|
| |
| |
| |
Vaderlyke raad aan zynen zoon.
Hoor na uwen Vader die u gewonnen heeft!
salomo.
Daar thans het tydstip, het oogenblik, als met sterke schreden nadert, dat gy verre van de Wooning uwer Ouderen, in eenen anderen oord der Waereld, aan u zelven zult overgelaten zyn, om - als Leerling in de beginselen van een voor u wagtend bestaan te oesenen, en dus ook waarschynlyk naar eigen lust en zin te leeven; daar eischt myne vaderlyke pligt - vordert myne zugt tot uw tydelyk en eeuwig geluk, u, eer gy van ons scheiden zult, mynen welmeenenden raad mede te deelen, om u - zoo veel in my is, voor het om u zweevende verderf te waarschuwen, en dus, ware het mooglyk, te - behoeden, en - mogten myne vaderlyke Lessen u waarlyk van nut zyn, dan zal het my tot onuitspreeklyk genoegen verstrekken, niet te vergeefs voor u geärbeid te hebben, en ik zal gerust ten grave daalen, in de volle verzekering, van door my alles toegebragt te hebben, wat strekken kan, om uw waaragtig geluk hier in den tyd, en namaals in de eeuwigheid, te bevorderen.
Reis dan, met Hem, die alles gadeslaat, en, landt gy aan ter plaatse uwer begeerten, laat dan uwe eerste en voornaamste pooging zyn, kennis te verkrygen, aan braave - deugdzaame - verstandige medemenschen; zulken - van wien gy waarlyk nut kunt trekken. Zulken - wier bywooning u in achting by anderen zal brengen - tracht door vriendelykheid en onderwerplykheid, (doch zonder laag te zyn) in hunne gunst te geraaken, - maak gebruik van hunne lessen en raadgeevingen, indien gy begrypt dat zy u van eenig nut zouden kunnen zyn; - tracht, onder dezelven, eenen waaren echten vriend te vinden, want, - een opregte vriend is een medicyn des levens; met een woord, tracht altoos de achting te verwerven van mannen van verdiensten, wier omgang u tot luister verstrekt; en ter bevordering van uwen goeden naam! - en het zullen deezen ook zyn die u bevorderlyk zullen kunnen weezen, indien gy het verkiest, in alles wat weetenswaardig is. Denk, dat de jeugd, en jonge Jaaren, de tyd is, om u in de eerste beginselen van alle Weetenschappen te oefenen: om - vorderingen te maaken, in dien kring, waar in gy eens der Maatschappy, en u zelven, van nut hoopt te weezen! een luy en ledig leven is ten hoogsten nadeelig, de Mensch moet werkzaam zyn; daar toe
| |
| |
is hy van zynen wyzen Schepper geschikt, en - de zugt naar geluk zet hem daar toe aan, - oefen u dan met alle vlyt - zyt opmerkzaam in de onderwyzingen die gy ontvangt; eens zult gy de voordeelen daar van genieten: - betragt uwen pligt als leerling ten vollen, zoo zult gy eens, des te gemaklyker, die van Meester kunnen vervullen. - Dan, ik wil egter niet, dat gy u zult onthouden van geoorloosde uitspanningen, de boog, zegt het spreekwoord, kan altoos niet gespannen zyn; de Mensch is ook geschikt om het genoeglyke van deeze aarde te smaaken; de Waereld is geen traanendal - neen; zoek waardig gezelschap - byeenkomsten, genoodschappen, die u kundig kunnen maaken, - die u vervrolyken - die u opbeuren! en telt gy onder uwe uitspanningen en verlostigingen den Schouwburg, wel, woon hem spaarzaam by - gebruik hem ter verbetering van uw gedrag, als