Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1787

De Advoeaat der Vrouwlijke Kunne; en wel voornaamenlijk der jonge Dochteren en Weduwvrouwen: met artikelen van bezwaar, tegen de grillen van Madame de verouderde Gewoonte, die de Vrouwlijke Kunne daar door lange in haar aangebooren Recht en Vryheid heeft verkort. In groot octavo, 44 bladz.

Het hoofdbezwaar door deezen Advocaat, tegen Madame de Verouderde Gewoonte, ingebragt, is tweeledig.

‘1. Dat de Vrouwelijke Kunne meer toegestaan worden de zinnelijke, dan de nuttige en leerzaame vermaaken.’ Men laat de Vrouwen gereedlyk toe, het komen in den Schouwburg, het vermaak neemen in de Operas, het bywoonen van Concerten, Balletten, Danspartyen, Bruiloften, Speelreisjes, en dergelyken, die de zinnen streelen: maar men vergunt haar niet te verkeeren in de openbaare Oefenschoolen der Weetenschappen, of te verschynen in de byeenkomsten der Maatschappyen, daar de schoone Natuurkunde, Wysbegeerte of andere fraaie Weetenschappen, ter verrykinge van den geest met nutte kundigheden, behandeld worden.

‘2. Dat de Vrouwelijke Sexe alle de onredelijke neigingen, aandoeningen en hartstochten zo zeer tot geen

[p. 577]

schande gereekent worden; dan de redelijke neigingen, aandoeningen en hartstochten: in welke beide Artikelen de Mannelijke Kunne zeer veel boven die der Vrouwelijke bevoordeelt is.’ Men ziet in de Vrouwen veel onredelyks, in haare driftige werkzaamheden, ligtlyk over 't hoofd; men verschoont haar als de zwakke Kunne, ter oorzaake haarer tedergevoeligheid: maar als die tedergevoeligheid eene jonge Dogter of Weduwvrouw in 't stuk der Huwelyksliefde, ter verkryginge van een Egtgenoot, dien zy aan zig wenscht te verbinden, op eene redelyke wyze doet werkzaam zyn, dan stelt zy zig bloot aan spot en smaad. Een Jongeling mag in dit alles, onbesprooken, openbaar handelen, en eerlyke maatregels neemen: maar zy, zy mag hier niets openbaaren; zy mag niets doen; zy moet alles smooren, en alles nalaaten; schoon zy veel tederder, veel gevoeliger van hart is dan een Jongeling.’

Na deeze bezwaaren uitgebreid en in hunne kragt voorgesteld te hebben, brengt de Advocaat de volgende drangredenen, ter begunstiginge zyner Clienten te berde.

‘1.	Dewijl zij, uit kragt van haare aangeboorene aandoenlijkheden, meerder smerten gevoelen, dan de Mannen gevoelen zouden, indien die daartoe eens gecondemneert wierden.
2.	Om dat zij die middelen niet hebben als de Mannen, om haare neigingen vrijelijk te mogen uitoeffenen; het geen haar des te meer het zelfde recht geeft als de Mannen, om dat zij, met eene aandoenlijkheid boven de Mannen, gebooren worden.
3.	Om dat zij eeven vrij gebooren zijn als de Mannen.
4.	Om dat zij daardoor gelukkiger en verstandiger zouden kunnen worden als nu.
5.	Om dat het redelijke zaaken zijn, die ik verge, en geen onredelijken of slechts zinnelijken.
6.	Om dat het natuurlijk recht zelfs voor haar pleit.
7.	Om dat het geen schade, maar wel voordeel aan de Maatschappij der Menschen kan toebrengen.
8.	Om dat zij, zo dra zij in 't Huwelijk koomen, meer smerten moeten doorstaan, en als Slaaven verbonden zijn aan de Kinderen en huiszelijke zaaken: a daarbij onder haaren Man moeten staan: daar hij, in tegendeel, de gelegenheid tot alle geoorloofde uitspanningen dagelijks blijft geniesen.’

Op het eerste inzien beschouwden wy dit Stukje als ee-

[p. 578]

ne soort van Spotschrift, dat egter niet geestig uitgevoerd was; dan 't verder doorbladeren deed ons eenigzins geloof slaan aan de betuigingen van den Autheur in zyn Voorberigt, en vermoeden dat het hem ernst ware. Dit laatste waar zynde, dan komt het ons, alle andere bedenkingen hier tegen daar laatende, voor, dat de Advocaat zig een verdigt Utopia voor den geest stelt: de tegenwoordige eeuw, in welke de Galanterie en de zogenaamde smaak du bon Ton dermaate heerscht, is althans voor zodanig eene inrigting geheel niet geschikt; en 't zou volstrekt ondoenlyk zyn, dit door eenigerieie schifting te gemoet te willen komen.