Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1791

[p. 285]

Algemeene Vaderlandsche Letter-oefeningen.

De Bybel, door beknopte Uitbreidingen, en ophelderende Aanmerkingen, verklaard, door J. van Nuys Klinkenberg. A.L.M. & Ph. Dr. Hoogl. in de H. Godgel., enz. Een en twintigste Deel. Te Amsterdam by J. Allart, 1790. Behalven de Inleiding tot de Handelingen der Apostelen, 152 bladz. beslaande, 520 bladz. In gr. octavo.

Men ontdekt, by het doorbladeren van dit Deel, het welk 't Boek, genaemd de Handelingen der Apostelen, ontvouwt, dat de Hoogleeraer Klinkenberg niet verflaeuwt in zynen arbeid, maer denzelven opmerkzaem voortzet. - Zyne inleidende Verhandeling, gaende over de benaming van dit Boek, deszelfs Schryver, den tyd wanneer, en de plaets waer, hy 't opgesteld heeft, mitsgaders den inhoud en 't oogmerk van dit Geschrift, de schryfwyze daer in gehouden, de geloofwaerdigheid van 't verhael, deszelfs Godlyken oorsprong en gezag, benevens het tydrekenkundige daer omtrent gade te slaen, 't welk vergezeld gaet van een doorloopenden tydtafel, en beslooten word met ene aenwyzing der voornaemste Uitlegkundige Schriften, behelst een aental van leerzame onderrichtingen, die ter ophelderinge van dit belangryk Boek kunnen dienen. - En in de verdere verklaring der voorgestelde geschiedenissen, die ons de aenvanglyke oprichting en toeneming der Christlyke Kerke ontvouwen, verleent zyn Hoogeerwaerde, naer gewoonte, ene zeer geschikte uitbreiding van 't geschiedverhael, met byvoeging van doorwrogte overdenkingen, rakende etlyke voorkomende omstandigheden, die ene nadere opheldering behoeven. - Om van dit laetste, op nieuw, een stael aen de hand te geven, zullen wy den Lezer thans mededeelen, 's Mans oplossing ener tweeledige bedenking, over het al te driftig uitvaren van Paulus tegen Ananias, en zyne aengevoerde ontschuldiging, als niet wetendë, dat Ananias Hoogepriester ware, volgens Hand. XXIII. 3-5.

‘Hier rijzen, zegt de Hoogleeraer, twee bedenkingen

[p. 286]

van aenbelang: hoe is het mogelijk dat paulus den Hogepriester niet gekent hebbe, en, zo hij hem al niet gekent heeft, bezondigde hij zich evenwel niet tegen de regelen der Christelijke zachtmoedigheid? - Men heeft zich zeer veel moeite gegeven, en gansch verschillende wegen ingeslagen, om deze bedenkingen op te losschen. Dan, wij zullen zeer kortelyk opgeven, hoe het ons is voorgekomen.

A. Het is zeer mogelyk niet alleen, maer het is zelvs zeer natuurlijk, dat paulus den Hogepriester niet kende. Gesteld dat ananias de wettige Hogepriester ware, dan is het, uit hoofde zijner langduurige afwezenheid uit Jeruzalem, ligtelijk te begrijpen, dat paulus dezen man van aengezicht niet gekent hebbe. Aen zijne kleding was de Hogepriester niet kenbaer: want, buiten den plechtigen Tempeldienst, droeg hij gewone klederen, Ezech. XLIV. 19. Ook kan paulus den Hogepriester niet daeraen kennen, dat hij de plaets van den Voorzitter bekleedde: want, behalven dat het twijffelachtig is, of de Hogepriester altoos de Voorzitter was in den Joodschen Raed, waren deszelvs leden in dit geval niet plechtig vergaderd. Zy waren alleen ten huize van den Oversten der Romeinsche bezettinge ontboden, om te onderzoeken, wat paulus wel tegen de Joodsche Wet mogt misdaen hebben, dat het volk zo zeer tegen hem verbitterd was. Het was derhalven gene geregelde vergadering, de leden zullen onder elkanderen gezeten hebben, zonder den rang waer te nemen; zo dat het voor paulus onmogelijk ware, om te weten wie de Voorzitter ware.

