Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1792

[p. 181]

De Opvoeding van het Menschdom, volgens den Bybel. In eenige Leerredenen, door Ewald, Superintendent en Predikant te Delmot. Uit het Hoogduitsch. Eerste Deel. Te Utrecht by de Wed. S. de Waal en Zoon, 1792. In gr. 8vo., 245 bl.

Een tiental Leerredenen. - De twee eerste over het Evenbeeld Gods; - de derde van den Val der Menschen; - de vierde over de Gevolgen der Ongehoorzaamheid van de eerste Menschen; - de vyfde, God toonde terstond, in het begin, dat hy het Menschdom weder helpen wilde; - de zesde, de Wet kan en zal de Menschen niet verbeteren; - de zevende, de Wet moet toch volstrekt onderhouden worden; - de achtste, een Verlosser en Helper is ons noodig, en die is jesus van Nazareth; - de negende, jesus christus ontzondigt de Menschen voornaamlyk door zyn dood; - de tiende, de ontzondigende met God verzoenende kragt des doods van jesus vertoonde zich in hun die den Heiligen Geest ontvingen: - dit Tiental strekt, om, naar des Schryvers denkbeeld, de Opvoeding van het Menschdom, volgens den Bybel, af te schetzen.

Wy zyn gereed om 't geen deeze Superintendent en Predikant zegt, te onderschryven, als hy, in een kort Voorberigt, verklaart. ‘Wy zyn Leeraars van christus, om jesus christus te verkondigen; aandenken en geloof aan Hem, onzen Heer, te onderhouden en uit te breiden, tot dat Hy zelf komt. Elk doet dit zo goed hy kan, naar de gave, die hy ontvangen heeft. Maar ieder werkt niet op Allen; maar wie Hem met liefde en kragt verkondigt, die heeft of vindt zyn kring van wien hy gehoord of verstaan wordt; beter dan een ander, van hun kan verstaan worden, alschoon die ook een beter prediker waar.’ - Geen twyfel lydt des Leeraars goed en stigtlyk oogmerk, en zal hy, onder de Leezers van Leerredenen, gewis zo wel als onder zyne Hoorders, lieden aantreffen, die op deezen trant gesticht worden.

De plaats eener Inleiding bekleeden Uittrekzels uit eene Intreereden te Detmold, over 1 kor. II: 2. Waarin hy zyn voorneemen aanduidt, ‘om naar de oude maar onverbeterlyke uitdrukking - jesus den gekruisten geheel en alleen te prediken.’ Waarop hy zyn denkbeeld, over

[p. 182]

dit onderwerp breeder voordraagende, zich in deeze bewoordingen laat hooren. ‘De gekruiste christus, gelyk de Euangelisten hem aan ons voorstellen en de Apostelen verkondigen, heeft en geeft, en is alles, het geen de menschen noodig hebben. Het zy naar ons verstand, of hart, - naar ons lichaam of ziel, het zy ons zaligheid of brood ontbreekt, - christus heeft en wil het geeven, hem, die het van hem begeert. Het zy verdiende, of onverdiende - kleine of groote - in het oog vallende, of voor alle menschen verborgen nood. - Hy kan en wil ons daar uit redden, heeft reeds duizendmaal daar uit gered, en zal het nog algemeener doen, dan hy het ooit gedaan heeft. Hy is wysheid hem, die wysheid - troost hem, die troost - voorbeeld hem, die een voorbeeld - hy is juist voor elk, 't geen hy behoeft, en gelooven kan. Wie deel heeft aan christus, die heeft alles, wie Hem niet kent, die heeft niets, - ten minsten niets 't geen duuren, in eeuwigheid duuren, kan. Wie hem alleen als Leeraar, alleen als een Voorbeeld, alleen als een Vergeever der zonden, alleen als een Voorspraak by den Vader, aanneemt, die heeft christus verdeeld, en een verdeelde christus is geen christus, - is niet het geen God ons in hem geeven wil. Geenzins zulk eenen, maar eenen geheelen christus heeft paulus gepredikt, en dien wil ik prediken onder u, zo lang God my vergund te prediken. - Ziet de Zon aan, hoe zy, in de Lente, zappen aan de gewassen schenkt, hoe zy het leevenlooze doet herleeven, elk naar zyn zoort! Ziet ook hoe zy schynt, - zo dat de landman by zynen landbouw, de arbeidsman by zyn handwerk, ieder by zyne bezigheid, zo dat de gevoelige mensch aan Hemel en Aarde ziet, ‘hoe vriendlyk onze God is!’ Beschouwt haar als een voorbeeld van den vasten en stillen gang, van eene algemeene weldaadigheid, van werkzaamheid zonder onrust! als een voorbeeld hoe men allen alles wordt, en tevens altyd een blyft! - aanschouw eindelyk de hooge majesteit van haaren opgang, de lieflyke zagtheid van haar ondergaan. - Dus is christus, - Hy is alles in één, en één in allen, ‘Wysheid en Rechtvaardigheid, Heiligmaaking en Verlossing.’

Uit de opgaave der Stoffen, in dit Tiental Leerredenen verwerkt, om de Opvoeding des Menschdoms volgens den Bybel te ontvouwen, kan elk, dit kleine staaltje van 's

[p. 183]

Leeraars predikwyze geleezen hebbende, gereedlyk nagaan, op welk een leest ze geschoeid zyn. Wy hebben van dit Eerste Deel niets meer te zeggen.