Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1790

Leerredenen over het leeven van David. Door P. Bonnet, Predikant te Rotterdam. IV^de en V^de Deel. Te Rotterdam by P. en J. Holstein, en te Utrecht by A. van Paddenburg en G. van den Brink Jansz. In gr. octavo 1104 bladz.

Het beloop der geschiedenisse van David, zins zyne verheffing tot Koning, eerst over Juda, en vervolgens over geheel Israël, tot aen den opstand van zijnen zoon Absolom, welke hem noodzaekte zyne Hofplaets, Jeruzalem, te verlaten, aengetekend 2 Sam. II-XV, word in deze

[p. 142]

twee deelen ontvouwd en ter betrachtende leeringen voorgedragen. De Eerwaerde Bonnet behandelt 's Vorsten voornaemste lotgevallen in dat tydbestek op ene soortgelyke wyze, als hy de voorigen beschouwd heeft; en daer we reeds een en anderwerf een stael gegeven hebben van 's Mans geschiedkundige overwegingen, zullen wy ons thans bepalen tot de mededeeling van een betrachtelyk voorstel, om ook van die zyde te toonen, hoe zyn Eerwaerde ons het zedelyk leerende doet opmerken. - Uit ene menigte van zulke zedenleeringen zullen wy ons hier bepalen tot die, welke hy ons onder 't oog brengt, by gelegenheid der beschouwinge van Davids al te toegevend gedrag omtrent zynen zoon Absolom, naer luid van het verhaelde. 2 Sam. XIII. 19. XIV. 21-24. en 33.

‘Wij zien,’ (zegt onze Leeraer,) ‘Wij zien in dit gedrag van David, hoe men door zwakheid tot onvoorzichtigheid, en door onvoorzichtigheid tot verdersslijke dwaasheid koomt.’ - David verlangde sterk naar Absolom. Meer vaderlijk zeker, dan verstandig. - Dit bragt hem tot een tweeden stap; hij laat Absolom te Jerusalem koomen. Dit was onvoorzichtig. - En dit bragt hem tot een derden stap; hij laat Absolom aan zijn hof, in zijne tegenwoordigheid koomen, en kenbaar in zijne gunste deelen. En hoe doodlijk was dit bij de uitkoomst! - Zoo kwam David door zwakheid tot onvoorzichtigheid, en door onvoorzichtigheid tot dwaasheid. - Hier uit hebben ouders - hier uit hebben wij allen iets te leeren.

‘Ouders vinden, met reden, vermaak in het genoegen van hunne kinderen. - Dan verstandige en godvruchtige ouders ontdekken niet zelden, dat hunne geliefde kinders meest genoegen scheppen, in het geen gezond verstand en godvrucht moeten wraaken. Het eene kind, inspanning en arbeid schuwende, vindt het zoetst vermaak in werkelooze ledigheid. Het ander vindt zulks, in bezigheden, welken nimmer eenig betaamelijk bestaan kunnen geeven. 'Er zijn ook kinders, die al vroeg blijken geeven van trotsche heerschzugt; van neiging tot woeste dartelheid - tot hoovaardigen en wusten opschik - tot verleidend gezelschap - tot het zoo laag, als betooverend spel - tot nutlooze geldverkwistingen - tot onkuische en verdartelende tooneelen - tot beleedigende en hoonende stoutheid, in taal en houding - tot afkeer van Godsdienst, en alles wat ernstig is - en tot wat al dwaasheden en zonden meer!

[p. 143]

