Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1787

Manier om Paarden wel te behandelen. Door Benjamin Catteau, Oud-Raad in de Vroedschap en Pensionaris Honorair der Stad Vlissingen. Te Vlissingen, by T. Corbelyn en Zoon, 1786. Behalven de Voorreden, 49 bladz. in gr. octavo.

Liefhebbery in 't behandelen van Paarden, byzonder in 't gebruiken van dezelven voor Rytuigen, heeft den Heer Catteau, door ondervinding, meermaals doen opmerken, dat veele anders goede Paarden door eene slegte behandeling bedurven worden; als mede dat onagtzaamheid of eene verkeerde bestuuring het ryden met Rytuigen dik-

[p. 530]

werf ongevallig, ja wel eens ten uiterste gevaarlyk, maakt, en doodlyke gevolgen met zig sleept. Zulks heeft hem genoopt, zyne opmerkingen by een te zamelen, in orde te brengen, en door den druk gemeen te maaken; ten einde den geenen, die met Rytuigen ryden, de noodige waarschuwingen te verleenen, en de bekwaamste middelen aan de hand te geeven, om dat vermaak regt te genieten. 'Er was, gelyk hy meldt, reeds veel geschreeven over het behandelen der Paarden, zo veel het Paardryden betreft; maar weinig over het ryden met Paarden voor Rytuigen; dat egter hier te Lande ruim zo veel plaats heeft, als het ryden onder den Man; weshalven hy oordeelde, dienst te kunnen doen, met deeze Rydkunst wat bepaalder gade te slaan. 's Mans ondervinding en opmerkzaamheid omtrent eene Kunst, waar in wy niet ervaaren zyn, mitsgaders zyne manier van voorstellen hier en daar door ons nagegaan, doen ons nog al vermoeden, dat zyne onderrigtingen denzulken, wier zaak het is dezelven in overweeging te neemen, te stade kunnen komen. - Na eenige voorafgaande algemeene waarneemingen over het behandelen der Paarden, zo op het Stal, als by het inspannen, afryden, enz., deelt hy hier zyne verdere byzondere waarneemingen mede, over de acht navolgende pointen.

‘1.	Om een Paard, dat hard in de mond, driftig, leunend, en niet te houden is, zagt en gedwee te krygen.
2.	Dat veele menschen door eigen toedoen, in het behandelen der Paarden, ongelukken krygen: en de manier om zulks, zoo veel als mogelyk is, voor te komen.
3.	Waarom 'er veele ongezonde en schraale Paarden gereeden worden, en de geschiktste middelen om zulks voor te komen.
4.	De reedenen waarom de Paarden zwaar op de leist loopen, en dikwils met zoogenaamde Poortstangen niet te regeeren zyn; en de middelen om dezelve gedwee, en met zagte of ligte Bokkebitjes, zeer tranquil, op eene slappe leist te doen loopen.
5.	De behandeling van de Zweep, die de meeste kwalyk gebruiken; de schadelyke gevolgen die daaruit voortkomen; waardoor de Paarden in de grond bedorven worden, en bloot gestelt aan alle kwaadaartige gebreken. Het nuttig gebruik van de gemelde Zweep; en eindelyk, waarin dezelve van een gunstig effect kan zyn.
6.	Om een zagt met een straf, of een lui met een

[p. 531]

	driftig Paard, heel gemakkelyk en plaizierig, naast elkanderen te ryden; dat andersints alleronaangenaamst, moejelyk, en wel principaal op de draaijen zeer gevaarlyk is.
7.	Paarden die uitschieten of op zy dringen; voorby een Rytuig passeerende; te rug of omme willen keeren; of, voorby een Rytuig zynde, in de gallop springen; of, zoo als men zulks noemt, doorspringen: Hoe dat tegen te gaan en voor te komen is.
8.	Om Paarden, door middel van eene gewoonelyke klank of klak, die men met de tong maakt, eene schoone presentie te doen krygen; vrolyk op te loopen, en de voorbeenen wel te doen ligten.’