een school der zeden - laat hy u niet alleen tot vermaak, maar tot nut en leering, verstrekken. Doch beschouw hem slegts als - een uitspanning, en laat nooit geen zaaken van meerder belang agterwege, om uwen Tooneellust te voldoen, dan zal hy u tot nut kunnen zyn - geene tente der iedelheid voor u weezen, maar - tot een spiegel des leevens, tot een schildery van de handelingen der menschen, verstrekken! - Maar, - is 'er een tyd om vrolyk te zyn! daar is ook een tyd om ernstig te weezen. - Vergeet nimmer de naarstige bywooning van den openbaaren Godsdienst; doch niet uit sleur en gewoonte, maar met edele oogmerken! gaa in het Huis des Heeren, om, met de saamgevloeide menigte in zyn Heiligdom, Hem te looven, te aanbidden, de belangens van uw Vaderland en Kerk aan zyne genadige en wyze bescherming op te draagen, en - hoort gy daar soms doorwrogte Leerredenen voorstellen! laaten zy u verstrekken, niet alleen ter vermeerdering van uwe kundigheden, maar bovenal ter verbetering van uw gedrag! dus - laat God, en zyne heilige dienst, altoos de baake zyn waar gy uwen koers naar rigte: dan zult gy kunnen
staan, in den boozen dag, tegen alle de aanlokselen deezer zoo verleidende Waereld! en - hier, - hier is het, - dat ik uwe opmerking vorder: - laat dus myn volgende raad u niet mishaagen!
Niemand is meer vatbaar voor de verderflyke verleidingen, dan de jonge onervaarene - niets weetende, jeugd, ô hoe glad is de baane, die gy bewandelt. - hoe ligt kunt gy struikelen, ja, onherstelbaar, nedervallen, - hoe veele verleidende Sireenen omringen u, - vermyd dus bid ik u de plaatzen der ontugt, - zy loeren op u, - haare valsche vleitaal maakt u in bedwelming - één enkel oogenblik maakt u onherstelbaar naar lighaam en ziel - zy berooven u van uw geld, en uwe gezondheid en helaas - hoe draagt gy | |
| |
aan de gevolgen van het bedrevene kwaad, soms een zieklyk, walglyk, lighaam om; - veraoht van elken braaven, wordt gy geschuwd van een ieder; - een beschuldigend geweeten, en een ongesteld lighaam, doet u uwe leevensdagen niet ter helfte brengen! en dat nog meer is: hoe onverantwoordelyk zal uw gedrag zyn by dien God, wiens Heilig woord u leerde, uw vat te bezitten in Heiligmaakinge en Eere! Zie dan toe, indien gy staat dat gy niet en valle - zyt doof voor de vleijingen der vreemde Vrouwen! misbruik u lighaam niet, dat heerlyk meesterstuk van uwen Schepper, door fnoode ontuchtigheden, maar - zeg veel liever by elken aanzoek tot zonde: Hoe! zoude ik zulk een groot kwaad doen, en zondigen tegen God!
Vermyd ook die plaatsen, waar speelzugt de hoofdrol heeft: laat het goud - de bergen opééngestapeld Muntmetaal, u niet betoveren, niet bekooren - groot is het onheil, dat het zelve u kan berokkenen, en - daar veelen, door onregtvaardige streeken, de minkundigen van alles listelyk weeten te berooven, daar loopt gy gevaar om uw geld, dat gy tot nuttiger einden kunt besteeden, u valschelyk te zien afwinnen, - wat is het einde van den onmaatigen speeler? - ach! armoede en zelfsverwyting, dat somtyds eindigt, in, wanhoopig, de handen aan zich zelven te slaan, en - zoo stapt hy, zich vervloekende, - de ontzaggelyke Eeuwigheid in!
