Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1792

Zaaken van Staat en Oorlog, betreffende de Vereenigde Nederlanden, zedert het begin van 't jaar 1780. XI-XV Deel. Te Amsteldam by J. Allart, 1791. In gr. Octavo

By den aanhoudenden voortgang van dit Werk, zo nuttig voor 's Lands Geschiedkunde, ontvangen derzelver beoefenaars, in deeze Deelen, weder een ruimen voorraad van belangryke Stukken, betrekkelyk tot het voorgevallene in 't jaar 1783. Veelligt had men zig voorts aan de tydorde gehouden, maar het gewigt der overweeginge, raakende de Provinciale Quotes en den Staat der Finantie, enz. dat tegenwoordig by uitstek de aandagt trekt, heeft den Verzamelaar deezer Papieren bewoogen, om de afgifte der Stukken, hier toe behoorende, eenigermaate te vervroegen; ten einde dezelven den Leezer ter hand te laaten komen, terwyl dit onderwerp nog leevendig is, waardoor de behandelde zaaken gereeder nagegaan en overdagt kunnen worden. Uit dien hoofde is het twaalfde, dertiende en veertiende Deel geschikt, om eene Memorie deswegens met de daarby komende Stukken gemeen te maaken. De Memorie zelve behelst een Generaal Raport van de Personeele Commissie van het Financie-Weezen, in dato 21 May 1790, ten gevolge van haar Hoog Mogende Resolutie van den 4 May

[p. 20]

1785, hier nevens gevoegd; gelyk ook de Resolutie van haar Hoog Mogende daarop genomen, den 21 May 1790. - Na eene voorafgaande Inleiding over de merkwaardige onderwerpen den Heeren Gedeputeerden ter naspooringe aanbevolen, en hunne daar omtrent genomen maatregelen, is dit Rapport vierledig. In de eerste plaats geeven Heeren Gedeputeerden ‘eene voordragt van de middelen, welke zy gemeend hebben by de hand te moeten neemen, om te geraaken tot een gelukkig einde, met betrekking tot het gewigtig Poinct van de Quotes.’ Hierby komt, vervolgens ‘een verslag van den actueelen staat van de Generaliteits Kas; met byvoeging van hunne gedachten over het emploi van dien, en van de middelen tot verbetering van des Generaliteits Inkomsten en bespaaring in de uitgaven.’ Voorts, ten derde, ‘eene beschouwing van de gebreken, zoo generale als byzondere, van den Staat van Oorlog, met aanwyzing van de middelen tot redres.’

En eindelyk ‘eene overweeging der Propositie door de Heeren Staaten van Zeeland den 9 December 1784 gedaan, tot het doen van Negotiatien ten Comptoire Generaal der Unie, voor rekening der Provincien, by gevreesden Oorlog.’ - Wyders gaat dit Rapport vergezeld van etlyke Bylaagen, mitsgaders van de Consideratie van den Heere Griffier fagel, betreffende het Rapport door de Heeren Gecommitteerden, tot de revisie van de Quotes en het Finantie-weezen, met eenige Bylaagen, door zyn Wel Ed. by haar Hoog Mogende ingeleverd, den 21 Juny 1790. - Eindelyk levert ons ook nog het vyftiende Deel, (na het afgeeven van etlyke Stukken, tot het jaar 1783 behoorende) met betrekking tot de zaak der Quotes enz. eene Missive van haar Hoog Mogende aan de Staaten der respective Provintiën; met het Rapport op het Conciliatoir advys van Zyne Hoogheid en den Raad van Staate, over het werk der Quotes; en het Plan van Zyne Hoogheid, tot het oprichten van een Corps Mariniers, en ter verbetering der Armee van den Staat. In dato 22 Febr. 1791. - Daar het point der Quotes een stuk is, waarin ieder denkend Vaderlander belang stelt, kan eene spoedige verzameling van Papieren, daartoe betrekkelyk, niet anders dan gevallig zyn, voor hun die 's Lands omstandigheden opmerkzaam gedeslaan. - Uit dien hoofde is ook de Uitgeever te raade geworden, om deze Papieren, betreffende de Quotes, te gelyk met de voorheen

[p. 21]

afgegeeven Stukken, raakende het Defensie-Weezen, afzonderlyk gemeen te maaken, onder den tytel van Staat van Defensie en Finantie van de Republiek der Vereenigde Nederlanden, in 4 Deelen. Hier door kunnen zy, dien 't geheele Werk te omslagtig is, deeze ingeleverde Schriften, die hun bovenal belangryk zyn, nu als een volledig Werk, met opzigt tot deeze gewigtige pointen, op zig zelve bekomen.