Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1791

Oorspronglyke brieven uit Spanje door een reiziger geschreeven; behelzende de geschiedenis van don Alonzo, of den edelen kluizenaar.

(Vervolg van bl. 217.)

Vierde brief.

Barcelona, July 10, 178-

Don alonzo cardona stamde af uit een der doorlugtigste Huizen van Oud Castilie. De Natuur was zeer ryklyk geweest in het uitdeelen haarer gunstbewyzen, in het vormen van zyn Persoon; zyn gelaad en gestalte was zeer schoon, en dit ging gepaard met eene bevallige en edele houding. Dit alles,

[p. 264]

(gelyk ik reeds heb opgemerkt) was nog duidelyk zigtbaar, zelfs in zyn Kloostergewaad. Niet min hadt zy haare goedgunstigheid betoond in het vercieren van zynen Geest: want door den geheelen loop zyns verhaals, en in alle deelen zyns ommegangs, kon ik ontdekken, dat hy alle natuurlyke en verkreegene bekwaamheden bezat, die den Man van Verstand en Opvoeding uitmaaken.

Zyne Ouders gestorven zynde, toen hy nog jong was, nam de Graaf van calvatara, Broeder van zyne Moeder, die in de Stad Burgos woonde, hem in zyn Huis, en werd hem ten Vader. Deeze Edelman hadt maar één Zoon, bykans van denzelfden ouderdom als Don alonzo; zy werden op éénen trant en in dezelfde oefeningen opgevoed. Voegelyke jaaren bereikt hebbende om door reizen zig te volmaaken, liet de Graaf Neef en Zoon trekken om een reis door Italie te doen, en eenigen tyd aan het Hof van Napels zich op te houden.

Geduurende hun verblyf in die Stad, kreegen zy begeerte om het vrugtbaar Eiland Sicilie te gaan bezigtigen, en gingen scheep aan boord van een Napelsche Galei, na de Haven van Messina bestemd. De Wind diende hun voor eenigen tyd; maar een schielyk opsteekende Storm, hoedanige men veel heeft op de Kusten van de Middellandsche Zee, dreef het Schip verscheide mylen ten Zuidwesten af, en zy bevonden zich 's anderendaags, met het aanbreeken van den morgen, op de kust van Africa, naby de Haven van Tunis.

De Storm bedaarde nu, en de Napolitaanen begonnen te roeijen, om de breedte, van welke zy afgedreeven waren, weder te bekomen; doch zy konden het oog niet ontwyken eens Roovers van Tunis, buiten de Haven liggende te wagten, om, zo ras de Storm ophieldt, ter Kaap uit te vaaren. De Mooren hadden het Italiaansche Schip niet gezien, of zy heeschen de Zeilen by, en zetten het met allen mogelyken spoed naa: dewyl zy veel sterker bemand waren dan de vervolgden, twyfelden zy niet aan eene geree e bemagtiging: doch 'er bevonden zich aan boord verscheide Napelsche Edellieden, behalven de twee jonge Spanjaarden, zy spanden alles wat mogelyk was in, om den bezwykenden moed der Schepelingen op te beuren, en hun aan te maanen tot eene zo manmoedige verdediging als hunne omstandigheden gedoogden.

Don alonzo en zyn Neef Don miguel waren niet min gereed dan eenige hunner Tochts-lotgenooten, om, met uitgetoogen Zwaard, proeven van hunne dapperheid te geeven. De Roover, thans in 't bereik van een Kanonschoot gekomen, begon het gevegt. Volgens de gewoone wyze van vegten, poogden de Ongeloovigen het vyandlyk Schip aan boord te klampen, en te enteren. Zy volvoerden dit. Het gevegt werd hevig, en veelen werden aan wederzyden gewond en gedood.

De jonge Graaf kreeg een slag met een Sabel van een Moor, die hem op het Dek deedt nederstorten. Don alonzo, zyn Neef

[p. 265]

ziende vallen, ontsloeg zich van den Man tegen wien hy kampte, sprong na de plaats waar deeze lag, en weerde behendig den slag af, die doodlyk voor hem zou geworden zyn. Moedig op dit welgelukken, stak hy zyn Zwaard, eer de Moor zich kon herstellen, in den boezem diens Barbaars, en wreekte den val zyns Vriends.

