Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1793

Koophandel te dryven in Menschen, en onschuldige persoonen tot Slaaven te maaken, betoogd strydig te zyn met de Wetten van Moses en het Euangelie van Christus; in eene Leerrede over Exodus XXI: 16. Door A. Booth,Dienaar van het Euangelie, binnen Londen. Uit het Engelsch vertaald, door M. van Werkhoven.Te Amsterdam by M. de Bruyn. In gr. 8vo. 52 bl.

Het Koophandel dryven in menschen, het behandelen van redelyke schepzelen als eene tilbaare have, welke men, voor zekeren prys, tot zynen eigendom maakt, om vervolgens dezelve, om winst of voordeel, aan eenen anderen wederom over te draagen; zulk een handel bevat iet zo tegenstrydigs met de oorspronglyke inspraak van ons hart, dat het vreemd moge schynen, hoe dusdanig een bedryf onder beschaafde Volken immer heeft kunnen veld winnen, en tot stand gebragt worden, met eene gemeenzaamheid, waar door men alle gevoel van het afschuwelyke daar van schynt verlooren te hebben. Waren wy niet gedagtig aan den post, welken wy thans bekleeden, dien van Boekbeoordeelaars, en niet van Zedeschryvers, wy zouden hier menig eene aanmerking, over de zonderlinge werking van 't menschelyk hart, kunnen voordraagen. Intusschen, hoe zeer de Slaavenbandel in de handeldryvende Inrigtingen van zommige Staaten moge ingewikkeld zyn, verheugen wy ons, dat, van tyd tot tyd, zommigen zich verledigen, tot het ontvouwen der bedenkingen, welke tegen deeze Inrigtingen kunnen worden aangevoerd; als zynde dit een der middelen, door welke dit kwaad, (indien daarop eenig uitzigt zy) van den aardbodem moet verdreeven worden. Ter gelegenheid, dat in Engeland, over het afschaffen van den Slaavenhandel, veel wierdt gesproken en geschreeven, vondt zich ook de Eerw. booth opgewekt, zyne Gemeente

[p. 196]

over dit Onderwerp te onderhouden. Tot eene aanleiding daartoe gebruikt hy de woorden des Israëlitischen Wetgeevers: Zoo wie eenen mensch steelt, het zy dat hy dien verkocht heeft, of dat hy in zyne hand gevonden wordt, die zal zekerlyk gedood worden. Zonder stil te staan op de verschooning, welke dikmaals gebezigd wordt, dat, naamelyk, het lot der Slaaven niet zo hard is, als gemeenlyk wordt voorgewend; als mede, dat het door goede wetten en schikkingen zou kunnen verzagt worden; tast hy de zaak zelve aan in het afgetrokkene, en onderneemt, ten dien einde, het betoogen der vier volgende Stellingen: Vooreerst, ‘dat de Wet, in den Text, ofschoon aan de Oude Hebreeuwen, als een staatkundig ligchaam, voorgeschreeven, op een zedelyken grond steunt; - Vervolgens, dat, ofschoon God, in zekere gevallen, den Israëlleren toeliet, hunne medemenschen te koopen tot dienstbaarheid; echter die koop, die dienstbaarheid, verzeld gingen met zulke bepaalingen, waar door dezelve wezenlyk verschilden van den Slaavenhandel der Europeërs, en deszelfs gevolgen; - Wyders, dat, voorondersteld zynde, dat God aan het Volk van Israël had toegestaan, Koophandel te dryven in menschen, en de Heidenen tot veel grooter trap van slaaverny te brengen, dan hy hun werkelyk toestond; zulks echter geenzins het gedrag der Europeërs omtrent de Afrikaanen zoude wettigen; - Eindelyk, dat de menschenhandel der Europeërs, en de slaaverny, welke daarvan het gevolg is, volstrekt inloopt tegen de voorschriften van Jesus Christus, en tegen den ganschen inhoud zyner Leer.’ In de ontvouwing deezer Stellingen hebben wy verscheiden bedenkingen ontmoet, welke iemand, die by de zaak zelve geen belang heeft, als beslissende zullen voorkomen. Eene en andere trek diene ter proeve. ‘Hoe beledigend voor de zedelvke rechtvaardigheid,’ (dus leezen wy, bl. 9.) ‘en hoe hoonend voor het gezond verstand, is het, dat die zelfde menschen, die in Engeland openlyk zouden gegeesteld worden, om het heimlyk koopen van de waarde van vyf schellingen, aan goederen, die zy wisten dat gestoolen waren, vryheid hebben, om openlyk geheele huisgezinnen van gestoolen onschuldige Afrikaanen te koopen en te verkoopen, gansch straffeloos, en zonder eenige verbiedende wet des Lands, te overtreeden! Als of rechtvaardigheid en dievery slegts plaats-

[p. 197]

lyke dingen waren; de eerste haare achtbaarheid, en de laatste haare schandelykheid, verliezende, wanneer de vryheid en de levens van onschuldige Negers het voorwerp der Britsche gierigheid worden!’ Elders drukt de Leeraar zich dus uit: ‘Indien het gedrag onzer (Engelsche) Kooplieden in menschen wettig en geoorloofd ware, dan zouden noch de grondregels der Zedenkunde, noch die van den Godsdienst, hun in den weg kunnen staan, om, eveneens, de onschuldige Inwooneren van Holland, Frankryk, of van eenige andere nabuurige Natie, tot slaaven te koopen en te verkoopen. Want, daar het onmooglyk is te bewyzen, dat de natuurlyke rechten der menschlykheid niet even heilig zyn in Afrika, als in Europa; zo zou de gierigheid haare wreede en bloeddorstige handen met het zelfde recht mogen slaan aan den Hollander, of Franschman, als aan den zwartkleurigen Afrikaan.’ Het gewigt des onderwerps heeft, naar gelange van het Boek, onze Recensie eenigzins breed doen uitdyen. Gelukkig hy, die, belang hebbende by den Slaavenhandel, naa het doorbladeren van dit en soortgelyke Geschriften, niet zegt by hem zelven: Video meliora, proboque; deteriora sequor!