Maer de geschiedenis geevt nog meerder licht aen deze zaek. - Deze ananias was te voren Hogepriester geweest. Maer, bij gelegenheid van zekere oproeren en geweldenarijen, tusschen de Joden en Samaritanen was hij afgezet, en in boeien naer Rome opgezonden. Toen hij in zijn Vaderland wederkeerde, wierd de Hogepriesterlijke waerdigheid bekleed door jonathan, en deze vermoord zijnde, stond die plaets eenigen tijd ledig, tot dat ismael, door Koning herodes agrippa II, werd aengesteld. Nu gebeurde de gevangenneming van paulus juist op dien tijd dat het Hogepriester-ambt open stond. Geduurende dien tijd had ananias de stoutheid, om zich de waerdigheid en de rechten van het Hogepriesterschap aen te matigen. Paulus wist derhalven niet, dat ananias Hogepriester was, en als zodanig geëerbiedigd moest worden;

[p. 287]

maer wel dat hij een indringer was, die zich deze waerdigheid zonder recht aenmatigde.

B. Maer handelde paulus met dit alles niet onbescheiden, en strijdig met de voorschrivten der Euangelische zagtmoedigheid? Paulus wist zeer wel, dat hij, volgends de Godlijke Wet, de Oversten van zijn volk niet vloeken mogt, vs. 5. Hij heeft derhalven tegen deze wet niet gezondigd. Trouwens, de dienaers die hem bestraft hadden, berustten in zijne verdediging. Hij zal dan ananias, die misschïen aen het einde zat, of welligt ergens stond, voor eenen bijzonderen persoon hebben aengezien.

Maer, gesteld zijnde, paulus heeft ananias, welken hij niet als Hogepriester kende, evenwel voor een lid van den groten Raed gehouden. Doch de Overste der Romeinsche bezetting had de leden van het Sanhedrin bij zich ontboden; niet om als Richters een vonnis te vellen over den Apostel; maer eenvouwig om te onderzoeken, waerom de Joden zo zeer op hem verbitterd waren. - Daerenboven, paulus werd, door den zich indringenden Hogepriester grotelijks beledigd, hij begon nauwlijks te spreken, of hij werd op den mond geslagen. Ananias verlochende derhalven zelfs zijne aengematigde waerdigheid. Wat wonder, dat de Apostel toornig werd, daer hem, tegen alle wetten van recht en reden, de gelegenheid benomen werd, om zich, tegen de beschuldigingen van eene oproerige menigte, te verantwoorden. Hij was en bleev een Mensch, aen menschelijke drivten onderworpen, en hij was zeer gevoelig, dat men hem die rechten door geweld ontnam, welke de natuur zelve aen elken Mensch toestaet. - Had hij op deze onverdraeglijke mishandeling stil gezwegen, de Romeinsche Overste zou het hebben kunnen aenmerken, als een bewijs, dat zijn geweten hem veroordeelde. - Voeg 'er bij, dat paulus de waerheid sprak: ananias was een gewittede wand, een afschuwelijke huichelaer, die rechtvaerdig verdient had, van God gestraft te worden.

Maer mag men denken, paulus erkent zelvs in zijn antwoord, dat hem de drivt te verre vervoert hadde. Hij ontkent niet, dat hij gescholden had; maer verontschuldigd zich daermede, dat hij den persoon niet kende. Doch wij staen gaerne toe, dat paulus, hoe ver ook in de heiligheid gevorderd, zijne gebreken had; dit erkent hij zelve edelmoedig, Phil. III. 12, 13. Wat wonder, dat hem, in eene rechtmatige gramschap, onder de allerverachtelijkste mishandeling, een onbedachtzaem woord ontvallen zij!’