Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1793

[p. 281]

Algemeene Vaderlandsche Letter-oefeningen.

De Bybel, door beknopte Uitbreidingen, en ophelderende Aanmerkingen, verklaard: door J. van Nuys Klinkenberg,A.L.M. Theol & Phil. Doctor, Hoogleeraar in de H. Godgeleerdheid en Kerkelyke Geschiedenis, aan het Illustre Athenoeum, en Predikant in de Gemeente te Amsterdam; mitsgaders Lid van het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, te Vlissingen. XXIVste Deel. Te Amsterdam, by J. Allart, 1792. 546 bladz. Behalven eene Inleiding van CLXXXVIII bladz. In gr. 8vo.

Dit Deel bevat de Uitbreidingen van, en Aanmerkingen, over de Brieven aan de Thessalonicensen, aan Timotheus, aan Titus, aan Philemon, en aan de Hebreeuwen. Voor hetzelve is eene Inleiding geplaatst, in denzelfden smaak, als die voor de voorige Deelen. Daar over verscheidene byzonderheden, den Brief aan de Hebreeuwen betreffende, veel verschil onder de Geleerden is, heeft de Hoogleeraar zich, in zyne Inleiding, by denzelven het langst opgehouden. Hy handelt, naamelyk, in IX Hoofdstukken, over den Schryver van dezen Brief; over de personen, aan welke dezelve is ingericht; over de taal, in welke hy is geschreven; over de plaats, alwaar, en den tyd wanneer, hy geschreven is; over de aanleiding tot het schryven van denzelven; over het oogmerk, dat de Apostel 'er mede had; over den inhoud; over de verdeeling; waar by eindelyk komt eene opgave van de uitlegkundige Schriften, die over dezen Brief in onze taal voorhanden zyn.

Volgens de gedachten van den Heer klinkenberg, is 'er geen twyffel overig, of Paulus is de Schryver van dezen Brief; hy is geschreven aan de gemeente der Christenen, die uit de Joden bekeerd waren, te Jerusalem of in Palaestina; het Grieksch is de grondtaal van dezen Brief; hy is waarschynlyk te Rome geschreven, een welnig voor of na dien aan de Christenen te Philippi, in het Jaar 57, wanneer de Apostel, uit de omstandigheden, en de zachte manier, op welke hy behandeld werdt, hoop

[p. 282]

schepte, dat hy eerlang zoude ontslagen worden; de aanleiding, die Paulus tot dit geschryf kreeg, is te vinden in de omstandigheden, in welke de Hebreeuwsche Christenen in Palaestina, en byzonder te Jerusalem, verkeerden: zy waren over het algemeen zeer gehecht aan den voorvaderlyken Godsdienst, en de schaduwachtige plechtigheden van den Levitischen eerdienst: in deze vleeschelyke vooroordeelen werden zy gedurig gesterkt door de tegenwerpingen van hunne ongelovige broederen, welke des te meer invloed op hen hadden, naar maate zy doorgaands traager en meer ongeoefend waren; hier kwam nog by, dat zy, van hunne ongelovige broederen, niet alleen door beloften verzocht werden, om het Christendom vaarwel te zeggen, maar dat zy ook veelszins vervolgd en mishandeld werden; zy liepen dus groot gevaar, om wederom van het Christendom tot den voorvaderlyken Godsdienst af te vallen; zommigen waren reeds afgevallen, en veelen schroomden reeds, om de godsdienstige vergaderingen der Christenen by te woonen: toen Paulus voor de laatste maal te Jerusalem was, en aldaar gevangen raakte, had hy dezen hunne treurigen toestand leeren kennen, en, zedered zyne overvoering na Rome, waren de zaaken nog aanmerkelyk verergerd, waarvan de Apostel door deze en geene reizigers, in zyne gevangenis, berigt kan gekregen hebben: eindelyk, veele van hunne Leeraars waren reeds overleden, en zommigen hadden eenen geweldigen dood ondergaan: ook schynt 'er geen Apostel meer by hen geweest te zyn, ten zy misschien jacobus de jongere nog in leven ware: dit maakte hunnen toestand nog zorgelyker, en bewoog den Apostel, hun dezen Brief, of liever vermaaningsreden, te schryven, om hen tegen den afval te waarschouwen, en hen aan te moedigen, dat zy, in weêrwil van alle verzoekingen en tegenstand, by de belydenis van het Christendom standvastig volharden zouden: en de inhoud van dezen Brief is dus eene vermaaning, om de belydenis van het Euangelie onwankelbaar vast te houden, en standvastig te zyn, onder alle verzoekingen en vervolgingen.