De Capitein van het Roofschip, een veel heeter ontvangst gewaar wordende dan hy vermeend had, riep zyn Volk terug, en voer heen om een gemaklyker buit te bekomen. De Napelsche Galei wendde alles aan om de Haven te bereiken van welke zy onverwagt waren afgedreeven, en kwam welhaast, zonder eenige verdere stoorenis, binnen. - Dit geval maakte Don alonzo dubbel dierbaar aan zyn Neef; 't zelve bevestigde de Vriendschap, die zy van hunne vroege jeugd voor elkander gehad hadden, en die met de jaaren was opgegroeid, meer en meer. De jonge Graaf werd, op zyne aankomst te Messina, gebragt, ten Huize van den Siciliaanschen Edelman, aan wien zy Voorschryvingsbrieven hadden; zyne wonden werden aldaar terstond verbonden, en men droeg voor hem alle mogelyke zorge. Geduurende zyne beterschap, die traaglyk voortging, verliet Don alonzo zelden de Kamer zyns Neefs, en gaf, zo lang diens leeven gevaar liep, ontelbaare blyken van de tederste bezorgdheid.

Don juan sforzi, Marquis del Spinoli, de Edelman aan wien de twee Spanjaarden waren aanbevolen, bekleedde eene aanzienlyke post op het Eiland, stondt in groot vertrouwen by zynen Meester, den Koning der beide Sicilien, en was zeer gezien by de Inwoonderen van allerlei rang. Palermo was meest zyne verblyfplaats; doch hy onthieldt zich, ter verrigting van eenige Staatsbezigheden, thans te Messina.

Eene Dogter was het laatste en eenige overschot van het doorlugtig Huis diens Edelmans, aan welke de Marquisinne, haare Moeder, het leeven niet geschonken hadt of zy blies het haare uit; haar erfgenaam laatende van eene groote maate schoonheid en duizend aanvalligheden. Al de liesde van het gevoelig hart van den Marquis vereenigde zich in deeze Dogter, en de zorg voor haare opvoeding was een zyner geliefdste bezigheden. Zy beantwoordde ten vollen aan zyne wenschen: want de jonge leonora, opgroeiende, strekte ter bewondering van 't geheele Eiland.

Zy hadt haar veertiende jaar bereikt, toen de twee Spaansche Ridders aan haars Vaders Paleis kwamen. Schoon de Familie van den Marquis oorspronglyk uit Spanje afstamde, en hy verscheide jaaren zich aan het Hof van Napels hadt onthouden, behieldt hy niets van de ernsthaftigheid en hoogmoedigheid dier beide Volken; maar was ongedwongen, openhartig, gespraakzaam; paarende, by eene voeglyke deftigheid, het inneemende en bevallige van meer beschaafde Ryken.

Deeze vryheid van gevoelen strekte zich uit tot de opvoeding zyner Dogter; haare Zeden, door zyne hand gevormd, hielden het midden, tusschen de styfheid en naauwgezetheid der Span-

[p. 266]

jaarden en wulpsche losheid der Franschen. Wel verre, derhalven, van zyne Dogter, toen deeze twee Gasten kwamen, op te sluiten, en van hun gezelschap te verwyderen, stondt de Marquis haar toe aan zyne tafel te komen, en deel te neemen in de plaisierpartyen. De Duenna nogthans, aan wier opzigt hy haar hadt aanbevoolen, was teffens vermaand behoorelyk agt te slaan op haar gedrag, als zulks noodig mogt weezen, om voor te komen, dat 'er geen byzondere gesprekken plaats greepen, of iets meer dan een vriendlyk onderhoud. Dan, hoe ydel zyn zodanige voorzorgen! De indringende Liefde zoekt altoos voordeel te doen met jeugd en onervaarenheid, en zomwylen op den geringsten grondslag een duurzaam ryk te bouwen.

