Proeve eener korte beoeffenende Redeneerkunde voor de Jeugd: ook gedeeltelijk voor Onderwijzers en Denkers. Naar het Hoogduitsch van den Heer K.Ph. Moritz, Hoogleeraar te Berlin. Met Plaaten. Te Amsterdam bij M. Schalekamp. 1789. Behalven de Voorrede, 172 bladz. in 8vo.
By de bewerking der hier behandelde stoffe is, naar luid van 't Voorberigt, deeze Proeve uitgebreider geworden, dan de Autheur zig voorgesteld had; waar door dezelve juist niet ten dienste der Jeugd bepaald blyft, maar ook over onderwerpen gaat, die meerder vatbaarheid vereisschen. Dan met dit alles kan deeze handleiding egter tot het eerste hoofdbedoelde blyven dienen, wanneer verstandige Onderwyzers dezelve met oordeel gebruiken, door de Jeugd allengskens aan eene geregelde denkwyze te gewennen, en dezelve te leeren haare denkbeelden uit te breiden; het welk, naar ons inzien, op het doorbladeren, de hoofdnuttigheid van dit Geschrift is; overeenkomstig met het bedoelde dat 'er aan toegeëigend wordt. - Men wendt naamlyk voor, dat de Gouverneur Staalman een Pupil, Frederik, heeft, van omtrent veertien jaaren oud, welke alle orde verwaarloost, en by wien dus alles steeds in verwarring is: 's morgens opstaande, dat laat geschiedt, liggen zyne kleederen hier en daar over de kamer verstrooid; zyn schoolgereedschap is niet gereed te vinden, dit doet hem veel tyds spillen, en hy komt meestal te laat ter schoole. Op het aanzoek der Ouderen, die Staalman tot zyn Gouverneur aangesteld hebben, neemt deeze op zig, uit hem een jongeling van goede orde te maaken. Zyne onderneeming gelukt hem, wel dra in zo verre, dat de opgemelde wanorde geen plaats meer hebbe: hy leert Frederik, by ieder gelegenheid, te zamen voegen, en by een leggen, wat by elkander behoorde, en van elkander afscheiden, wat niet by een behoorde. Dit werd den jongen Heer eerlang dermaate eigen, dat hy, wanneer hy 't deed, 'er geheel niet meer om dagt, om het te willen doen. De Gouverneur bediende zig voorts van alle omstandigheden, die daar toe aanleidelyk konden zyn; en wel byzonder maakte hy eene schikking, waaruit dan deeze Proeve ontstaan zou weezen.
‘Om de opmerkzaamheid van frederik op allerlei wijzen uit te lokken, en hem de groote wetenschap van or-
Auteursrechtvrij