Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1792

[p. 491]

Richard Flemming of de deugdzaame Staatsdienaar. Eerste Deel. Naar het Hoogduitsch. Te Utrecht by de Wed. S. de Waal en Zoon, 1791. In gr. 8vo. 440 bl.

Zogt diogenes, by dag, op de open Markt, met een lamptaarn, menschen, hoe lang zoude hy wel in de Hoven en Raadzaalen hebben moeten zoeken, om een' Staatsdienaar te vinden, die zo veel braasheid en liefde voor zyn Land, Vorst en Volk, liet blyken, als flemming in deeze Geschiede nisse doet? Hy is een man van sterke Zielsvermogens, die de begaafdheid heeft om het waare van het valsche, het recht van het onrecht, zeer schielyk te schiften, en elk bedrog, hoe ook vermomd, elke laage handelwyze, hoe schoonschynend ook, tot op den grond toe te ontdekken. Maar bovendien volgt zyn wil zeer gaerne zyn verstand, zo dat hy, ziende iets dat hy goed, recht en nuttig, oordeelt, niet alleen wenscht om het ter uitvoer gebragt te zien, maar tevens alles aanwent, wat in zyn vermogen is, om de uitvoering daarvan te bevorderen. Als Financier, die den Vorst niet poogt te verryken, door de Onderdaanen arm te maaken, geeft hy aan waarheid en billykheid den sterksten nadruk, hier door erkent de Vorst zyne verdiensten, en begunstigt telkens zyne poogingen, ondanks de veele vyanden die hy daar door maakt. Ongelukkig verandert 's Vorsten dood zyn voordeeligen toestand, terwyl zyn grootste Vyand, namenlyk ingenstroom, tot Voorzitter in het Finantie-Collegie verheven wordt. Veelvuldig zyn de snoode onderneemingen van den Voorzitter, die echter dikmaals door de braafheid van flemming te leur gesteld worden. Eindelyk maakt men het Volk oproerig, men weet den deugdzaamen Staatsdienaar, als oorzaak van dien oproer te doen voorkomen. Als zodanig wordt hy gevangen genomen, door omgekogte Rechters gevonnist; doch het Vonnis (ten minsten in dit Eerste Deel) niet ten uitvoer gebragt: eindigende met het woordjen nu! 't welk hy als een teken aan den Scherprechter gegeeven heeft, om het hoofd van het ligchaam te scheiden.

Alles, wat deeze deugdzaame Staatsdienaar lydt en verdraagt, geschiedt op de overtuiging dat 'er een rechtvaardig God is, en dat zyne ziel onsterflyk zal zyn: deeze overtuiging geeft hem troost in alle zyne rampen, moed in alle zyne tegenspoeden. Dit boek verdient dus niet enkel van Staatsdienaars gelezen te worden, maar van alle die deeze troostgronden, als Christenen, omhelzen, en in veele gevallen wenschen te zien werken. De styl is bevallig en onderhoudend, hier en daar echter zyn de Geschiedenissen wat lang gerekt, dat den Leezer eenigzins tot verveeling zou doen hellen; indien groote, maar nog niet genoeg erkende, waarheden, in een helder licht geplaatst, zyn verstand en hart niet tevens bezig hielden. Alles, wat tusschen hem en zyne Familie in de gevangenisse voorvalt, is zeer aandoenlyk: mogelyk zyn zommige deezer

[p. 492]

Tooneelen wat te sterk, ten minsten van het volgende met zyne Dochter kan men het zeker stellen.

‘Na verloop van eenige oogenblikken, kwam leöpoldine weder by haaren Vader flemming, in de gevangenisse, te rug. Eene geheele zeldzame mengeling van vrengde en smart, van neêrslagtigheid en deftigheid, maakte haar gezicht zo aantrekkend, dat flemming als roereloos voor haar stond.

Flemming. - Gy zyt een zeldzaam Meisje. Iemand kon wel tien Dochters hebben, en onder alle tien niet één zodanige, en ik heb maar één - en ik heb toch U!!! Het kwam my ook zo voor, alsöf ik van allen u nog en wel alleen moest spreeken; doch ik vergat het by de sterke outroering. Ik dank u, dat gy my zulks indachtig maakt! uw hart kan niet anders dan het myne onuitspreeklyk sterk maaken. Zeg, wat begeert gy nog van my? kom recht naby my!

Leöpoldine - (die naby haaren Vader treedt.) - Myn beste Vader! zult gy in 't openbaar onthoofd worden?

Flemming. - Zo veel ik weet, niet, maar in dit vertrek. Hier, mogelyk hier, waar wy in dit oogenblik staan; het zy dan, dat myne vyanden van hunne zaak by de Natie, die my nu misschien reeds vergeeten heeft, zodanig meenen verzekerd te zyn, dat zy dit genoegen op de openlyke Markt genieten, en uit ingenstroom's huis mede aanschouwen wilden. Doch wat is de reden, dat gy daarna vraagt?

Leöpoldine. - Ik wilde alsdan by u staan, en u tot het laatste oogenblik toe niet verlaaten, en het lieve Vaderhoofd, 't welk ik zo gaarne streelde, uit de hand van den beul neemen, en nog bloedend met dankbaarheid aan myn hart drukken.

Flemming. (ten uiterste verbaasd.) En dit zoudt gy kunnen doen? Leöpoldine! ik bid u, zoudt gy dit kunnen doen?

Leöpoldine. - Indien het Gods wil is, dat gy sterven moet, zou ik dan niet daar by weezen, en van mynen Vader, die my in alles onderwees, niet ook nog willen leeren sterven? Gy hebt my ook altoos zo lief gehad; misschien zou het u tot troost verstrekken, den laatsten blik nog op my te vestigen. Misschien zoude God my in dit oogenblik eenige woorden ingeeven, die u verkwikken konden. Ach! ik zou nog wel meer kunnen doen, zo ik mogt. Ik zou met u kunnen sterven, zo ik slegts mogt.’

Men kan niet nalaaten den heldenmoed van dit Meisje te bewonderen, en haare hoop en braafheid toe te juichen: maar overschreedt zy in deeze de grenzen der Natuur niet? Dat zy haar Vader op het Schavot zou kunnen vergezellen; dat zy van hem zou kunnen leeren sterven; zelfs dat zy met hem zou kunnen sterven; dit alles is groot, is edel: maar het lieve Vaderhoofd van den beul aan te neemen, hetzelve nog bloedend aan haar hart te drukken; dit gaat veel te ver, dit gaat de menschelyke kragten te boven: ja, het stryd met de menschelykheid. - Dan, wy herhaalen het, dit Werk verdient van veelen gelezen te worden, wegens de schoone gevoelens die 'er alöm in doorblinken.