Dit geschiedde te Messina. De jonge Graaf was niet geneezen van de wonde hem door den Moor toegebragt, of hy ontving eene andere, van de onwederstaanbaare bekoorelykheden van de beminnelyke leonora. Op 't eigen oogenblik dat hy gelegenheid hadt om de schoone Dogter van den Marquis te zien, voelde hy de kragt der Liefde. Dan het vermaak, 't geen hy gevoelde uit deeze nieuwe aandoening, was niet onvermengd. Wanneer zyne Liefdedrist hem toeliet te denken, begreep hy, dat, schoon hy de gunst van Leonora mogt verwerven, noch haar, noch zyn Vader, hem zou toelaaten de Egtverbintenis aan te gaan, eer de twee jaaren, tot zyne reis bestemd, verstreeken waren. Dit tydvak scheen hem eene Eeuw: die bedenking verbitterde allen genoegen; zomtyds besloot hy zyne gevoelens te ontdekken aan de jonge Juffrouw, en haar tot medelyden te beweegen; op andere tyden stelde hy vast, zyne Liefdedrist te beteugelen, en zyns Vaders voorschrift bereidvaardig te volgen. Zo zegepraalden, by beurten, Liefde en Rede.

Donna leonora kon niet naalaaten op te merken, dat Don miguel zeer gunstig ten haaren opzigte dagt, niettegenstaande hy het geheim in zyn eigen hart verborg; doch zy zag het met leedweezen. Schoon zyn Persoon bevallig was en zyne begaafdheden inneemend waren, hadt zy nogthans Don alonzo dikwyls gezien, vóór dat diens Neefs ongesteltenisse hem toeliet zich by haar te vertoonen, en was zy daardoor, eer zy 't wist, met een gunstig vooroordeel jegens hem ingenomen. Menigmaal wenschte zy in 't verborgen, dat de Man, die haar Vader haar tot Egtgenoot zou kiezen, zodanig mogt weezen. Doch, welke ook haare inwendige gevoelens waren, zy gedroeg zich zo omzigtig, dat noch de Marquis, noch die hem kwamen bezoeken, noch de Duenna eenige tekens konden bespeuren van haare verhoolene wenschen.

Don alonzo gevoelde in hem ongewoone aandoeningen als hy zich in 't gezelschap van Donna leonora bevondt. Zich geheel ontdoende van zyne volks-ernsthaftigheid, was hy altoos vrolyk en vlug in haar byweezen, en poogde, door duizend kleinigheden in het oppassen, haare agting te verwerven. Maar jong en onbedreeven in de aandoeningen des harten, hadt gy geen denk-

[p. 267]

beeld, dat deeze oplettendheden uit iets meerders dan de pligtmaatige vriendlyke beleefdheden aan de Sexe van leonora verschuldigd, ontstonden; hy dagt niet dat 'er Liefde onder gemengd was.

In deezen staat bleeven leonora, Don miguel en Don alonzo, een geruimen tyd. Zy waren dikwyls by elkander op plaisierpartyen, doch bleeven onkundig van elkanders gevoelen.

Eindelyk kon de jonge Graaf, als hy, op zekeren dag, Donna leonora toevallig ontmoette, op een afgelegen wandelpad, in den Hof tot het Paleis haars Vaders behoorende, de aandrift niet wederstaan, welke hem aanzette om zyne Liefde aan haar te ontdekken, en, vreezende dat hy zulk eene gunstige gelegenheid niet weder zou aantreffen, knielde hy voor haar neder. - Leonora hadt zints lang eene verklaaring van dien aart verwagt. Zy stondt, derhalven, niet verwonderd, te hooren, dat hy, in de tederste en vuurigste bewoordingen, zyne Liefdeverklaaring uitboezemde. In 't eerst poogde zy zynen aanval boertende af te zetten; maar bevindende dat hy aanhieldt, en geen genoegen schiep in de lugtigheid haarer antwoorden, betuigde zy hem, dat haare wil geheel ondergeschikt was aan dien haars Vaders; zyne bevelen alleen konden haare wenschen in een zo aangelegen stuk bepaalen.

