Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1792

De Cyfferkunst gemakkelyk gemaakt, of de beginselen derzelve op eene nieuwe en zeer klaare wyze voorgesteld, door Jean des Fontaines. Twee Deelen. In 's Gravenhage, by J.C. Leeu. westyn, 1790 en 1792. In 8vo. 146 en 220 bl.

Onder de Rekenboeken, sedert eenigen tyd in het licht gekomen, verdient deeze Cyfferkunst gemakkelyk gemaakt geen der laagste plaatsen. De Schryver, voorheen een Leerling van den beroemden Utrechtschen Hoogleeraar in de Wiskunde, j.f. hennert, en thans een Onderwyzer van zes jonge Heeren te Bergen op den Zoom, wykt geheel van den gewoonen schooltrant af, zoo als blassiere reeds vóór hem gedaan had: en geeft zich veel moeite, om zyne leerwyze bevattelyk voor te draagen; behandelende, om die reden, de eerste beginzelen der Rekenkunde veel wydloopiger dan gemelde blassiere gedaan heeft.

Volgens het uitgebreid ontwerp van den Heer des fontaines, behelst het Eerste Deel, na eene uitgebreide Voorrede, en verklaaring der Maaten, Gelden en Gewigten, de Numeratio, Additio, Multiplicatio, Substractio en Divisio, met eene uitbreiding van het voorgaande, of liever, het gebruik der zogenaamde vier Spetien. Het Tweede Deel begint met eene nadere oefening in de gebrokens, en derzelver gebruik in de gemelde vier Spetien; vervolgt met de verandering van gedeelten; met eene toelichting tot de AEquatien of gelykheden; de Proportien of evenredigheden; en eindigt met dat geene, 't welk men, op de schoolen, den Regel van Drieën noemt; wordende deeze laatste, door den Schryver, naar maate de gevallen zyn, andere naamen toegeëigend: als de drie bekende getallen met Breuken verzeld, en de drie bekende getallen als geheelen opgegeeven, en in Breuken bewerkt.

Of de voorgedragene Leerwyze van den Autheur ras veel ingang zal vinden, hier toe hebben wy reden om te twyffelen. Oude Paalen laaten zich niet makkelyk verzetten; en veele meesters zouden zelfs nog veel moeten leeren, indien zy zich deeze Leerwyze wilden eigen maaken. Bovendien, zo zouden, op

[p. 526]

deeze en geene gevallen, zeer ligt in aanmerking kunnen komen, dat de verkorting, by veele schoolmeesters reeds in gebruik, boven deeze den voorrang zoude verdienen, om dat zy, de gewoone wyze van opstel volgende, in de daad geen meer getalmerken, dan de Autheur, zullen behoeven te bezigen. - De voordragt zyner Leerwyze is ook meer uitgebreid dan duidelyk; en had eenvoudig en zuiver te gelyk kunnen zyn. In de Voorrede voor het Tweede Deel, zegt de Autheur wel, dat hy in de dagelyksche uitkomende Schriften geene gelykheid van spelling heeft kunnen ontdekken; dat hy zich derhalven aan verscheidene onderscheidingen niet heeft willen bekreunen; maar nu eens dus en dan weêr eens anders geschreven heeft, zo als het hem uit de pen is gevallen. Maar is zulk eene schryfwyze goed? Moet een Schryver niet aan zich zelven gelyk blyven? Moet hy de Geslachten der woorden, en de byzondere Naamvallen, niet kennen; en dezelve behoorlyk onderscheiden? Over deeze laatste is weinig verschil: en deeze zyn het, welke de Schryver op elke bladz. heeft veronachtzaamd; zonder dat men hem over kleinigheden behoeft te berispen, of drukfeilen op zyne rekening moet stellen; zo als: het is een Cyfferkoek, maar geen Spraakkonst, en meer anderen.