Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1792

[p. 454]

J.G. Rosenmuller, Geschiedenis van den Godsdienst voor Kinderen. Naar de vierde verbeterde Druk, uit het Hoogduitsch vertaald, door G.H. Reiche, Leeraar te Zutphen. Te Zutphen by A. van Eldik, en te Amsterdam by Wessing en van der Hey, 1792. In 8vo. 229 bl.

De herhaalde oplagen van dit Werkje, in Duitschland, boezemen reeds een gunstig vooroordeel in, aangaande deszelfs nuttigheid. En, inderdaad, wordt het met reden als een zeer groot gebrek, in het hedendaagsche plan van Opvoedinge, aangemerkt, dat men de jeugd dikmaals onkundig laat omtrent het historische gedeelte van den Bybel. Nogthans staat dit gedeelte in een naauw verband met het geen eigenlyk den naam van Godsdienst kan voeren, en is het zelve, daar en boven, vol van nutte leeringen, aanspooringen en vertroostingen; welke niet te diep kunnen geprent worden in het verstand en hart der jeugd, om dezelve, tot het waardig en nuttig volbrengen der leevensreize, van den noodigen voorraad te verzorgen. Naar het ons voorkomt, heeft de Heer rosenmuller den rechten toon gevat, zo wel om zyne onderrigtingen aangenaam en smaakelyk by de jeugd, als dezelve, met den hoofdzaaklyken inhoud der gewyde Schriften, bekend te maaken. Hy heeft zyn Werk verdeeld in vier-en-vyftig Hoofdstukken. Elk derzelver draagt tot Opschrift den eenen of anderen beroemden Persoon, of 't een of ander gewigtig Voorval des Bybels. De lotgevallen of byzonderheden, daartoe betrekkelyk, worden verhaald, in eenen gemeenzaamen styl, en elk Hoofdstuk beslooten met Aanmerkingen, om het verhaalde tot een zedelyk gebruik aan te wenden. Bevryd van het bezwaarlyke voor het Geheugen, waar over men dikmaals, in aaneengeschakelde Geschiedenissen, klaagt, worden aldus de jonge Leezers op den weg geholpen, om, by het hooren noemen van een persoon of voorval, in de gewyde Historie vermeld, zich de Hoofdbyzonderheden, daartoe betrekkelyk, op eene gemaklyke wyze te kunnen herinneren. Daar en boven, zou dit Werkje van uitgebreide nuttigheid kunnen zyn, indien men, zo als ginds en elders in Duitschland plaats

[p. 455]

heeft, het zelve ten gebruike van onze schoolen konde invoeren.

Uit het geen de Schryver, aangaande jezus, deszelfs lotgevallen en verrigtingen, verhaalt, zouden wy gaarne iets ter proeve mededeelen; doch ons bestek laat zulks niet toe. Zie hier iets wegens abraham. ‘Daar was, onder anderen, een land, 't welk Chaldea genoemd wierd, waar die zelfde onverstandige gewoonte (het aanbidden der hemelsche lichaamen) was ingevoerd. Aldaar leefde een verstandig en deugdzaam man, met naame abraham. Deeze man begreep wel, dat het verkeerd zy, wanneer men aan schepselen de eere geeft, welke Gode alleen toekomt. Hy verwachtte al het goede alleenlyk van God, die Hemel en Aarde, gevolglyk ook Zon, Maan en Sterren, geschapen heeft. Op deezen alleen stelde hy zyn vertrouwen. Hy schepte ook, wel is waar, vermaak in de schepselen, om dat dezelven van God afkomstig zyn; maar zegen en hulpe verwachtte hy van dezelven niet. God had ook een byzonder welbehaagen in deezen man, hy zorgde voor hem, en nam zich zyner aan, gelyk een Vader. Ja, hy sprak dikwyls met hem, en gaf hem zynen wil te kennen. Gy moet u niet verwonderen, myn kind, dat zulks heden ten dage niet meer gebeurt. In die tyden, was het noodzaaklyk, om dat de menschen toen nog al te weinig van God wisten. - Eens beval God aan abraham, toen dezelve reeds vyfen-zeventig jaaren oud was, dat hy zyne Vrienden en Nabestaanden zoude verlaaten, en in een verafgelegen Land vertrekken. Hoe dit Land heette, zeide hy hem toen nog niet; hy toonde hem echter ten naasten by de ligging van het zelve, en beloofde hem teffens, dat hy hem in dit Land gelukkig wilde maaken, en eene talryke Nakomelingschap geeven.

'Er waren toen nog veele menschen, die niet in Huizen, Steden en Dorpen, woonden, gelyk wy doen, maar die uit het eene land in het ander trokken, en, onder den blooten hemel, in tenten woonden, welke zy dan eens hier, dan elders, opsloegen. Deeze waren Herders, en hadden groote kudden Vee. Met deezen trokken zy van de eene plaats naar de andere, waar zy maar goede Weide en Water voor hun Vee vonden. Een zodanig Herder was ook abraham. Het herdersleeven was echter in dien tyd in grooter aanzien dan tegenwoordig.

[p. 456]

De geen, die veel Vee bezat, hadt ook veele knechten, welke op het Vee moesten passen, en hy was even zo aangezien en geacht als een Vorst in onze tyden. Ofschoon dus abraham een herder was, was hy echter een zeer aanzienlyk man, en zelfs Koningen maakten 'er zich, in 't vervolg, eene eere van, om met abraham in vriendschap te staan.

Abraham was gehoorzaam aan het Godlyk bevel, en begaf zich met zyne Vrouwe, sarah, met zyne herders en herders-knechten, en met zyn Vee, op reis. Hy kwam eindelyk in een klein, maar ongemeen vruchtbaar en schoon, Land, in het welk nog onbewoonde, doch grasryke, oorden waren, waar hy zyn Vee kon weiden. Dit Land heette Kanaan, en hier zoude hy, volgens Godlyk bevel, zyn verblyf houden. Ofschoon hy toen nog geen eigendom in het zelve hadt, beloofde hem God echter, dat hy dit Land eens aan zyne Nakomelingen geeven wilde, zo dat deezen in het zelve, gelyk in hun Vaderland, woonen zouden.

Abraham geloofde zulks; hy bouwde, op de plaats waar God hem zulks beloofd had, eenen Altaar, bracht een Offer, en bad tot God. In het Land Kanaan trok hy, met zyne kudden, van de eene plaats naa de andere, en de Inwoonderen van het Land beminden hem, om dat hy een deugdzaam man was. Maar in zyn Vaderland keerde hy nooit te rug, om dat de Afgodendienst in het zelve meer en meer de overhand nam. God schonk hem, toen hy reeds zeer oud was, eenen Zoon, dien hy isaac noemde; hy beloofde hem, dat van deezen isaac talryke Volken zouden afstammen, en dat door éénen van deszelfs Nakomelingen alle Volken op aarde zouden gelukkig worden.’