Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1791

[p. 237]

Alcibiades, door A.G. Meiszner,op een vryen trant in 't Neêr. duitsch gevolgd. Tweede Deel. Met plaaten. Te Haarlem by F. Bohn, 1790. In 8vo. 334 bladz.

Het gedrag van alcibiades, als Jongman, heeft den bekwaamen meiszner overvloedig stoffe verschaft, om zyne Lezers in dit Tweede Deel te vermaaken. Zonder de neus en de schouders op te haalen, of, uit loutere deugdzaamheid, het zedelyk karakter van den schryver in twyffel te trekken, (eigenschappen die hy, mild genoeg, een half duizend Boekbeoordeelaars toekent,) gelooven wy echter, dat hy de minnaryen van dezen wellusteling niet zo ruim had behoeven uit te werken. Hy vergist zich, naar ons oordeel, geheel niet, wanneer hy zegt: ‘my dunkt, zekere Gesprekken, die in de Natuur reeds mislyk genoeg zyn, zyn op het papier van zulk eenen onsmaaklyken aart, dat zelf een shakespear zo lang hy getrouw de Natuur naarvolgt, 'er het onaangenaame niet van beneemen kan, - en volgt hy de Natuur niet, dan is het niet meer het zelfde geval.’ Uittreksels uit zodanige gesprekken verzwakken derhalven de natuur: schoon 'er veele in dit boek nog sterk genoeg zyn, om jonge lieden naar meer uitgewerkten te doen verlangen; van welken wy echter het geval met nais uitzonderen, die, een eenig kind zynde, door haare laaggeestige Moeder, uit loutere winzucht, aan den ryken wellusteling verhandeld, doch door den laatsten, op eene edelmoedige wyze, ontslagen wordt.

Onder de Tooneelen, die alcibiades als Jongman, in andere betrekkingen, dan in die der liefde, kenschetsen, zyn 'er verscheidene uitmuntend getroffen: men oordeele uit het volgende, in het welk de kamer van den stervenden perikles, te Athene, de vertoonplaats is.

Perikles. aspasia. Een menigte zyner vrienden. Alcibiades (binnen treedende.)

Perikles. Kom! alcibiades! kom! gy moet u haasten, indien gy nog de laatste flikkering van myn levenslicht aanschouwen wilt.

Alcibiades. Lang, nog lang moeten de Goden 'er de uitblussching van verhoeden! - Hoe bevind gy u thans, myn waarde perikles?

Per. (Ergens op wyzende, 't welk hem aan den hals hangt,) zie eens hier!

Alc. Wat meent gy daar mede? Wat is dat?

Per. Een Amulet, dat de Vrouwen my omgehangen hebben, om de Koorts te verdryven.

Alc. Zo, - maar, hoe bevind gy u, waardige, edele Man?

Per. Kunt gy uwe vraag nog herhaalen? Hoe slegt moet het met perikles gesteld zyn, wanneer hy, zelf met geduld, derge-

[p. 238]

lyke dwaasheden aan hem pleegen laat! - Gy weent! maat ween toch niet! Wie bedroeft 'er zich om, wanneer een wel uitgevoerd Tooneelspel ten einde loopt? - Dikwils hebt gy my gevleid, door van my te willen leeren leeven, - doch mat dit vleiery geweest zyn, en leert heden van my - sterven!

De jonge per. ô! Neen! niet sterven, myn Vader! niet sterven!

Per. Gy hebt gelyk! Zo ik naar iemands stem luisteren kon, het zou zekerlyk naar de uwe wezen - maar zelf de Hoop is my ontvlooden even gelyk een vlugtenden Vyand.

Asp. Neen! perikles! neen! alle hoop ter geneezing is nog niet ganschlyk verdweenen. - Goden! wat zal 'er van my ongelukkige worden, wanneer...

Per. (Het oog op alcibiades slaande.) Dan wenschte ik nooit deezen Man, van zyn vroegste jeugd af, opgevoed en bestuurd te hebben, zo hy bekwaam ware, om mynen en uwen te vergeeten. Hy is de beste Ersenis, die ik u kan agterlaaten! Dit schrift zorgt enkel voor uw toekomend bestaan! Hy zal voor uw rust, voor uwe veiligheid zorg weeten te draagen! Hy zal uw Raadsman en Beschermer zyn! Beleedig hem met door verdenking! Hy was steeds uw vriend, - mooglyk nog wel iets meer, - maar weg met deeze vermoedingen op het stersbed! De woorden van een stervenden moeten slechts waarheid en zekerheid zyn.

Asp. Van een stervenden? - ô Perikles! perikles!

