Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1790

[p. 14]

De Eenzaame Kristen, of verzameling van Godvruchtige Overdenkingen in de Eenzaamheid, door K.W. Oemler. Uit het Hoogduitsch. Met eene aanprijzende Voorreden van den Hoogeerw. Hooggel. Heer L. Meijer. S.S. Th. Dr. en Prof. Ordin. aan 's Lands Hooge School te Franeker, enz. Eerste Stuk. Te Amsterdam, bij M. de Bruijn 1789. Behalven het Voorwerk 148 bladz.

Naer de verschillende geestgesteldheid en onderscheiden denkwyze der menschen, (die, in 't midden dezer verscheidenheid, gelyklyk het goede op het oog hebben,) ontdekt men ook natuurlyk een verschillenden smaek in 't gebruik der middelen van stichting. Beredeneerde voorstellingen behagen den enen; doch by den anderen zyn ze te koel, om invloed op zyn hart te hebben; hem gevallen beter bespiegelende overdenkingen, die hem als vervoeren; welken intusschen by den eerstgenoemden even daerom minder geschikt geoordeeld worden, om dat ze meer op het hartstogtlyke dan op het verstandlyke werken. Uit dien hoofde zal ook deze verzameling van Godvruchtige Overdenkingen van den Weleerwaerden Oemler natuurlyk zeer onderscheiden beoordeeld worden, en de onpartydigste Lezers zullen, zo wy agten, met ons instemmen, dat dit zyn Geschrift best geschikt is voor hun, die niet zo zeer voor bedaerde redeneeringen, als wel voor gemoedlyke bespiegelingen vatbaer zyn: en van daer met welgevallen herhaelde voorstellingen, geschikt om het hart aen te vuuren, lezen, die anderen integendeel mishagen. - De hoofdonderwerpen, in dit Stukje, het welk door nog drie anderen staet gevolgd te worden, overdagt, zyn; Het is mij goed nabij God te weezen. - God is Liefde. - Gods Barmhartigheden hebben geen einde. - Het Woord is vleesch geworden. - Zyn Weleerwaerde behandelt deze gewigtige onderwerpen, die zeker nooit te ernstig nagedacht kunnen worden, volgens het bovenaengeduide, op zodanig ene manier, dat zyn Geschrift een gemoedlyk stichtend Huisboek kunne zyn, voor hun die zich met 's Mans denk-en schryfwyze verenigen. Tot een stael zyner maniere van voorstellingen, die ons bovengezegde tevens opheldert, strekke hier zyne overdenking, over 's menschen onagtzaem gedrag onder de Godlyke Barmhartigheid, die echter, desniettegenstaende, genadig blyft volduuren. - Na ene

[p. 15]

algemene aenmerking over dit onderwerp, vervolgt hy indezervoege.

‘De wakkere Jongeling denkt niet aan zijnen Schepper in de dagen zijner Jeugd; zijne edele krachten beweegen zich niet ter eere van zijnen Formeerder; alles wat aan hem is zwijgt; dartelend in wellust en ijdelheid verloogchent hy Hem, die den leevendmaakenden adem in zijne neusgaaten geblaazen heeft. - Geheel gevoelloos onder het genot der beste zegeningen, die steeds op elkander volgen, en zijne dagen en nachten vervrolijken, verlaat hij den rotssteen zijns heils: - zo verbloeit de bloem, maar niet ter verheerlijkinge des Scheppers.

Zelfs de krommende Grijsaart wil met zijne graauwe hairen, en met zijne wechgezondigde kragten nog den Heer niet vreezen; hij is bij de onledigbaare volheid der beste zegeningen oud geworden, en nog is de Alomtegenwoordige hem onbekend, dien hij door zo veele millioenen van weldaaden had kunnen zien, gevoelen en smaaken. -

Groote God! welke schriklijke ervaaring! welke vreeslijke waarheid! schoon de blinde mensch ondankbaar is te midden in den stroom uwer zegeningen, schoon de wulpsche jonglingschap, die de beste uuren van een ras voortsnellend leeven in de vermaaken eener zinlijke dartelheid verbeuselt, Uwe Goedertierenheden koelhartig en gevoelloos geniet, en zijne oogen van de wonderen Uwer Godsliefde met verachting aftrekt, schoon de beevende oude, die om den rand van het graf heen strompelt, U niet dienen wil, en zonder dankende verwondering de wechgeleefde dagen zijner hooggeklommen jaaren kan nadenken; evenwel blijft Gij, o God! hun Hoogstgoed, Genadig en Barmhartig; nog zijt Gij niet moede, van het werken aan hun welzijn, - nog doet Gij hun dagelijks de beste zegeningen van Uwen goeden Hemel toevloeijen, - nog is de bornput Uwer Genade niet opgedroogd - nog staan Uwe liefderijke armen open, - nog klopt Uwe erbarmende borst, - nog wenken Uwe oogen hun ontferming in het hart, - nog draagt Gij hen op de armen Uwer Vaderlijke langmoedigheid, - nog beleeven zij de dagen des heils! - nog schenkt Gij hun jaaren van vriendlijk lokkende genade. Ach! ik verstom! ik verstom! - aanbidlijke Hemelheer! groot zijn de wonderen

[p. 16]

Uwer Barmhartigheid, die Gij aan ondankbaaren bewijst! - ô wat zie ik! wat zie ik! alle de wonderen Uwer Liefde staan voor mijne verbijsterende oogen, ik zie hen, en een vervrolijkend gevoel doet mijnen Geest wechzinken in verrukkingen, die onbeschrijflijk zijn.

Wanneer ik mij dit alles onder het denkbeeld breng, ben ik geheel aandacht, geheel gevoel, geheel verwondering; hoe groot is Uwe Goedheid, o God! Uwe Barmhartigheid jegens den Zondaar wordt mij eene ladder, bij welke ik opstijg, op elke sporte met verbaazing stil staa, en opklim tot den hoogsten trap Uwer alles te bovengaande Liefde, dien ik bereiken kan, van waar ik nederzie in de bedwelmende diepte van den afgrond Uwer ontfermende Goedheid, en uitroepen moet, ‘oneindig, onuitspreeklijk, en waardig den lof van eindloos voortrollende eeuwen is Uwe Goedheid, o God! jegens den weerbarstigen en ondankbaaren zondaar!’