Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1790

De stryd der Reuzen, of de gestrafte Heerschzucht, in zeven Zangen, door E.J.B. Schonck, J.V.D. en Rector der Latynsche Schoolen te Nymegen. Te Nymegen by A. van Goor. In gr. oct. 140 bladz.

De geestige Rector schonck beschenkt zyne Natie weder met eene zyner vernuftige vindingen, die wy met vermaak, over 't geheel, en zonder eenige toepassing te maaken, geleezen hebben. Hy betuigt toch vooraf, dat zyn hoofdoogmerk niet geweest is, een Allegorisch dicht op de tydsomstandigheden van ons Vaderland te schryven; maar enkel in het algemeen, door dit zoo bekend voorbeeld in de Fabelgeschiedenis der Oudheid, te doen zien, hoe voor de zulken, die (volgens l.w. van merken in Gelonide Bed. I. Toon. 7.)

- De wet der Goôn verzaaken,

Het recht vertrêen door snoô begeerlykheid,
Zich aan geweld en trotsheid schuldig maaken,
Des Hemels wraak gestrenge straf bereidt.

en wy kunnen den Dichter veilig hier in gelooven, nadien hy niet dwaas genoeg kan zyn, om, met zeker Matroos, eenige maanden naa den storm, overäl! overäl! te roepen. By een opkomend onweder, of by het ontdekken van klippen, krygt elk scheepeling het recht om te schreeuwen: wy vergaan! wy vergaan! Maar wanneer die storm bedaard, of het onheil afgewend is, zou het zeer ongepast zyn, die alarmkreet te doen hooren. Iets daar men in Nymegen ook niet onkundig van is.

De Dichter meld, in een kort Voorbericht, dat hy tot de versmaat van dit Werkje gekomen is, door de vernieuwde uitgave van het Dichtstuk de Ceuzen, van Jonkheer onno zwier van haren. Welke vernieuwde uitgave Hy, den Heere w. bilderdyk alleen toeschryft. Intusschen schynt de Heer bilderdyk, in de Voorrede voor de Geuzen, daar eenigzins anders over te denken; zeggende: ‘dat de Heer feith hem daar in de hand heeft geboden; dat het aan dien zelfden Heer feith is, aan welken dit Dichtstuk misschien zyne luisterrykste verbeteringen verschuldigd is. enz.’

De Geschiedenis, genoeg bekend, wordt in zeven Zangen, door den Dichter bezongen, en daarna van eenige geleerde Aanmerkingen gevolgd, die nog geleerder zouden geweest zyn, indien zyn Drukker van Moesogottische, Angelzaxische, Yslandsche en Schotsche let-

[p. 614]

teren ware voorzien geweest. Zelfs was hy voorneemens om 'er Hebreeuwsch in te plaatsen, waar toe het woord Astaroth, in den vierden zang, hem schoone aanleiding gaf: doch dan had hy zo ligtelyk wel hooggeleerd genoemd.

Het genie van den Heer schonck, dat men eer ving dan net kan noemen, blykt in verscheiden coupletten van dit Dichtstuk, en maakt het tot een tamelyk goed geheel. Intusschen treft men hier en daar eenige gleeden en onnaauwkeurigheden aan, die een kiesch en geoefend kenner, mogelyk, niet zouden bevallen. Dus by voorb.

Ja, 't lust my van den kryg te zingen,

Op eenen meer dan helden toon.

Een kryg, daar trotsche stervelingen

De Goden staken naar de kroon,

Een kryg! door heerschzucht aangedreeven,
Die al het Godendom deed beeven,

In hunnen zetel gansch ontrust.

Een kryg! nog voller van gevaaren
Dan eenig schip, door 't woên der baaren,

Gesmeeten op een' woeste kust.

Een Schip in gevaar, is een algemeen bekend voorwerp; maar een Schip vol gevaar, is een ellendige ballast. - Het volgend couplet is ook geen der geene die ons bevallen hebben.

Om deze welvaart te vermeeren,

Die aangroeide, als van uur tot uur,

Wyl hy niet alles kan beheeren,

Verdeelt hy dus zyn ryksbestuur:

Vrouw Ceres stelt hy over 't kooren,
Op dat uit de omgeploegde vooren,

Het welig graan te beter groei.

Pan moet, in wel begraasde weiden,
Het wollig vee en Herders leiden,

En zorgen voor des veemans bloei.

In de eerste regel staat geheel tegen den toonval aan, wëlvrt të - Het tweede hier op volgend couplet is niet beter: dus luid het.

Merkuur moet op den Handel passen

Zoo wel te water, als te land;

Neptuin, op Nereu's zilte plassen,

De kielen stuuren met zyn hand.

[p. 615]

 

Eool de schadelyke winden

 

In hunnen duistren kerker binden

 

Behalven die voordeelig zyn.

 

Op dat zy niet de volle kielen

 

Op 't rustloos pekelveld vernielen.

 

God Bacchus past op druif en wyn.

Zou men uit het 5^de 6^de en 7^de vers, niet moeten besluiten: dat er ook schadelyke winden zyn, die voordeelig zyn? - Wy berhaalen het echter nogmaals, dat het, over 't geheel genomen, een tamelyk goed stuk is.