelen, en dat haare Uitspraak die der Eeuwen zal weezen!’

(*) ‘Deeze woorden, uitgesprooken zynde door den Verdediger van lodewyk, en zedert in zyn Manuscript doorgehaald, heeft de Nationaale Vergadering geboden, dat dezelve hersteld zouden worden.’
Noot van den Verdeediger van lodewyk. ‘Een van ons hadt deeze woorden in het Manuscript doorgehaald, uit agting voor de Conventie zelve, en om dat zy mogelyk in de spreekplaats morringen zouden hebben veroorzaakt; maar de weglaating van die woorden 't onderwerp van een Decreet geworden zynde, (dit is hier agter gevoegd) oordeelen wy ons verpligt te verklaaren, dat wy, met de woorden: Hy gaf het die, geen ander oogmerk hebben, dan te doen herinneren, dat lodewyk de Vryheid der Franschen heeft voorbereid, door de zamenroeping der Staaten Generaal, 't welk op zyn bevel geschied is; en het Decreet der Natie, van den 4 Aug. 1789, waarin lodewyk uitgeroepen wordt voor den Hersteller van de Fransche Vryheid! heeft ons zelf die woorden ingegeeven.’