Hebt ook een afkeer van die plaatsen, waar de volgeschonken beker tot in den morgenstond rondgaat, die den wyn lief heeft, zegt Salomo, dat is die denzelven onmaatig gebruikt, zal niet ryk worden! want, groot - zeer groot, zyn de rampzalige gevolgen van hun, die by den wyn vertoeven, die sterken drank najaagen! men maakt zich onbekwaam, om de heerlyke vermogens, waar mede de wyze Maaker ons beschonken heeft, behoorlyk te gebruiken! ongeschikt om ons tydelyk beroep naar behooren te verrigten, verliezen wy de achting van alle braaven - armoede wordt ons deel; - wy verliezen de schoonheid van ons welgevormd lighaam - worden ten spot en schande onzer medenatuurgenooten, - der samenleeving onwaardig, en - loopen gevaar van eeuwig verlooren te zullen gaan, daar de ronde taal des Bybelwoords ons immers leert, dat dronkaarts het Koningryk van God niet zullen beërven: nu dan, merk op het geen ik zegge: behoed uw hart boven alles, wat te bewaaren is, want, daar in zyn de uitgangen des leevens! Hebt gy ledige uuren, gebruik dezelve tot uw wezendlyk geluk, verlustig u in het leezen van nuttige Schriften die u in fraaije Letteren - Konsten - en Weetenschappen, kunnen doen vorderen, en - die wy thans in onze dagen genoegzaam bezitten; zoo zult gy uwen tyd - uwe uuren, met vrugt en ten nutte slyten, - | |
| |
in kundigheden vorderen, - in deugden toeneemen, en ten voorbeelde van anderen verstrekken, en - is de dag ten einde gegaan? vraag dan iederen avond aan u zelven hoe uwe gedraagingen, op den verloopen dag, geweest zyn ten aanzien van uwen God - uwen Naasten - en u Zelven! verbeter telkens de gebreklykheden en verzuimenissen, waaraan gy u zelven schuldig bevindt! trachtende een onergerlyk geweeten te bewaaren, voor God en de menschen! zoo zult gy u zelven niets te
verwyten hebben: met één woord, en, om alles in het kort te zeggen, wees wys! deeze ééne Spreuk maakt al myne Lessen uit!
Zie daar myne welmeenende Raad, en ik weet niets gepaster, om myne lessen aan u te besluiten, dan, met de opmerkenswaardige taal van den wyssten van Israëls Koningen, die alles onderzogt - doorzogt - en beproefd had, en dus zal ik zyne woorden de mynen maaken: Verblyd u, ô Jongeling, in uwe jeugd! laat uw hart u vermaaken; wandel in de wegen uwes harten; in de aanschouwingen uwer oogen! doch houd altoos in gedagten, dat God, om alle deeze dingen, u zal doen komen voor het gerigte!
Hier ziet gy nu, myn Zoon! het geen ik van u begeer, en met regt van u afvorderen mag: bewaar deeze gebrekkige Lessen, als een Geschenk uwes Vaders, en - vindt gy, in u zelven, eenige opwellingen tot zondigen, eenige verzoekingen ten kwaade, lees dan - deeze; en - strekken dezelve om u van het kwaade te rugge te houden, dan zal het my tot een onuitspreeklyk genoegen gedyen, dat ik niet te vergeefsch aan uwen tydelyken, en eeuwigen, welstand gedagt heb.
Ach! mogten alle Jongelingen, mogt de Vaderlandsche Jeugd. allen welmeenenden Raad, zich ten nutte maaken, om noch in deezen dag te bekennen, wat tot kunnen vrede dient, eer het verborgen word voor hunne oogen! help hun, ô! Vader, die alles bestiert, door alle de verwisselende Tooneelen van dit leeven; en laaten zy, terwyl zy zich in alles trachten te schikken naar uwen allervolmaaktsten wil en welbehaagen, die troostryke gemeenschap, met u, ondervinden, en genieten, op deeze Waereld, welke slegts een aangenaame voorsmaak en onderpand is van die alles te bovengaande verlustiging, welke uit uwe onmidlyke tegenwoordigheid in de toekomende Waereld zullen voortvloejen. |
|
Auteursrechtvrij