Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1789

[p. 8]

Waarneeming eener uitgestrekte scheenbeens-bederving,
door Willem Leurs,

Chirurgyn-Major by het Esquadron Guardes du Corps van Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prince van Orange en Nassau, enz. enz. enz.

en

Praktiseerend Heelmeester in 's Hage.

Het Beenbederf, door verschillende oorzaaken op onderscheiden plaatzen van het lighaam voortgebragt, is in de Heelkunde geen vreemd verschynzel. - Maar een Beenbederf van het Scheenbeen, met verlies van een aanmerklyk gedeelte zyner geheele zelfstandigheid, wederom, zonder eenigen hinder aan het Been na te laaten, geneezen te zien, is meerder zeldzaam. - En, daar deeze Waarneeming van dien aart is, zoo vleije ik my, den Heelkundigen geenen ondienst te doen, dezelve langs deezen weg aan hun mede te deelen.

Den 27 Maart, 1788, wierd ik geraadpleegd over het Been van den Zoon van w. van ettinger, Mr. Loodgieter te Voorburg, (een Dorp naby 's Hage.) Zyn Heelmeester vertoonde my, aan het regter Scheenbeen, van deezen vyftienjaarigen Jongeling, een Beenbederf, dat zich van even onder de Knie tot naby den Voet uitstrekte. Het onderste gedeelte van dit Scheenbeen was geheel van zyne bekleedzelen ontbloot; hadt eene bruinzwarte kleur, en stak, ter lengte omtrend van drie duimen, buiten het vleesch uit: na boven en ter zyden, tot even onder de Knie, waren in de huid verscheiden kleine gaaties, welke eene stinkende etter uitgaven, en door het onderzoek-yzer toonden, tot op het ontblootte Scheenbeen door te gaan. - In deeze gesteldheid was de Lyder sinds eenige maanden geweest. En niettegenstaande men de hulp van onderscheiden Heelkundigen, zo van hier als elders, hadt ingeroepen, zo was deeze ongelukkige echter aan zyn noodlot overgelaaten. Men rekende de kragten van den Jongeling te zwak, om

[p. 9]

met vrugt iets ter zyner geneezing te onderneemen. Men liet dierhalven dit jammerlyk gebrek, alleen met eene dagelyksche verschooning van droog plukzel, aan de Natuur zelve over.

Het berigt, 't welk ik van den oorsprong en voortgang van dit Beenbederf kreeg, was kortelyk dit:

Na dat deeze Jongeling, een geruimen tyd, met eene hardnekkige, doch nu schynbaar geneezen, uitslag over het geheele ligchaam geworsteld hadt, gevoelde hy in April 1787, in het midden van het Scheenbeen, eene doffe diepzittende pyn, die na verloop van eenige dagen heviger werdt, en welke het geheele Been een weinig deedt zwellen; dit wierdt, omtrend drie weeken lang, door den Chirurgyn van het Dorp, met pyn- en ontsteekingweerende omslagen voorzien. Dan de pyn, die dagelyks heviger wierdt, bleef voortduuren, en maakte een ettergezwel even onder de Knie: dit door een Haagsch Heelmeester geopend zynde, ontlastte een menigte etter, wier boezem zelfs tot beneden aan den Voorvoet zich uitstrekte. - Na eenigen tyd sloot men deeze gemaakte opening; wanneer aan het ondereind van het Scheenbeen eenige kleine gaatjes in de huid doorbraken, en het Been bloot toonden. Eenigen tyd hierna scheidde het bedorven Been, aan zyn ondereind, van het nog gezonde af; ligtte zich op, en doorboorde de huid ter lengte van drie duimen. - Intusschen kwamen van tyd tot tyd, na boven en ter zyden, kleine openingen, die dagelyks eene stinkende etterstof ontlastten en tot op het Been doorgingen. - In deezen toestand bevondt zich de Lyder, toen ik hem voor de eerstemaal bezogt.

