Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1787

Nieuwe Zedelyke Verhaalen, gevolgd naar het Hoogduitsch van Sophie von la Roche, door J.W. Curten. In 's Gravenhage, by L. Gautier Junior, 1786. In octavo, 224 bladz.

In het opstellen deezer Verhaalen is de natuur gemeenlyk zeer wel in agt genomen; hebbende Mejuffrouw Sophie zig niet zo zeer toegelegd op het wonderbaarlyke, of by uitstek zeldzaame ontmoetingen; als wel op het geen in het gewoone beloop des menschlyken leevens voorvalt; om de beschouwing daarvan, op eene uitlokkende wyze, onder het verhaal van treffende gebeurtenissen, te doen dienen, ter aanwyzinge van den heilzaamen invloed van den Godsdienst, en hoe de ernstige betragting onzer pligten eigenaartig ter bevorderinge van ons welzyn strekt. Elk der vyf Verhaalen, hier byeen gebragt, loopt op dit hoofdbedoelde uit. - In de geschiedenis van Adelinde en Laura, mag Adelinde ongelukkig het voorwerp van den onnatuurlyken afkeer haares Vaders zyn, het teder hart van Laura, den jammerenswaardigen toestand haares Zusters verneemende, en tevens haare standvastige aankleeving aan haaren pligt verstaande, brengt wel dra een gunstigen keer te wege die eerlang de heilzaamste gevolgen, ook het Vaderlyk berouw, met zig voert. - Een ander Verhaal, getyteld de noodlottige Liefde, schetst ons in Elize de kragt der kuische Min; en in Weisbach, derzelver voorwerp, het character van een mensch, die, hoewel niet ontbloot van goede beginzelen, eene kuische Min niet naar verdienste gadeslaat, en gehoor geeft aan de verleidingen der Wellust. Elize vindt eerlang eene stille kalmte, en leeft gelukkig; maar Weisbach, in onrust leevende, nadert den oever des verderfs. Tot inkeer gekomen zynde, neemt hy zyne toevlugt tot Elize; deeze, van eene liefde-verbindtenis met hem afkeerig, weigert hem egter geen betoon van vriendschap; ze bewerkt zyn gelukstaat, en hy vindt, in het genot

[p. 579]

der reine vriendschap alleen alles wat hem het leeven aangenaam en lieflyk kan maaken. - Het voorval van Ferdinand en Meline toont ons welk een kragtigen invloed de Godvrugtige betragting van den kinderpligt eener Dogter hebbe, op het hart van eenen Godsdienstigen Jongeling; en doet ons met een gevoelig vermaak zien, hoe de Vader van Ferdinand, door alles ten sterkste aangedaan, gereedlyk besluite, om zyne toestemming te geeven tot deszelfs egtverbintenis met Meline, welker Moeder, met haar, uit de ongelukkigste omstandigheden gered word; waarop het gansche huisgezin de overige leevensdagen in een Godvruchtig genot van den overvloed mag slyten. - De geschiedenis van Elma, met de uitwerking van haar character op Edwald, niet oneigen genoemd de belooning der Deugd, heeft insgelyks haare leerzaame bevalligheid. Edwald, verstandig Godsdienstig opgevoed, geraakt ongelukkig in de handen van een Oom, van allen Godsdienst vervreemd, die hem, op eene buitenlandsche reis, tot eene ongebonden leevensmanier vervoert; en by zyn overlyden, door zyne nalaatenschap, in staat gesteld had, om op dien voet te kunnen voortgaan; 't welk ook Edwald indiervoege agtervolgde, dat weelde en wellust zyne jeugdige kragten ondermynden. In deeze omstandigheden trof zyne Moeder, Lady Gurden, die, met haaren Hofmeester, den deugdzaamen opkweeker van Edwald, op reis gegaan was, om haaren Zoon na te speuren, hem te Parys aan; en zy ondervond, tot overmaat haarer droefheid, hem dermaate afkeerig van haar, dat zy, haares ondanks, als genoodzaakt ware, hem aan zigzelven over te laaten. In haare te rugreize met den Hofmeester, na Engeland, hadden zy het geluk van eene jonge Juffrouw, met naame Elma, uit het dreigendste gevaar te redden, en de onderneeming van derzelver schaaker te verydelen. Deeze Elma voldeed voorts zo uitneemend wel aan Lady Gurden, dat zy eerlang beslooten dezelve (terwyl haar Zoon volkomen afstand van alle zyne regten gedaan had,) tot haare Dogter aan te neemen. Intusschen was ook Edwald in Engeland gekomen; en een zamenloop van omstandigheden, die de Hofmeester, met de toestemming van Lady Gurden, begunstigde, had ten gevolge, dat Edwald, tot een inzigt van zyn verkeerd gehouden gedrag gekomen, door 't braaf character van Elma getroffen, tot de Deugd wedergekeerd, met zyne Moeder verzoend, eene gelukkige egtverbintenis met Elma sloot; die aller harten met de uiterste vreugde vervulde. - Ten laatsten ontmoeten we hier nog het wedervaaren van Miss Kery en Sophia Gallen, dat ons mede de gelukkige uitwerking der Deugd kenschetst. Sophia Gallen, beschaafd en deugdzaam opgevoed, had haaren braaven doch ongelukkigen Vader, zynde haare Moeder al vroeger overleeden, door den dood verlooren. Deeze Man, die zyn jammerlyk lot met eene gelaatene onderwerping aan de Godly-

