Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1788

Uitsteekende hedendaagsche trek van weldaadigheid en vaderlandliefde.

‘De Gravin van * * * schreef, den laatsten van Grasmaand deezes Jaars, aan de Schryvers van het Journal Encyclopedique, een Brief, deeze uitsteekende Trek van Weldaadigheid en Vaderlandliefde vermeldende.’

myn heeren!

Gy zult aan Europa wel willen vermelden eene daad van Weldaadigheid en Vaderlandliefde, die alle welgeplaatste Harten zullen oordeelen aangenaam voor 't gevoel en ter openbaare bekendmaaking met regt geschikt te zyn. Ik twyfel des niet, of dezelve zal plaats vinden in uw Werk, welks edelste bestemming bestaat in dusdanige bedryven der vergetelnisse te onttrekken: zy vereeren het Volk, 't welk dezelve oplevert, zy vereeren die ze ophaalen, allen moeten 'er hulde aan bewyzen: maar ik vergeet dat de uitmuntendste Characters den lof, naar gelange zy denzelven meer verdienen, te meer ontwyken; en dat een bloot verhaal van 't gebeurde meer zal zeggen, dan de uitbondigste betuigingen myner bewonderinge. Zie hier het geval.

De Graaf potocki, Palatyn van Rusland, Algemeen Opperbevelhebber van het Poolsche Leger in de Ukraine, en op de grenzen van Turkyen, verzogt, eenigen tyd geleden, den Koning, en den altoosduurenden Raad, om Geld, tot het betaalen en het onderhoud zyner Troepen. - De Koning en de Raad antwoordden, dat het onmogelyk was dit Geld terstond te zenden, en dat hy eenigen tyd moest wagten. - De Graaf potocki, gevoelig getroffen door de behoeften des Legers, schoot de som van Tweemaal honderd duizend Poolsche Guldens op, en berigtte deswegen den Koning en den Raad.

Eene zo zeldzaame Opschieting van penningen verbaasde den Koning en den Raad, zy preezen dezelve ten hoogsten, en vaardigden aan den Graaf Brieven af, vol loftuitingen en dankbetuigingen. Eenigen tyd daar naa liet men den Graaf weeten,

[p. 462]

dat de Schatkamer der Republyk de noodige bevelen ontvangen hadt, om de som, door hem zo tydig als edelmoedig opgeschooten, te betaalen. - De Graaf potocki beantwoordde zulks door eenen Brief, waarin de grootsheid van gevoelens, die de Poolen kenmerkt, op het heerlykst uitschittert. Men weet hoe zeer zy, die den naam van potocki draagen, zich alle Eere waardig maaken, en dat de tegenwoordige Koning van Poolen hun de Fabiussen van Poolen noemt. De Graaf potocki, wiens edelmoedige Vaderlandliefde ons meer en meer de beroemde Eeuwen herinnert, in welken de Helden de steunpylaaren en roem des Throons waren, verzogt in dien Brief den Koning en den Raad te willen toestemmen, dat hy die som den Staat ten geschenke gaf, welke hy by zichzelven reeds bestemd hadt voor Arme en Gewonde Officieren en Soldaaten, als ook voor de Familien der Gesneuvelden, inzonderheid voor hunne Weduwen.

Deeze Brief den Koning en den Raad ter hand gekomen zynde, heeft men het niet raadzaam geoordeeld denzelven voor te leezen; men weet niet waarom. Wat my betreft, ik denk, volstrekt verzekerd dat elke gedenkwaardige daad in zichzelve eene onwederstaanbaare kragt heeft, dat men ze met geen kleed bedekt, dan om 'er de onsterflyke Eer aan te geeven, dat zy weet door te breeken.