Ik ontveins niet, dat het gebrek in den voornoemden staat my bekommerlyk voorkwam; doch de moed van den Jongeling, gepaard met die middelen, die de Natuur in haare werkingen ondersteunen konden, kwamen my ter zyner geneezing niet ten eenemaal te vergeefs voor. - Ik begon dierhalven met de kleine openingen, ter zyden en na boven, door het mes tot elkanderen te brengen; en liet aan het boveneind inspuitingen maaken met de essents van mastik en tinctuur van mirrhe. Door deeze inspuitingen bleek het, dat de bovenste openingen met de onderste gemeenschap hadden; en ik had het genoegen door dezelven, eene anderszins lang stilzittende stinkende etter dagelyks te ontlasten. - Wyders liet ik het ontblootte Been, en de andere openingen, met

[p. 10]

plukzel, in het voornoemde mengzel gedoopt, beleggen. - Van tyd tot tyd verwydde ik de openingen, tot zo lang ik de geheele bedorven uitgestrektheid van het Been bloot had. - Ik deed dit onderscheiden maalen, met oogmerk om de reeds te veel verzwakte natuur niet te veel op éénmaal te doen lyden, en daar door soms het uitzicht ter geneezing, dat my van tyd tot tyd gunstiger wierdt, tegen te gaan, of wel geheel te doen verdwynen.

Na dat ik het geheele Scheenbeen, in zo verre het my bedorven voorkwam, ontbloot had, vond ik, aan deszelfs boveneind, omtrent drie vingeren breed onder het kniegewrigt, mede eene afscheiding van het gezonde, dat echter tandgewys nog in elkanderen bleef vast houden: - doch ook dit wierdt, door dagelyksche zagte beweegingen met het van onderen uitsteekende bedorven stuk been te maaken, geheel los, en wel zó, dat het zelve op den 30 April daaraan volgende geheel wierdt uitgenomen.

Dit uitgenomen stuk been, dat de geheele dikte van het Scheenbeen in zich bevatte, hadt de lengte van agt duimen, en was op onderscheiden plaatzen met sponsachtige holten voorzien; en vooral aan deszelfs beneden onderkant door bederving weggeknaagd.

De aanmerklyke holte, die dit uitgenomen stuk been maakte, liet ik door zagt plukzel, met het hier bovengemelde mengzel bevogtigd, opvullen; hier door kwamen nog eenige Beensplinters, die zich van tyd tot tyd in de omliggende vleeschdeelen hadden vastgezet, te voorschyn; en ik had het genoegen, na verloop van omtrend zes weeken, de geheele holte, met eene zelfstandigheid, in vastheid aan been gelyk, gevuld te zien. - Deze nieuwe vaste zelfstandigheid gaf, van tyd tot tyd, de kragt aan het been weder, en wel in zo verre, dat deeze Jongeling, die nu sinds veele maanden het gebruik zyns beens gemist hadt, wederom, als voorheên, op het zelve, zonder andere ondersteuning, staan en gaan kon: en zelfs reeds, in den afgeloopen Zomer, een weg van eenige uuren, zonder hinder, op hetzelve heeft kunnen afleggen. - Voor het oog is 'er geene de minste wanstalte, nog ook geene de minste verkorting van het been nagebleeven.

Men verwagte van my geene byzondere aanmerkingen, noch over de heilzaame werkingen der Natuur, zo

[p. 11]

zichtbaar in dit geval, noch over de behandeling der Heelmeesters, welken over dit gebrek zyn geraadpleegd: - het eerste is, door zo veele Geleerden, zo dikwerf en zo voldoenend betoogd, dat het vergeefsche moeite zoude zyn om hiervan iets meer te willen zeggen; en het laatste laat ik liefst aan het beöordeelend onderzoek van anderen over. - Het is genoeg, dat men ook uit dit geval zie, hoe verbaazend somwylen de poogingen der Natuur, wanneer zy slegts behoorlyk ondersteund worden, ten besten van den lydenden sterveling kunnen werkzaam zyn.