Per. Stel u gerust! Eerlang keer ik weder tot u te rug, slechts nog maar eene zorg gaat alle andere myner zorgen te boven! de zorg voor den Staat naamlyk. - Alcibiades! ik laat Athene zonder hoofd; maar zelf dit myn reeds halfgebroken oog dringt tot in uw binnenste door, en ontdekt aldaar den wensch, dat gy eenmaal Staatsbestuurder moogt worden! Gy zult dien wensch ook doorzetten, myne stervende lippen verkondigen het u. - Maar in de tegenwoordigheid van allen, die hier om myne legerstede staan, bezweer ik u, beloof my, - dat, ingevalle dit geschied, gy u derwyze zult gedraagen, dat geen redelyk schepsel immer aan myn graf uitroepe: - ‘ô! dat perikles hem toch niet opgevoed hadde!’ - Maar dat veeleer de traanen der dankbaarheid, den Goden waardiger dan Offerande en Wierook, myne gedachtenis en herleven in u, plechtig mogen vieren! - Zult gy dit doen? - Bezweert gy zulks?

Alc. Ik zweer dit, met al de plechtige Eeden der Verborgenlieden

Per. Houd gy dien Eed niet, dan sta 'er nimmer een Vriend aan uw stersbedde dan worde 'er nooit een traan van beklag op uwen doodlyken wond geplengd! - Gy hebt zyne belofte gehoord!

Allen. Wy hebben ze gehoord.

Per. Als ik nu gestorven zal wezen, draag dan, als een beschermenden Vriend, zorg voor myne Gade! Dan zy dit myn

[p. 239]

onmondig knaapje eveneens uw Broeder als gy myn Zoon waart! - Dan - ik kan niet meer! - zelf myne laatste ademhaaling heb ik u gewyd! - Alcibiades! - Aspasia! - dank voor uw geleide door dit leeven! - Heft my op! - myne vrienden! - Heft my op! - myn hart! - hoe donker! - neemt dien steen weg, die zo zwaar drukt! - Neemt weg! - ô! myn hart! - (Hy valt in een doodsflaauwte.)

Asp. (Zich op hem werpende.) Goden! ô Goden! - Hy is niet meer!

De jonge per. Ach! myn Vader! ô hoe koud!

Eerste zyner vrienden. Hy sterft! hy sterft! Beklaagenswaardig Athene! Wie zal u dit verlies vergoeden! - Wie u beschermen, wanneer het trotsche Sparta andermaal zyne Legerbenden tegen u verzamelt!

Tweede zyner Vrienden. ô Perikles! juist heden, daar nog de wonden der gruwzaamste Pest bloeden, verlaat gy ons! Wie zal nu aan onze muuren veiligheid, aan ons hongerig Volk spys, en aan onze Krygshelden moed, verschaffen?

Derde. Een reeks van eeuwen brengt dikwils zulk eenen man niet voort. Erinnert u, in welk eenen beklaagelyken toestand hy Athene vond, en hoe schoon en luistervol hy het nu verlaat!

Alc. ô! Hy, Hy alleen riep de Kunsten en Weetenschappen; riep den Overvloed en Krygsmagt herwaards. - Geest van deezen grooten Man! zult gy dit ligchaam ontvlieden, - blyf dan altoos om my zweeven! -

Vierde zyner Vrienden. Wat was onze Zeemagt, toen hy het roer der Regeering in handen kreeg? - en wat is zy heden!

Vyfde. Wie telt de Zegepraalen in deezen bloedigen en langduurigen Peloponnesischen Oorlog?

Zesde. Of de Volkplantingen, die hy stichtte en onderhield?

Zevende. Als Veldheer heeft hy nieuwe Trofeen opgerigt.

Per. (Zich nog eenmaal herstellende.) Waarlyk, een Lykrede klinkt schoon! - maar ik verwonder my, dat gy slechts dat geene roemt, waaraan het geluk het grootste aandeel gehad heeft; en het geen meer anderen voor my reeds gedaan hebben; terwyl gy het grootste en schoonste in myn leeven vergeet!

Allen. Wat doch?

Per. Dat nimmer om mynen wil eenig Athener een zwart treurkleed heeft behoeven aan te leggen! dat - (nieuwe doodstrekkingen.) - Verlaat my! - Verlaat my - ach! myn borst! - Athenea! zy gelooft! - roep mynen geest op! - (Hy sterft.)

Toen perikles dood was, toen eerst erkenden de Atheners zyne gansche waardy thans eerst was de stem zyner Vrienden en benyders slegts eene enkele klaagstem. -