[p. 580]

ke Voorzienigheid droeg, had, voor zyn overlyden, zyne Dogter, op den voorslag van den Predikant Watzon en deszelfs Zuster Eufrozine aan de bescherming dier Godvrugtigen en Menschlievenden aanbevolen, en haar tot een erkentelyk gedrag aan deeze haare Weldoeners vermaand. Zy hadden diestyds ook onder haar opzigt Miss Kery, geduurende de uitlandigheid haares Vaders Deeze jonge Juffer was zeer eigenzinnig, en van daar moeilyk te bestuuren geweest; maar de nu volgende verkeering met Sophia, het voorbeeldig en inneemend gedrag, dat zy bestendig met een hartlyke vriendlykheid hield, had die gewenschte uitwerking op het hart van Miss Kery, dat zy daadlyk ten beste veranderde, en genoegzaam eene tweede Sophia wierd. Terwyl dit Watzon en Eufrozine verheugde, keerde, na verloop van eenigen tyd, de Heer Kery weder; begaf zig aan 't huis van Watzon, en ontmoette voorts zyne Dogter; die, na de eerste ontmoeting, die Sophia aan haaren Vader aanbood, onder de sterkste betuiging, hoe veel zy aan Sophia verschuldigd ware; terwyl zy tevens haare dankbaare erkentenis aan Watzon ten vuurigste uitboezemde. De Heer Kery had by zig twee Jongelingen, Zoonen van eenen overleeden Vriend, die hem in Oostindien veel dienst gedaan had; en welke Jongelingen ook ten naauwste aan hem verbonden waren, doordien hy hen, daar zy, weggevoerd zynde, zig in leevensgevaar bevonden, gered had. De Jongelingen agtten hem deswegens als hunnen Vader; en Miss Kery, zo teder aan Sophia verknogt, begeerde niets kragtiger, dan dat haar Vader ook Sophia als zyne Dogter, en haar dus als twee Zusters, zouden aanmerken. En 't leed niet lang, of 'er werd, tot aller volkomen genoegen, een dubbeld huwelyk voltrokken, tusschen deeze zogenaamde Zusters en Broeders, welken eenpaarig den Heer Kery hartlyk met den eerbiedwaardigen naam van Vader benoemden. Hierbenevens genooten Watzon en Eufrozine het onschatbaar voorregt, van als weldoeners bemind en geagt te worden; terwyl zy, in het byzyn hunner geliesde Vrienden en Vriendinnen, al het genoegen smaakten, het welk ons leeven op deeze waereld kan veraangenaamen, en dat ons, met een gerust en onbevlekt geweeten, de eeuwigheid kan doen instappen.