Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1789

Missive van de Societeit der Doopsgezinde Gemeenten in Friesland en Groningen, aan eenige Doopsgezinde Christenen in de Staaten der Keizerin aller Russen. Te Leuwarden, by J. Seydel. In gr. octavo, 25 bladz.

Een byzonder voorval heeft aenleiding gegeven tot het schryven dezer Missive. - Hare Majesteit, de Keizerin aller Russen, heeft, in zeker Gewest van haer Rijk, ene Volkplanting van Dantziger Doopsgezinden aengelegd. Onder deze Lieden is het gebruikelyk, ‘zodanige Leden hunner Gemeente, welke zig met Persoonen van eene andere gezindheid, of zulken, die tot hunne Gemeente niet behooren, door den band des Huwelyks verbinden, door den Kerklyken Ban van hunne Gemeenschap en Verkeering af te snyden.’ Hare Majesteit, dit onredelyk en voor den welstand dier Volkplantinge

[p. 582]

nadeelig vindende, wenschte dit misbruik der Kerklyke Tucht, op ene gepaste wyze, te keer te gaen, en, zo 't mogelyk ware, minzaem geheel te doen ophouden. Zulks heeft, onder anderen, ten gevolge gehad, dat de Heer Trap, welke, onder het bewind van den Prins Potemkin, het bestuur over die Volkplanting houd, na Holland gereisd is, en zich aldaer by verscheiden Doopsgezinde Leeraers vervoegd heeft; ten einde hen deswegens te raedplegen; waerop ook deze en gene dier Leeraers brieven aen deze Doopsgezinden hebben afgevaerdigd, om hen in 't vriendlyke te bewegen tot een liefderijker gedrag. Met dit zelfde oogmerk heeft de Heer Trap zich ook gekeerd tot eenige Doopsgezinde Leeraers in Friesland; en zulks is van die uitwerking geweest, dat men 't raedzaemst geoordeeld hebbe, in ene Gemeentlyke Societeits- vergadering dit Stuk onderling na te gaen; waerop vervolgens de bovengenoemde Brief, uit naem dier Societeit, aen deze Doopsgezinde Christenen afgegeeven is: met een vriendlyk verzoek om denzelven met onpartydige oplettendheid te overwegen, en, na alles beproefd te hebben, het goede te behouden.

By den aenvang geven de Eerwaerde Leden dier Societeit wel uitdruklyk te kennen, dat ze verre zyn van hunne goedkeuring te verlenen aen Huwelyken, tusschen persoonen van grootlyks verschillende gevoelens in 't godsdienstige; waervan ze het hachlyke beknopt melden. Maer, schoon men dusdanige Huwelyken als onvoorzigtig hebbe te beschouwen, 't is echter, gelyk ze schryven, ene geheel andere vraeg, ‘of zij misdaadig zijn, en wel zoo misdaadig, dat men daarom iemand, tegen welken men niets anders heeft in te brengen, van de Gemeente zoude mogen afsnijden?’ Op die vraeg is hun rondborstig antwoord een vrymoedig Neen. En deze hunne ontkennende beantwoording staven zy voorts met ene bondige redeneering, en welingerichte wederlegging der tegenbedenkingen, die vroegere Doopsgezinden, ook hier te Lande, ter handhavinge van zodanig een Ban, en de daer uit volgende Myding, (welke zelfs de onderlinge verkeering van nabestaenden en huisgenooten verbied,) aengevoerd hebben; en die ongetwyfeld by deze Doopsgezinden nog ingang zullen vinden. - De Eerwaerde Leden der Societeit hebben dit onderwerp met enen deftigen ernst; doch, tevens met ene minzame bescheiden-

[p. 583]

heid, behandeld; zo dat hunne Missive recht geschikt zy, om die Doopsgezinden de gegrondheid en billykheid ener gematigde handelwyze, in dezen, te doen opmerken.