Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1788
(1788)– [tijdschrift] Vaderlandsche Letteroefeningen– Auteursrechtvrij
[pagina 561]
| |
Nieuwe Algemeene Vaderlandsche Letter-oefeningen.Paraphrasis et Annotationum in Epistolam ad Hebraeos specimen secundum. Auctore P. Abresch, Th. Dr. et in Academia Groningo-Omlanda Prof. Ord. - Lugd. Bat. apud A. et J. Honkoop 1787. In octavo f.m. 128 pp.In deze tweede Proeve achtervolgt de Hoogleeraer abresch zynen aengevangen arbeid, en deelt ons mede zyne uitbreiding van, en ophelderende aenmerkingen over, het derde en vierde Hoofdstuk des Briefs aen de Hebreen, of wel tot Hoofdst. IV:13; brengende het overige tot het volgende vyfde Hoofdstuk. Van den aenleg en het bedoelde dezes Werks hebben wy, by de uitgave der eerste Proeve, een verslag gegevenGa naar voetnoot(*); en het doorbladeren van dit tweede Stukje doet ons zien, dat de Hoogleeraer daer aen blyft beantwoorden, en dus voldoet aen onze diestyds genitte verwachting: des men ook in dit gedeelte weder een verscheidenheid van leerzame tael- en oordeelkundige aenmerkingen ontmoete. Tot een voorbeeld hier van uit velen diene het voornaemste van 't geen zyn Hoogeerwaerde bybrengt, wegens de benaming van Apostel, Heb. III:1. aen onzen Heilland gegeven. Daer ter gemelder plaetze de benamingen van Apostel en Hoogenpriester byeen gevoegd worden, zo vind men Uitleggers, welken oordeelen, dat door beiden even het zelfde aengeduid word: nademael een Hoogenpriester in zekeren zin mede den naem van Apostel kan dragen: of ook wel, om dat het woord Middelaer, meermaels ten opzichte van Jezus als Hoogenpriester gebruikt, gereedlyk door het woord Apostel verwisseld kan, worden. Edoch de Hoogleeraer toont, dat de deswegens aengevoerde bewyzen ver van voldoende zyn; als mede | |
[pagina 562]
| |
dat dit denkbeeld geenszins strookt met den redeneertrant en het beoogde van den Schryver dezes briefs. - Zyns oordeels word de benaming Λποςολος, zo veel als Gezant, hier aen Jezus eigenlyk gegeven, met betrekking tot zyne zending in deze Waereld; op dat hy, in 't character van een Godlyken Leeraer en Uitlegger, den stervelingen zou ontvouwen het voornemen en de besluiten zynes Vaders nopens 's menschen zaligheid, als mede ene nieuwe en volmaektere inrichting van den Godsdienst daer stellen. Hierop heeft onze Zaligmaker het oog als hy zegt Jo. XX:21, gelykerwyze my de Vader (ἁπεςαλκε) gezonden heeft, sende ik ook ulieden. Camero verklaert dit wel van de zending van Christus om zyn volk te verlossen; dan dit is te min nauwkeurig; nadien 'er gesproken word van het ampt der Apostelen, door Jezus aengesteld, om dat zelfde werk te verrichten, 't geen hem aenbevolen was, te weten, om, in Gods naem, den weg der Zaligheid te verkondigen. In dien zin draegt Christus insgelyks, Rom. XV:8, den naem van dienaer der Besnydenisse, dat is, een Leeraer der Israeliten, gelyk Estius zeer wel opgemerkt heeft. Vergelyk Carpz. Strict. p. 347. Voorts strekt niet weinig tot opheldering der benaminge van Ἀποςολος, welke nergens anders dan hier, met opzicht tot Christus, in de H. Schrift voorkomt, de uitdrukking dien God (απεστειλεν) gezonden heeft: dezelve is Jezus, in 't Euangelie van Joannes, zo byzonder eigen, dat het niet vreemd zy te denken, dat hy die uitdrukking meermaels van zichzelven gebruikte, overeenkomstig met ene diestyds gewoone benaming onder de Jooden, als den gezant van God by uitnemendheid dat is den Messias. Men zie slechts Jo. III:34. V:36-38 VI:29. en inzonderheid X:36: omtrent welke laetste plaets inzonderheid aen te merken staet, dat het woord geheiligd hier zo veel zegt als afgezonderd, dat is byzonderlyk geschikt tot de waerneming dier zendinge. In dezen zin lezen wy ook, met opzicht tot Mozes, by Sirach XLV:4. Door zyn geloof en zachtmoedigheid heeft hy hem geheiligd, dat is afgezonderd, eenstemmig met de daerop volgende verklarende uitdrukking, hy heeft hem uit alle vleesch uitverkooren, ἁγιαζειν. Heiligen is dus in dit geval het zelfde als ἁϕοϱιζειν afzonderen. Rom. I:1. Gal. I:15. Daer 't nu blykbaer is, dat de uitdrukking dien God (ἀπεςειλεν) gezonden heeft strekt ter omschryvinge van den Messias, zo is het niet oneigen te denken, dat de | |
[pagina 563]
| |
beneming van Apostel, hier aen Christus by uitnemendheid gegeven, ook daerop slaet, en enigermate dient om ons aen te duiden dien grooten Propheet, welken God, (Deut. XVIII:15. en volgg.) beloofd had te zullen verwekken aen Mozes gelyk; om, naemlyk, gelyk Mozes, een verkondiger van Gods welbehagen te zyn, ten einde den Euangelischen Godsdienst in te voeren, uit welken hoofde hy inzonderheid gehoord moest worden. Hierin toch heeft men de gelykheid aen Mozes byzonderlyk te zoeken; de overige zogenaemde bedieningen en voorregten van Mozes komen in den zamenhang van dat voorstel niet in aenmerking; maer eigenlyk het character dat hy droeg, als een verkondiger van Gods welbehagen, en den invoerder der Wettische Huishoudinge. |
|