Op dit oogenblik verscheen de Duenna. leonora drong 'er op dat hy zou opstaan, en verboodt hem by haar eenigen verderen aanzoek te doen. Don miguel antwoordde, dat het hem onmogelyk was ooit op te houden haar te beminnen; en dewyl zy hem niet volstrekt verbooden hadt te hoopen, kon hy zulks neemen voor eene stilzwygende goedkeuring van zyne oogmerken, en den weg, welken zy aangeweezen hadt ter vervulling zyner wenschen, inslaan. Dewyl de Duenna intusschen zo digt by kwam, dat het haar niet mogelyk was hem iets meer afwyzens te zeggen, vondt zy zich genoodzaakt stilzwygend te berusten in deeze bedoelde Liefdeverklaaring.

Ik moet hier een einde aan myn Brief maaken, die vry lang geworden is; naardemaal 'er waarschynlyk eenige postdagen zullen verloopen, eer ik weder gelegenheid heb om aan u te schryven. Vaar intusschen wel.

C.D.

Vyfde brief.

Barcelona, July 20, 178 -

Don miguel het door hem genomen besluit willende volbrengen, zogt gelegenheid om leonora's Vader deswegen den voorslag te doen. Den Marquis op zekeren dag alleen vindende, verklaarde hy deezen, welk een indruk de schoonheid en de beval-

[p. 268]

ligheden van diens beminnelyke Dogter op zyn hart gemaakt hadden; en hy verzogt de toestemming des Vaders om haar wederliefde, ware het mogelyk, op te wekken.

De Marquis liet den jongen Graaf ongestoord voortvaaren in alles wat hy te zeggen hadt; doch, als hy ophieldt, vroeg hy hem, hoe hy zo onvoorzigtig kon weezen, om te denken aan het treeden in eene Egtverbintenisse zonder zyn Vader vooras geraadpleegd te hebben op een stuk van zo veel aanbelangs; een pligt, van welken hy zich niet kon ontslagen agten; dewyl dezelve in Spanje met zo veel stiptheids werd afgevorderd.

Don miguel bragt ten zynen voordeele in 't midden, de onwaarschynlykheid, dat zyn Vader eenige tegenwerping zou hebben op zyn voorstel, om eene Egtverbintenis aan te gaan, in eene Familie, in alle opzigten zo edel en luisterryk. - De Marquis antwoordde, dat hy, hoe waarschynlyk dit mogt weezen, op geenerleie wyze eenige aanmoediging geeven kon aan zyne hoope, voor dat hy in persoon zyn Vader des geraadpleegd hadt; en dewyl dit niet kon geschieden eer hy t' huis kwam, hoopte hy, dat de Graaf zyne genegenheid zo lang zou bedwingen, inzonderheid, dewyl hy door de voorgeslagene Egtverbintenis zou beroofd worden van de gelegenheid, om, door het bezoeken van andere Volken, die Mensch- en Waereldkennis op te doen, welke van eene zo onvermydelyke noodzaaklykheid was voor een jong Heer van zyne hooge Geboorte. - Met al de eenvoudigheid van een verliefden Jongeling, wilde de Graaf de heftigheid van zyne Liefdedrift in 't midden brengen, die geen langer uitstel gedoogde, maar de Marquis deedt hem welhaast, door overwigt van reden, zwygen.

Die Edelman was niet onvoldaan over den voorslag van den jongen Reiziger; hy wenschte geen hooger verbindtenis voor zyne zo tederbeminde Dogter; maar het uitstel, waarop hy aandrong, scheen volstrekt noodzaaklyk tot haar toekomend geluk.

Naardemaal Don miguel in zyn gedaanen aanzoek niet beter kon slaagen, en de tyd, welken zy zich voorgesteld hadden op Sicilie te slyten, bykans verstreeken was, begonnen zy zich tot het vertrek gereed te maaken. Al het merkwaardige des Eilands hadden zy reeds bezigtigd.

By dit gedeelte des verhaals, herinnert het luiden der Klokjes, behoorende tot het Klooster en de andere Hermitagien, Don alonzo, dat het uur van de Middernagt-gebeden daar was. Hy ging dorhalven in zyn klein Bidkamertje, na, beleefd, verschooning gevraagd te hebben, wegens de onvermydelyke noodzaakelykheid, welke hem drong het verhaal af te breeken. Gy zyt ongetwyfeld onverduldig nieuwsgierig na het vervolg, ik zal het den naasten Postdag zenden.

('t Vervolg by de eerste gelegenheid.)