Wat zullen ouders hier doen? Hoe zullen zij best zich gedraagen! - Het is zoo, hier ook valt zeggen gemaklijker dan doen; voorschriften te geeven, dan die uit te voeren. Het is zoo, die nooit kinderen opgevoed heeft, is vaak de wijsste leermeester. Het is zoo, de voorzichtigste en godvruchtigste opvoeding was dikwers vruchtloos. Dan met dit alles, hoe zullen ouders zich hier best gedraagen? - Elk moet erkennen, zij behooren zich te wachten, van het geen in David te misprijzen is. Zij behooren zich te wachten van die zondige zwakheid, waardoor zij niet kunnen verdraagen, dat hunne kinders bedroefd worden; waardoor zij bekommerd zijn, dat hunne kinders eenig ongenoegen zullen opvatten; waardoor zij hun behoorelijk ouderlijk gezag laaten krenken; waardoor zij, tegen pligt en overtuiging, toelaaten het geen verhinderd moest worden. Het toegeeven in zulk eene zwakheid, loopt eindelijk uit, op der kinderen verderf, en der ouderen verdriet. - Vooral behooren ouders op hunne hoede te zijn, wanneer anderen de verkeerde neigingen hunner kinderen poogen te begunstigen. Al ras koomt 'er eene Thekoïtische, en die den naam heeft van verstandig te weezen; of een Joab, die wat aanzien en gezag heeft. Deezen, zelf de weereld liefhebbende, en de ijdelheden nawandelende, poogen niet zelden, der dwaaze jeugd ten gevalle, gemoedlijke ouderen te overreeden, om zondige begeerlijkheden en verkiezingen hunner kinderen in te willigen. Het is, zeggen zij, maar dat en dat; het is maar ééns, en voor dit maal; die en die laaten hunnen kinderen zulks toe; en wat niet al! - En ziet - Ja zeggen de ouders met hun mond, terwijl hun het hart in den boezem klopt! - En wat is de uitkoomst? Het jeugdig hart wordt vervoerd - de begeerlijkheden worden fel ontstooken - de zinnen verwilderd; - in dartel gezelschap en zondig bedrijf alleen vindt men smaak; en nu is 'er voords geen houden aan! - Zo baart zwakheid van geest onvoorzichtige toegeevendheid. - Zoo helpt die toegeevendheid kinderen aan veel zonden, en ouders aan veel kruis.

Dan hier hebben niet slegts ouders, maar wij allen wat te leeren. - Meenigwerf koomt men in gevallen, waarin men, door zwakheid van geest, tot onvoorzichtigheid, en, door deeze, in groote ongelegenheid geraakt. Dikwijls zag men daar voorbeelden van. Zij zijn te magtig veel zelfs, om ze op te noemen. Eén als uit duizenden. Iemand ligt bloot voor zondige eerzugt - en hoe wijd verspreidt

[p. 144]

deeze haare takken! Ras wordt zulk een vatbaar voor de middelen, waardoor hij aan zijne eerzugt meent te kunnen voldoen. Hij begrijpt, daartoe moet hij vrienden maaken, en die behouden. Om dit te kunnen doen, geeft hij, tegen verpligtingen, eerst iets toe, daar hij weigeren moest; om dat hij ziet, door weigeren, gunst en eer in gevaar te zullen brengen. Maar nu, ja, blijft hij die behouden. Doch daarmede is het niet gedaan. 'Er worden verdere voorslagen, gewigtiger verzoeken voorgesteld. Wat nu? Wil men niet op eenmaal verliezen het geen men nu heeft, men moet verder koomen; ook hier toegeeven. En eindelijk ziet men, men is te verre gegaan. - Met alles wat men peinst en overlegt, het gemoed heeft geen vrede; met alles wat men zorgt, men kan de kwaade gevolgen niet keeren; men kon, in het begin, niet denken, dat het zoo verre koomen zou, als men nu tot zijne smerte ziet, dat het gekoomen is! - des zugt men onder zonde, en onder zwaarigheden!

Bezeffen wij toch, Waarde Hoorders, hoe noodig het is, dat wij onze eigen gesteldheid en zondige zwakheden wel kennen, steeds die onder het oog houden, en biddend over hart en neigingen waaken; - hoe noodig het is onze beginselen waaruit, en de oogmerken waartoe wij werkzaam zijn, aan het Godlijk voorschrift van onzen pligt wel te toetsen. - Duidelijk zien wij, uit het voorgestelde, hoe zorgvuldig wij te waaken hebben, tegen de eerste stappen van zondige toegeevendheid, waardoor wij ons in verzoekingen, en in gemoedbenaauwende strikken zouden brengen. - Dan, zijn wij bij verrassing in den strik geraakt? uit het gezegde blijkt, hoe noodig het is, op een godvruchtige wijze, spoedig, door 's Heeren hulp ons daar uit te ontwarren. En bidden wy veel: Heer, leid ons niet in verzoeking!’