Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1792

Het landleven.
Zedelyke Bespiegelingen.

Welk een zaligend genoegen voor hem, die, verre van 't Stadsgewoel verwyderd, zyne dagen, in het zuiver Landvermaak mag doorbrengen, die met een kleen getal van waare Vrienden, by eigen hoeve en haard, de zuiverste genoegens smaakt. - Genoegens, - in Vorstelyke Zaalen, by het uitgedrevene Goud, en het blinkende Marmer, niet te vinden, - neen - de Landman in zyne eenvoudige, met riet gedekte, wooning smaakt, in eene volle maate, de aangenaamheden deezes leevens; hy, van veele verdrietelykheden ontheven, geniet veele onvervalschte genoegens, zuivere gewaarwordingen.

Laat anderen, uit zucht na schatten, 't pekelveld bebouwen, - zwerven op de onstulmige baaren der Zee; de Landman kent geen Zeeën dan 't heldere vogt, welk om zyne akkers spoelt, - dat zyne groene beemden besproeit.

Laat hy, die haakt na bloed en buit, het harnas aangespen; de Veldling haat die drift, hy houdt zich vergenoegd, met het geen Gods gunst hem gaf!

Laat de Vrek steeds aazen op het goed van anderen, - de Huichelaar, in schyn van Godvrugt, zynen naasten verschalken! de oprechtheid, die op het Land woont, mydt deezen als de pest! Hy weet van geene Baatzugt - Muitzugt is by hem onbekend, - en Krakeelzugt, die door twisten en geschillen de Pleitzaal voedt, en - tyd, en - geld verspilt, is verre van hem: - de Landman beschouwt slegts het woelend Menschdom, - beluistert het Onweder, het welk zynen zegen niet hindert, en - vest, vol dankbaarheid, zyne vreedzaame oogen, op zyne door vlyt byeen gegaarde schatten! Den val der Vorsten, - de razerny der domme muitzugtige Volken, - de ommezwaay - rampen, op- en ondergang van Koningryken, en - Republieken, hoort zyne geruste ziele, zoo wel bedaard, als vry; daar hy in het bloemryke Veld, in stilte en als verlaaten, of - onbekend, en vreemd, de werken der Natuur beschouwt, bewondert, en - de wyze Opperoorzaak van dit alles,

[p. 267]

verheerlykt. - Hy verheugt zich in de gantsche onafmeetbaare schepping; zyn hart gevoelt het zoet van haare milddaadigheden, en - verblyd in haar geschenk, dankt hy zelfs de stormen der Natuur, begeert geen zaliger lot; ja, wat leed hem dreigen mag! - wat rampen hem genaaken, hy - beschouwt dezelven als dienende - ten zynen nutte. ô! Zaligend Landleven, welke genoegens! Het ontbreekt hem aan geene Runderen, wier uiërs overvloeijen van Melk en Boter, noch wit, wollig, Vee, wier geblaet de lucht doet weêrgalmen. Hy zet zich vergenoegd in de schaduwe van het geurig Bosch, of in eenen aangenaamen Oord, schooner voor hem, dan het Thessalische tempe daar - by het springen van eene bron, vergeet hy alle zyne moeiten, het Zangryk Heir der Vogelen leidt zynen geest ten Hemel, en - hy vindt, en ziet, de schuilplaats der zuivere onnozelheid; hy ontdekt, met blydschap, al het waare en schoone, vol jeugd en levenskragt, daar hy steeds fris en kloek zich werkzaam houdt, alles door en door beschouwende, en in stilte op alles let.

Naauwlyks ziet hy de jeugdige lente te voorschyn tree. den, of hy erkent, in het gebloemte, de Hand des almagtigen en wyzen Scheppers, - de Morgendauw ligt noch op het nuchtre kruid verspreid, - de Zon is even te voorschyn gekomen, en - hy aanbid reeds de heerlykheid van Gods groote Werken!

Wanneer de zomer rypt, en de herfst van vreugde juigt, dankt hy zynen God, hy ziet al het Land met gouden glans vervuld, - zyn geest word geroerd, - en - diepdenkende, aan de Wysheid der hoogste Goedheid, heft hy eenen dankbaaren lofzang aan; - ja, zelfs de winter, hoe wild en woest, is voor hem, vol van zegen - het vreeselykste Onweder zelf, de Sneeuw, Ys en Hagel toonen hem Gods groote Almagt, daar hy de Sneeuw als boomwol ziet nederdaalen, - daar hy den Rym als stuivende asch op de aarde ziet stroojen, en - de heldere schoone Nacht, opgeklaard door koude, toont hem de onafmeetbaare perken des Hemels, hy beschouwd dat pronkstuk van Gods Werken, de Maan, en - de Sterren, en - hy verliest zich zelven, verrukt door het schoon gezicht!

Dan - in zyn stil Vertrek gezeten, slyt hy gerust en zagt zyne nuttige uuren; - een welgeschreeven Boek is ook zyn vermaak, daar kan hy, al leezende, Landen en Zeeën doorkruissen, Steden en Vlekken doorreizen, en - al wat 'er geschied, onbelemmerd beschouwen.

Edoch - de tedere liefdebanden voltooijen ook een gedeelte van zyn aardsch geluk, eene beste Vrouw voert al zyn heil in top; hoe smaakt hem de omhelzing der kinder lyke handjes, die hy weder regt vaderlyk in de zynen drukt, terwyl het lieve, onnozele, Kroost, aan zynen hals gestrengeld, hem hartelyk kussende, zyne genegenheid tracht

[p. 268]

te verkrygen - de streelendste vermaaken verzamelen zich, onder zyn nederig dak - vrolyke gesprekken, schuldelooze speelen, veraangenaamen zyne overige uuren, - verlustigen zynen disch, en - bereiden hem tot nieuwe bezigheden, tot voltooijing van zyn geluk.

Zoo eindigen zyne dagen. - Zoo besteed hy zyne oogenblikken, tot dat de nuttige slaap zyne oogleden sluit! - - hy legt zich ter ruste, en vreest niet door het gedruisch der wroeging gewekt te zullen worden.

Zoo geniet hy een gelukkig leeven - eene volmaakte gezondheid, en - een vertroostenden dood.

Welk een aangenaam vlekloos leeven, by de Stedeling schaars gekend; wie zou zulk een Landleven niet begeeren! hoe zalig is de vree des Landmans, in de Wooningen der Waereld grooten niet te vinden; zyn rust houd altoos stand - zyn welgeregeld leven is vry van alles, wat zyn hoop of wensch misleidt - door wel te vredenheid is zyne ziele ryk - en ryk is zyn huis, door - het goede der Natuur.

J.D.V.