Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1792

Eenige Bydragen voor Genie en Menschen-gevoel. 3de Stukje. Te Utr. by G.T. van Paddenburg en Zoon, 1790. 187 bl. in 8vo.

Deeze bundel bevat wederom, gelyk de vorigen, eenige Prosaische Stukken, en eenige Versen. Wy zullen van ieder van dezelven kortelyk verslag doen.

I. Over de Poëtische Taal; dat is, gelyk de Schryver zich zelven nader verklaart, ‘niet over het onderscheid tusschen de gedachten en aandoeningen, die een Prosaisch Schryver, en tusschen die, welken de Poeët, boven anderen, uitdrukken moet:’ ook niet over de beelden, en spraakfiguuren, waar van zich de Dichter, in onderscheiding van den Prosaïst, bedienen kan en moet; maar slechts over de woorden en spreekwyzen, waarvan zich de Dichter bedient, over derzelver schikking, over de Idiotismen van zommige taalen, en de onderscheidene trappen van volkomanheid, die de Poëtische uitdrukking van verschillende Natiën bereikt heeft. Het Stukje bevat niets meer, dan eenige losse en oppervlakkige bedenkingen, en 'er zyn 'er onder dezelven, waar tegen veel zou te zeggen zyn, indien men eene Verhandeling schryven wilde.

II. Over de Poëtische Compositie van eenige Schilderstukken: eene korte beoordeeling van eenige bekende Schilderyen van groote meesters, waarvan de onderwerpen uit Bydelsche Ge-

[p. 351]

schiedenissen ontleend zyn. Dit Stukje bevat veel goeds, maar meenig Leezer zal wel wenschen, dat men 'er telkens de plaatzen hadt bygevoegd, waar deeze beroemde Stukken thans voor handen zyn.

III. De Terugroeping (ten vervolge van bl. 79, in het 2de Stukje.) Eene Vertaaling van een Stuk, uit meiszner's Skizzen, het welk echter noch Vertaaler, noch Uitgeevers verkoozen hebben 'er by te zeggen. Zo wy ons niet bedriegen, was van dit Stuk, zo wel als van dat, waar op het ten vervolge dient, reeds eene overzetting in het Algemeen Magazyn van Weetenschap, Kunst en Smaak geplaatst.

IV. Hovaardy en Trotschheid; eene Vertelling, waarvan cnaeus cornelius scipio aemilianus, de eenigste nagelaten Zoon van den ongelukkigen quintus cornelius scipio metellus, die de zyde van pompejus gekozen hadt, de held is. In dit Stukje zyn de Romeiusche zeden van dat bedorven tydperk vry wel geschetst. Zomtyds echter toont of de Schryver of de Vertaaler, dat hy te Rome niet al te wel te huis was; b.v. op bl. 80, daar hy met de Idus en Kalendoe vreezelyk in de war is.

V.	Orpheus;
VI.	Myn besluit;
VII.	Myn meisje;
VIII.	De vergenoegde Boer;
IX.	Liefde-verklaaring;

Vyf Dichtstukjes, die zo zeer van den gewoonen stempel zyn, dat de Uitgeever of Uitgeevers zekerlyk niet te laag van zich zelven dachten, toen zy op de rugzyde van den titel van dit Stukje de woorden plaatsten, die juvenalis, uit zedigheid, van zich zelven bezigt:

- Stulta est clementia, cum tot ubique
Vatibus occurras, perituroe parcere chartae.

X. Weleer; eene aandoenlyke klacht van een' minnaar, die zyn meisje verlooren hadt; in prosa.

XI. Miscellanea; onder deezen titel geeft men ons twaalf kleine Stukjes of Aantekeningen, van verschillenden aart. Van het belang en de nieuwheid van dezelven moge het volgende, dat het negende is, en dat wy hier geheel plaatzen zullen, ter proeve verstrekken: ‘De natuurlyke Wetten des Rechts zyn by alle menschen niet volkomen dezelven. De geschiedenis geeft ons voorbeelden aan de hand van Volkeren by welken het steelen voor eene zeer geoorlofde affaire gehouden wordt.’

XII. Acht Anecdoten, waar van de volgende, die de eerste is, misschien met het meest genoegen zal geleezen worden. ‘Toen voltaire, verscheiden jaaren geleden, fredrik den II, op Hoogtsdeszelfs reize naar Westphalen, vergezelde, veroorzaakte de aankomst des Konings, byzonder onder de

[p. 352]

boeren van het Graafschap Ravensberg, eene algemeene opwagting. De Koning hieldt te Brakwede, een Dorp niet verre van Bielefeld, zyn slaapplaats. Hier gebeurde het, dat een van 's Konings Pages door eenige trouwhartige boeren gevraagd wierd, wie tog wel die man, in den anderen Wagen, wezen mogt, die zich in zulk een vervaarlyk dikken Pels verborgen hieldt! de Page antwoordde: Het is de Koning zyn Aap, en zy moesten tog braaf de wagt houden, dat hy hun niet outliep. De Boeren namen de gekkery van den page voor ernst op! Nu was voltaire ondertusschen bezig, om uit het Rytuig te stygen, maar de boeren lieten hem hunne tanden zien, en hitsten hem op, even als of hy een Aap ware, en deeden braaf hun best, om hem weer in 't Rytuig te jaagen. Zinds dien tyd wierd voltaire zeer ontevreden met Westphalen, en zogt zich, in veele van zyne in 't vervolg geschrevene Werken, door satyre en veragting te wreeken.’