Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1790

Een hoogst veragtenswaardig character van eenen staatkundigen.

(Uit het Engelsch.)

John, Graaf granville, een der uitsteekendste Redenaaren en Staatslieden onder de laatstvoorgaande Regeering, behoorde tot die Politieken, die den Godsdienst aan den Staat onderwer-

[p. 173]

pen. Het Koningryk van christus te beschouwen, als een Koningryk, asgescheiden van dat deezer Wereld, dagt hem ongerymd. In tegendeel beweerde hy, dat het Christendom met het Burgerlyk Staatsbestuur vereenigd is, als zand met kalk, die ieder op zichzelven geen goede metzelkalk maaken. - Waar hy zich verbeeldde, dat het Staatsbelang nadeel zou lyden by het Christendom, was hy 'er tegen, dat het geleerd zou worden. Hy hoopte daarom nooit te zien, dat onze Negers in America tot den Christlyken Godsdienst bekeerd wierden: dewyl hy dagt, dat zy dan min arbeidzaame Slaaven zouden weezen. - Volgens 't zelfde beginzel, was hy tegen alle poogmgen om de Americaansche Wilden te bekeeren. Door den Christen Godsdienst te leeren, zouden zy kennis aan de Letteren krygen, en bedrevenheid in Kunsten daar van het gevolg zynde, zouden zy te vreeslyker voor de Volkplantingen worden. - Op denzelfden trant voort redenkavelende, wenschte Lord granville, dat de Paus nooit Protestantsch mogt worden; dat zou den Vischbandel grootlyks benadeelen. - Blyde ook was hy, dat de Geestlykheid na de Volkplantingen onkundige en zedelooze Knaapen, tot het verkondigen van den Godsdienst, zondt; dewyl zy dien invloed niet konden hebben op de Inwoonderen, welken wyzer en beter Mannen gewis zouden maaken, en die deezen invloed zouden aanwenden, om de Planters met een Geest van Onashangelykheid van het Moederland te vervullen. - Hy verklaarde zich sterk tegen het zenden van Bisschoppen na America. Deezen dagt hy, zouden zich bevlytigen om de onderscheide Seeten tot ééne Geloofsbelydenis te brengen: terwyl de zekerheid van de afhangelykheid der Bewoonderen van dat Werelddeel, naar zyn begrip, afhing van derzelver onderlinge verdeeldheden. - Desgelyks betoonde hy zich een vyand van de bevordering onzer Volkplantingen in Geleerdheid. Deeze zou, was zyn taal, de Jeugd geheel astrekken van den Handel, vervullen met bespiegelende begrippen van Staatsbestuur en Vryheid, en beletten, dat de Zoons van vermogende Planters ter opvoedinge gezonden werden na Engeland, waar zy eene liefde tot dat Ryk kreegen, en als zy oud werden te rug keeren, en zich daar nederzetten tot groote vermeerdering van onzen rykdom. - Zelfs binnen 's Lands, was hy tegen het opregten van Leesschoolen, hy was 'er voor, dat het gemeene Volk geen leezen leerde, ten emde zy op niets anders mogten denken, dan om den Ploeg en hunne andere laage Beroepen.