Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1792

Het leeven van den Weleerwaarden en zeer Geleerden Heer Jonathan Edwards. In deszelfs leeven President van het Collegie van New - Jersey. Met uittrekzels uit zijne bijzondere Schriften en Dagboek. Na den tweeden druk uit het Engelsch vertaald, door E. Nooteboom. Te Utrecht by W.v. Yzerworst, 1791. Behalven het Voorwerk 222 bladz. in gr. octavo.

Met de uitgave van dit Stukje heeft men, zo als de Voorrede meld, ‘niet eeniglijk bedoeld, dit bericht gemeen te maaken, om de waereld te zeggen, welk een uitneemend groot, wijs, heilig en nuttig mensch de President Edwards was; maar wel voornaamlijk, om haar te onderrichten, op welk eene wijze, en door welke middelen hij tot zulk eene ongemeene maate van kennis en heiligheid gekoomen is, en hoe hij, door het wel aanleggen van dezelven, zoo veel goed deedt aan het menschdom, op dat ook anderen daardoor moogen geleerd en opgewekt worden, om heen te gaan en ook alzoo te doen.’ - Dit op het oog hebbende, geeft men slechts een beknopt verslag van zyne geboorte, opvoeding, aenvang en voortzetting zyner oefeningen, tot op zyne bevestiging in den heiligen dienst te Northampton in America; en deelt daerop voorts mede enige uittrekzels uit zyne byzondere Schriften; behelzende zyne vooral Godsdienstige voorneemens, en grootlyks daertoe behoorende bedenkingen uit zyn Dagboek, met nevensgaende aenmerkingen over dezelven; en een bericht van zyne bekeering, bevindingen, en Godsdienstoefeningen, door hem

[p. 50]

zelven gegeeven. - Hier aen volgt wyders ene ontvouwing van zyne levens- denk- en handelwyze, zo in zyne Amptsbediening als in burgerlyke en huishoudelyke omstandigbeden; met een verhael van ontstane onlusten te Northampton, inzonderheid ter zake van zyn gevoelen, nopens het vereischte in den Avondmaelganger; het welk te wege bragt, dat hy aldaer van zynen dienst ontslagen wierd. Op dit ontslag, waervan hy, de voor hem en zyn Huisgezin belemmerende, gevolgen met lydzaemheid droeg, nam hy, gelyk het verhael verder meld, na verloop van enigen tyd, de hem opgedragen zending na de Indianen te Stockbridge aen; en etlyke jaren lang liet hy zich overhalen, om het Presidentschap van New-Jersey College, onder zekere bepalingen, op zich te nemen; welken post by echter naeuwlyks een maend bekleedde; overmits ene lichaemlyke ongesteldheid hem dra ten grave sleepte. Hy gaf, in ene stille gelatenheid, den geest, op den 22^sten Maert 1758, in het 55^ste jaer zyns levens. - By dit bericht heeft men, eindelyk, ook nog gevoegd, een verslag van 's Mans overgebleven Handschriften, en van de Boeken, door hem in 't licht gebragt; mitsgaders van die, welken na zynen dood, met toestemming zyns Zoons, door openbaren druk gemeen gemaekt zyn.

De Eerwaerde Edwards word hier, zo in zyn Levensloop in 't algemeen, als byzonder in 't behartigen zyner Studie, en 't waernemen van zyn Ampt, met lof vermeld; welke hem, naer uitwyzen van alles regtmatig toekomt; daer hy zich alleszins voordoet, als iemand, die zich bevlyrigde, om de waerheid na te spooren, dezelve indrukbaer anderen in te boezemen, zyn Godsdienstig gedrag naer zyne kundigheden te regelen, en aen zyn geweten getrouw te blyven. Zulks heeft hem ene vry algemene hoogachting doen verwerven, zelfs by zodanigen, die zyne grondbeginzels niet kunnen goedkeuren, en zich met zyne denkwyze, zo in 't bespiegelende als betrachtende, in vele opzichten, niet kunnen verenigen; maer bekwaemheid en deugd weten te waerdeeren, ook in die genen, welken ene Godsdienstige leiding, van de hunne zeer verschillend, gewoon zyn te volgen.