Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1791

[p. 311]

De gierigheid
Eene Idylle.

(Naar het Fransch van den Heere d'erlach.)

Alcander, ziet gy die treurige Cypressen, in een' ronden kring geplaatst, en de majestueuse Graftombe, welke van onder het duister gewelf, door haare ineen gevlogtene takken, opryst? Ziet gy die standbeelden van wit marmer, welke de onstervelyke beitel van pigalli gehouwen heeft, en het pragtig yzertraliewerk, welk dit zwygend gedenkteken omringt? Gisteren wierd 'er het lyk van euclion, met de grootste staatie, na toe gebragt.

Hoe! roept gy met verbaazing uit! Zoo veele onkosten, zoo veel toestel, voor den slegtsten aller Vrekken! Hy heeft dan op den dag van zyne begraavenis meer verteerd, dan hy geduurende zyn' geheelen leeftyd gedaan heeft?

Gy bedriegt u. - Euclion heeft gierig geleefd, hy is zeer gierig gestorven, en, zonder twyffel, zullen zyne schimmen onder deze pragtige tombe zich over zoo veele kosten veröntwaardigen! Maar hy heeft geen testament gemaakt; men heeft 'er hem niet toe kunnen krygen, om deze vreezelyke woorden uit te spreeken, ik maak, ik geef. - Een bloedverwant in 't twintigste geslagt, de verkwistende timagenus, heeft het recht tot deze ontzettende ervenis verkregen, en zie daar het eerste gebruik, welk hy 'er van gemaakt heeft! - Ik kan deze Graftombe niet beschouwen, zonder my te verbeelden eene weldaadige stemme te hooren, die my onder deze Cypressen toeroept: hier legt een zinlooze, die met rykdommen overlaaden was, en ze nooit genoot: zy wyzer dan hy.

Zeg dan, waardige alcander, kunt gy begrypen, welk zoort van geluk men geniet, om, even gelyk euclion, geld op geld in zakken en sterke koffers opeen te hoopen; ze zelfs niet eens aan te raaken, als of ze geheiligd waren^(*), en ze niet te gebruiken, dan gelyk men het genot van eene Schildery heeft? Aan eene onverzadelyke drift de zoetste neigingen der natuur, alle zyne gezellige aandoeningen, zyne gezondheid, zyn leven, zich zelven opofferen! Om overal die schandelyke ondeugd, als in zyne taal, in zyn geheel gedrag, en op zyn gelaat uitgedrukt, rond te draagen! Om, in 't openbaar, niet dan met vuile en wanvoegelyke vodden te verschynen! Om eenzaam, op zich zelven, met een hart harder dan metaal, te leeven! Om zyn leven in een' geduurigen angst te slyten, om het vuur, de dieven, zyne

(*) Horat. Lib. I. Satyr. I. 70.

[p. 312]

bedienden, ja zyne naastbestaanden, te vreezen! Om nooit verrykt te worden met het geen men bezit, en altoos verärmd door het geen men begeert! Om te leeven, zonder ooit het streelend vermaak te genieten van te beminnen, en van zich zelven te kunnen zeggen: Ik word bemind! - Ongelukkige euclion! de ellende, die u zoo wreed verteerde, heeft de belediging, welke gy der maatschappy, wier geessel gy waart, hebt aangedaan, gewroken! Gy hebt derzelve maar één vermaak aangedaan; dat van te sterven: de dag, welke u aan uw goud ontrukt heest, is een' feestdag voor uwe medeburgers geweest, en niet ééne hunner traanen heeft uw graf besproeid. - Maar, laaten wy deze dwingelandsche ondeugd aan den haat en de verontwaardiging van het menschlyk geslagt overlaaten

Gelukkig is de Wyze, welke zyne rykdommen tot zyne deugden doet verstrekken! Indien hy alles aan de dwaasheid en ondeugd weigert, staat hy der natuur, zynen rang, zyne pligten, zonder draalen, alles toe, het geen zy van hem eischen. Ach! waarom zou hy vreezen om de lievelyke geuren, welke de zagte zomerwind uit de kelken der bloemen schudt, en die hy aan zyne zintuigen brengt, in te ademen? Waarom zou hy onder de schaduw van een groen prieel het oor aan de tedere toonen van philomele niet leenen, of den uitmuntenden wyn van Ay in een kristallyne glas zien tintelen, of by philidor op de Boston te speelen, of by philis te danzen? Terwyl hy zich op onderscheidene wyzen vermaakt, laat hy een pragtig Paleis bouwen, koopt standbeelden, schilderyen, uitmuntende boeken; hy laat zyne tuinen, zyne grotwerken, zyne watervallen, versraaijen! Dit zyn bedekte kanaalen, door welke hy zyne rykdommen in den schoot van den schranderen kunstenaar, den noestigen handwerksman, en den behoeftigen, die lydt, doet vloeijen. Ach! waardige alcander, hoe gaarne leeze ik deze Woorden, welke ik zelfs op de boog van myne grot gegraveerd heb: ‘De menschen zyn slegts voor zoo ver gelukkig, als zy geneigd zyn om wel te doen; en de rechtvaardige natuur beloont den grootsten pligt met het grootste vermaak.’

h ....

c.m.... r.