Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1792

[p. 195]

Verhaal wegens eenen gelukkig uitgevallen misslag, van twee zeer verschillende lyders, van welke de een het geneesmiddel, aan den anderen voorgeschreeven, gebruikt had.

Dat beide de Heel- en Geneeskunde aan toevallige gebeurtenissen zeer veel te danken hebben, is eene waarheid die te algemeen bekend en aangenoomen is, dan dat zy eenig bewys behoeft, en daar het in de laatste zo wel als in de eerste, maar al te dikwyls, gebeurt, dat men ex juvantibus & nocentibus (uit de middelen die van dienst geweest zyn, of die nadeelig waren) tot de oorzaak der ziekte, en het verder aanwenden der hulpmiddelen, moet besluiten; zo zal het onzen Leezeren veelligt niet onaangenaam zyn, hiervan in het navolgend verhaal een ontegenspreekelyk bewys aan te treffen, het welk eene echte geschiedenis behelst, van wel is waar een ten uitersten gelukkig uitgevallen misslag; doch waarby ieder Menschenvriend evenwel met de grootste reden wenschen zal, dat zodanige abuizen nimmer plaats mogen hebben, om dat daar door het leeven van onderscheidene Lyders in het grootste gevaar zoude kunnen geraaken.

Voor eenige jaaren, wierden in eene niet onvermaarde Apotheek in Amsterdam, twee Recepten voorschreeven, waarvan het eene bestond uit eene sterke Infusio purgans, ex fol. Sennoe, fruct. Tamarind. Manna Calabr. & Sal. Polychr., het andere was eene Emulsio ex Amygdalis, Semin. Cucum. & Melonum, waarin vier greinen Laudanum purum opgelost waren. De eerste drank was bestemd voor een aan een zwaar Colycq laboreerenden Lyder; de laatste voor eene Kraamvrouw, welke aan eene sterke Hoemorrhagia uteri laboreerde. Beide deeze dranken behoorlyk vervaardigd, en ieder met een signatuur voorzien, waarop de naam der Lyders geschreeven stond, wierden gelyktydig aan den Looper ter bestelling afgegeeven, dan deeze, te onoplettend, geeft de purgeerdrank af aan het huis der Kraamvrouw, en de Amandeldrank by den aan het Colycq laboreerenden Lyder. Zonder dat door iemand op de signaturen eenige acht gegeeven wierd, gaf men de Lyders volgens de order van den Geneesheer, alle uuren een theekopje der ontfangen dranken in, en het abuis wierd niet eer dan den volgenden dag ontdekt, wanneer de purgatie voor

[p. 196]

het grootste gedeelte, en de Amandeldrank geheel, geconsumeerd was. En zie hier de gelukkige gevolgen daarvan. De Kraamvrouw had niet minder dan agt of tien sterke Stoelgangen gehad, waar door zy eene menigte harde, zwarte, galachtige, drekstoffen ontlastte, zeer veel verligting bekwam, en de Hoemorrhagie geheel ophield; daarentegen waren de Kramppynen by den anderen te eenemaal gestild, waar door de nog in het lichaam aanweezig zynde laxantia, (want hy had reeds verscheidene derzelve gebruikt) gelegenheid kreegen, om eene menigte scherpe dunne stoffe uit het lichaam te voeren, en de Lyder gelukkig van een pynlyk en gevaarlyk toeval gered wierd.

Nu laat het zich van agteren gemakkelyk verklaaren, hoe dat beide deeze, in schyn kwalyk aangewende, middelen, de heilzaamste gevolgen moesten opleveren, en de Schryver deezes wil wel bekennen, dat dit toeval hem, in vervolg van tyd, voor zeer veele Lyderessen, van een uitmuntend nut is geweest, schoon hy 'er niet te min moet byvoegen, dat hy het daar door by veele Vroedvrouwen, Bakers, Moeders, Tantes, Buurvrouwen en meer andere zoortgelyken, ja zelf, helaas! by zommige Geneesheeren, wier denkwyze nog met een ondoordringbaaren nevel van vooroordeelen bedwelmd was, ten uitersten verkorven heeft. Thans, echter, dank zy eene meerdere verlichting, ook in het vak der Geneeskunde, schroomt geen verstandig Man, in gevalle hy overtuigd is, dat de oorzaak der toevallen zulks vereischt, om, aan eene Kraamvrouw, gepaste braaken purgeermiddelen toe te dienen, waar door menig eene, van de anders zeer dikwyls doodelyke Kraam- of liever Rotkoortzen, tydig bevryd word.

R.