Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1787

[p. 8]

Genees- en heelkundige waarnemingen.
Door Jacob van der Haar.

1. Bedriegt eene langduurige opmerking my niet, dan zyn ontstekingen, in het linker oog, veel gemeener en verdrietiger dan in het regter: - ook zie ik meer blinden met het linker dan regter oog. - Zou de oorsprong van de linker Arteria Carotis, uit de bogt van de Aorta, terwyl de regter uit de Subclavia voortkomt, hier iets toe doen?

2. By hevige, langduurende, oogontstekingen, doen 2 of 3 bloedzuigers, onder het oog, dikwyls, in weinige uuren, meer dienst dan herhaalde Aderlatingen, en alle andere bekende in- en uitwendige middelen: - dit heeft my zomwylen verrukt.

3. Eenige droppelen Laudanum Liquidum, nu en dan in het oog gedaan, nemen dikwyls derzelver pyn en ontsteking ras weg, schoon andere middelen reeds vrugteloos zyn gebruikt.

4. 'Er ontstaan meer Hydroceles aan de linker, dan regter zyde, - en meer Sarcoceles, aan de regter, dan linker Testicul. - Zou de verschillende oorsprong van de Venae Spermaticae, uit de Cava en Emulgens voortkomende, hier iets toe doen?

5. 'Er gaan meer menschen aan de linker, dan regter zyde mank. - Het linker been schynt ook meer dan het regter te breeken: - een Kabinet van zieke beenderen zou dit beslissen.

6. Lange menschen, of met lange beenen, zyn veel meer, en met verdrietiger Ulceratien, aangedaan, dan kleine, of met korte beenen.

7. By eene langduurige schouder- of heupjicht vermagert altoos het zieke deel.

8. De drie eerste maanden van het grootgaan der Vrouwen, gaan oneindig meer verzeld van miskramen dan de zes volgende.

9. Zo, by eene zwangere Vrouw, de borsten schielyk zwellen, maar, door eene ongewoone ontlasting van melk, even schielyk wederom slap worden, duid dit ziekte, of veel al, de dood des kinds aan.

10. By een Retroversio Uteri, is zomwylen eene man-

[p. 9]

nen- voor eene Vrouwen- Catheter, om het water af te tappen, verkiesbaar.

11. By een prolapsus Vaginae et Uteri; - by een Hernia Vesica Vaginalis, is een stuk spons in de Vagina gebragt, dikwyls het beste middel.

12. Hippocrates zegt: - door den tyd word dit ongemak onherstelbaar, - doch Vrouwen, welk eene uitgezakte lysmoeder omdragen, worden zeer oud^(*) - Dit heb ik dikwyls gezien, en eens, op een tyd, by drie Vrouwen, waar van de jongste in de 70, en de oudste 91 jaren was. - Bedrieg ik my niet, dan kan ik het zelfde zeggen van mannen, met zeer groote, en altoos uithangende, darmbreuken.

13. Zo, by de geboorte van een Kind, het zelve een hand, of arm aanbied, en deswegen gekeerd moet worden, dan is het doorgaans voor lydster, en helper, het best, alleen het eene been, van die zelfde zyde, te vatten en eenigzins naar buiten te brengen; want zo men het tegenovergestelde been, of wel beide tevens, naar buiten brengt, valt het kind doorgaans op den rug, en behoort, onder de verlossing, nogmaals op den buik gekeerd te worden.

14. Zo, na eene spoedige verlossing van Kind, en nageboorte, de Uterus, zelf in een staat van werkeloosheid, dat is zonder inkrimping, blyft, dan loopt dezelve vol bloed, waar op slaauwten, stuipen, en een rasse dood, volgen. - Een stuk spons (of des noods linnen) met sterke brandewyn doortrokken, en, by herhaling, in de Uterus gebragt, en ze daarmede beroerd, doet dit deel inkrimpen, sluiten, de bloeding stillen, en een onverwagten dood, voorkomen.

15. Een lang aanhoudend delirium lacteum verdwynt dikwyls ras, na eene nieuwe bezwangering.

16. By eene vergevorderde zwangere Vrouw, deed de Geneesheer, in verbeelding dat zy het buikwater had, den buik, met een Troicar, doorbooren, en, na maar weinig vogt, (waarschynlyk uit de baarmoeder) ontlast te hebben, dezelfde Operatie nogmaals, aan de andere zyde des buiks, dog mede vrugteloos, hervatten. De lyderesse onderging geene toevallen, verlostte eenige weken daar na vry gelukkig, en leeft nog welvarend.

(*) De merb. Muller. Fo. VII. Cap. 22. p. 818. Editio charteri.

[p. 10]

17. Het doorbooren van de blaas in het Intestinum rectum schynt meer zeker en gemaklyk te worden, wanneer de blaas, boven het Schaambeen, met eene platte hand, naar het rectum, word gedrukt.

18. Zo veel ik, als nog, weet, ontstaat het bloedbraken, veelal, na een vergrootte of verharde mild. - Zou het voorname gebruik van de mild ook zyn, om het bloed, het welk altoos, in dikke aderen, by eene ledige maag, gevonden word, om, wanneer de maag, by hongerige menschen, schielyk word opgevuld, door de Vasa brevia (als geen Valvulae hebbende) door te laten, en in de mild, als in eene schuilplaats, voor eenigen tyd te rusten.

19. Wanneer de Vasa brevia by eene vergrootte mild, zig, in de maag, geopend en eene bloedbraking veroorzaakt hebben, is koude gekarnde melk, dikwyls een weinig gebruikt, naar myne waarneming, zomwylen het beste middel. - Zou het stremsel van deze melk, in de maag eenigzins rustende, de openingen der bloedvaten drukken en sluiten? - Voorbeelden van bloedbrakingen, daar Conserva Rosarum Rub. cum Alum. Crud: Spirit. Vitrioli, enz. reeds vrugteloos gebezigd waren, hebben my in dit vermoeden gebragt.

20. Om geimslammeerd bloed wel waar te neemen, dient het in een vat, byna even zo warm, als het bloed, opgevangen, en ook langzaam koud te worden: - buiten dit, vertoont het nooit zyne ontsteken korst, maar blyft, in zyn geheel, vast van wezen, taai, en bedriegt veele Geneesheren.

21. Fistulen, en verzweringen, aan het fundament, geneezen, dikwyls (ten minsten voor eenen tyd), longof borstkwalen.

22. Winterhanden en wintervoeten ontstaan wel, en zelf naar eene geringe uitwendige koude, maar hebben altoos een verborgen inwendige oorzaak.

23. Schurft (Scabies) ontstaat altoos door uitwendige besmetting, en geneest ook daarom nooit door inwendige - maar altoos en alleen door uitwendige middelen.

24. Door één pond Zwavel, even zo veel Varkensvet, en gemeene groene Zeep, onder een gemengd, en daarmede gesmeerd, konnen veele Schurftigen ras geneezen worden.

'shertogenbosch, den 30 November, 1786.