Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1793

Leerzaame Bezigheden voor Kinderen, naar het Hoogduitsch van G.C. Claudius.Met Plaaten. In 's Gravenhage by J.C. Leeuwesteyn, 1792. 173 bl. in 12mo.

Men vindt in dit boekje twaalf vertellingen, getituld: I. De gelukkige veranaering. II. De verrassching. III. De kleine Losbol. IV. De kleine verwaande. V. De vreesachtige. VI. De nieuwsgierigheid. VII. De bézige te ontyde. VIII. Eens anders schade behoorde altyd oplettend te maken. IX. De Morsebel. X. De gestrafte Moedwil. XI. De kinderlyke dankbaarheid. XII. De Laster treft den Opregten niet. - Hier op volgt, XIII, onder den titul van Briefwisseling van den kleinen justus aan zyne Zuster, één brief; doch in het Voorberigt wordt het vervolg der brieven van den kleinen justus beloofd in een tweede Deeltje, dat eerlang geleverd zal worden.

Schoon de naam van den onsterflyken Schryver van den Wandsbecker Boden aan het hoofd van deze Stukjes staat, zou het ons echter zeer ontschieten, indien zy uit zyne penne gevloeid waren. Zyn geest althans heerscht 'er zeker niet in, en of 'er de waare toon in getroffen zy, die in Schriften voor Kinderen, en in gesprekken en brieven van Kinderen, spreken moet, moge de Lezer beslissen uit het laatste Stukje, dat wy hier tot eene proeve geven:

‘Ik hoop evenwel, lieve juliaatje! dat gy menigmaal gevraagd zult hebben: hoe zig uw broertje wel mag bevinden? Want ik beelde my in, dat gy my zeer lief hebt, en het geen men lief heeft, kan men niet lang missen. Op dat gy u nu niet dodelyk zoud kwellen, zal ik u zeggen, dat uw justus zig zeer wel bevind, en dat de goede tante hem zyn landlyk verblyf zeer aangenaam maakt. 'Er zyn

[p. 45]

wel geen groenende boomen meer rondom ons heen, en van het gevogelte is ons ook niets meer overgebleven, dan een volkje diefachtige huismusschen, die, wanneer de schuur van oom gesloten is, dan uit nood met de duiven en hoenders op de plaats vriendschaplyke party maken. Zy komen my in dit geval voor, als de schuimlopers in de Stad. Gy zult dus bezorgd zyn, hoe ik den tyd doorbreng, wyl ik al die schoone toneelen mis, welke gy in de vorige lente hier in zulk eene bekoorlyke menigte genoot? Wy gaan, ondanks den gevrozen grond, die vast en glinsterend is als een harnasch, veeltyds by eenen nabuurigen Vriend van oom, en kreunen 'er ons niet aan, of de wind ons tamelyk scherp langs den neus snerpt. Ik vind daar altyd gezelschap voor my; als 'er geen kinderen zyn, weet ik my zo te gedragen, dat de groote lieden my met hun gezelschap verwaardigen. Zomtyds gaan wy ook in ons dorpje, en bezoeken de goede boertjes. O zusje, gy kunt niet geloven, welke edelmoedigheid, en, in de daad, groote gevoelens ook in de hutten gevonden worden; en dezen zyn dan hunnen bezitteren zo natuurlyk, dat men wel kan merken, dat zy uit geen boeken ontleend zyn, en het geen men daar is, is men uit zig zelven. Ik zal u aanstonds met eene Anecdote gaan onderhouden, daar wy op onze wandelingen zelven getuigen van waren. In ons dorpje woont een Schoenmaker, dien men den ouden kaalen noemt. Men zegt in het algemeen, dat hy een zeer arm, en egter tevens zeer weldadig, man zy. Hem! beiden, dagten wy, gaat niet zeer wel zamen. Het maakte ons egter opmerkzaam op hem, en wy gingen hem bezoeken. Het was by hem vry zindelyk, en, zo oud hy was, zo vriendlyk was hy nogthans. Wy bragten het gesprek op de weldadigheid, en voegden 'er by, dat wy ook veel goeds van hem gehoord hadden. Hy glimlachte: lieve Hemel, zeide hy, het geen onzer één kan doen is zeer weinig. - Dat ik de armen hier en in de nabuurschap van schoenen voorzie, is alles, wat ik doen kan. Ik koop in de Stad de oude schoenen op, lap en verstel ze. Maar, zeiden wy, daar behoort ook min of meer geld toe, en hoe maakt gy dit dan goed? ô, antwoordde hy, ronduit gezegd, ik maak de schoenen voor de ryken een weinig minder duurzaam; zy komen dan des te eerder weder. Zy zeggen 'er ook niet van, door dien zy het werk by een' ander nog niet zo goed bekomen. Van dit werk neem ik het geen ik voor myne armen nodig heb. Wel nu, zusje, wat zegt gy van zulk eenen grondregel? Heeft deze man met zyne weldadigheid niet eene grooter verdienste, dan hy, die veel opziens maakt, en de in stilheid zugtende armoede laat lyden?

[p. 46]

Maar, toen wy afscheid namen, zeide gy: schryft my dikwyls, evenwel geen te lange brieven. Alle hoogachting, zusje, en zo bewaart voor den naastvolgenden brief, het geen zekerlyk in dezen reeds op het hart had

Uw

U lieshebbende Broeder

justus.’

Men zal, naar onze gedachten, uit deze proeve genoegzaam zien, dat de Schryver zich met den waaren kinderentoon geenzins gemeenzaam gemaakt heeft: ook zal zekerlyk, by vrienden van waare deugd, de grondregel van den Schoenmaaker, die voor de ryken opzettelyk min-sterke schoenen maakte, om meer aan hun te verdienen, en daar uit aan de armen meerdere weldaaden te kunnen bewyzen, geene goedkeuring verwerven. Het schynt eene verfynde navolging van het vertelzel van den Schoenmaaker, die het leder stal, en voor de armen schoenen om niet maakte.

Wy zouden nog op een aantal andere plaatzen van dit boekje byzondere aanmerkingen kunnen maaken, maar wy hebben genoeg gezegd, om te doen zien, dat wy het beloofde tweede Deeltje, zonder de minste schade, missen kunnen.