Alle deze byzonderheden poogt de Hoogleeraar te betogen; zyne bewyzen echter voor zommige van dezelven zyn veelal zo zwak, dat zy niet in staat zullen zyn, om iemand, die van een tegengesteld gevoelen is, te overtuigen. Doch ons bestek laat niet toe, over dit onderwerp, dat eene uitvoerige verhandeling vereischen zou, ons ver-

[p. 283]

der uit te laaten. Liever willen wy nog de Aanmerkingen van den Heere klinkenberg, op eene of andere moeilyke plaats, aan onze Lezers mededeelen, en wy kiezen daar toe Hebr. X: 26.

De Uitbreiding van deze plaats luidt aldus: ‘Want so wy willens, tegen ons beter weten aen, sondigen, en, tegen de overtuiging van onze harten aen, het Christendom verzaken, na dat wy de kennisse der waerheyt ontfangen hebben, na dat wy niet alleen in de leer van het Euangelie onderwezen zyn, maer ook, door een behoorlyk onderzoek der bewyzen, van hare waerheid, in onse harten, volkomen zyn overtuigd geworden, so en blyft daer geen slachtoffer meer over voor de sonden, dan is onse misdaed so afschuwelyk, dat wy gene vergeving te wachten hebben. (verg. 1 Sam. Ill: 14.)’

En wy vinden hier by de volgende Aantekening: ‘Heeft de Apostel hier het oog, op de zonde tegen den Heiligen Geest, welke, volgens 's Heilands uitspraek, niet zal vergeven worden, noch in deze noch in de toekomende eeuw? (vergel. Matth. XII: 32.) - Geenszins. De zonde tegen den Heiligen Geest was van eenen geheel anderen aert; deze bestondt in de boosaertigheid der Pharizeeuwen, die de wonderen van den Heer jesus, welke Hy, door de kracht van zyne eeuwige Godheid, verrichtte, aen Beëlzebub toeschreven; zy werdt, derhalven, bepaeldelyk op dien tyd begaen, wanneer de Heiland wonderen op aerde verrichtte, en kan daerom, in volgende tyden, gene plaets hebben. (vergel. XVIII Deels p. 232-).

Blyvt 'er dan, voor ieder eenen, die wiliens zondigt, geen slachtöffer over, en kan iemand, die, tegen zyn beter weten aen, gezondigt heeft, nimmer op vergeving hopen? Deze is de mening in het geheel niet: het bloed van jesus christus, den Zoon van God, reinigt ons van alle zonden. (vergel. 1 Joh. I: 7.) Heeft iemand ooit willens, tegen zyn licht en beter weten, gezondigt, het was althans petrus, toen hy zynen Goddelyken Meester verlochende, en evenwel heeft hy genade gevonden.

De Apostel heeft hier het oog op eene bepaelde zonde, welke bedreven werdt door bepaelde personen, door Joden namelyk, die belydenis gedaen hadden van het Christendom, in bepaelde omstandigheden, na dat zy

[p. 284]

de kennis der waerheid ontvangen hadden, en op eenen bepaelden tyd, toen de dag van Jerusalems verwoesting naderde. - Wauneer wy deze bepalingen in het oog houden, laet zich des Apostels mening ligtelyk ontwikkelen. Hy spreekt van Joden, die de kennis der waerheid ontvangen hadden, en van de zekerheid der Christelyke leer grondig overtuigd waren. Wanneer dezen willens zondigden, tegen hun licht en beter weten het Christendom verzaekten, de onderlinge byeenkomsten nalieten, en zich wederom by hunne verharde landgenoten voegden, die den naem van den gezegenden jesus smaedheid aendeden, dan bleev 'er geen slachtöffer over, voor hunne zonde; dan hadden zy gene vergeving van dien verfoeilyken afval te wachten. Dit bracht, niet de aert der zake zelve, maer de toenmalige tydsömstandigheid, mede. De dag naderde, de Heer had lang genoeg geduld gehad met de hardnekkige Joden, de tyd der langmoedigheid snelde ten einde. Misbruikten zy dien tyd van behoudenis, welke 'er nog overig was, dan zou de deur der genade voor altoos gesloten worden.’