Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1784

Brieven van Philadelphus aan zijnen Vriend, ter beoordeelinge van het Boek, genaamd: de Doop der Kinderen verworpen, en der bejaarden verkoren. Uitgegeven te Harlingen, by v.d. Plaats, in 't Jaar 1782. Alom te bekoomen.

Tegen de vier Redenvoeringen in 't aengeduide Geschrift geeft Philadelphus een viertal Brieven, strekkende ter wederlegginge van het aengevoerde tegen den Kinderdoop, en ter handhavinge van de Leer der Nederlandsche Kerke desaengaende. Met het afloopen van den laetsten Brief geeft de Schryver het hoofdzaeklyke zyner voorstellingen aldus op. Het komt, zegt hy, hierop uit.

‘Dat ons Kerkgenootschap, overeenkomstig de Heilige Schrift, leert, dat God zijn Genadeverbond met ons heeft aangegaan, als met een geheel Christen-Volk, gelijk eertijds met gansch Israël; zoodanig, dat wij, als gedoopte

[p. 318]

Christenen, nu des Heeren Kerk en Koningrijk mede uitmaken, gelijk voorheen het Israël Gods pleeg te doen; wordende wij, onder deze Nieuwe Bediening, in Gods Kerk en Koningrijk ingelijfd door den Doop, even als de Israëlijten in de Kerk en 't Koningrijk der Oude Bediening ingelijfd werden door de Besnijdenis. En het is op deze gronden, dat zij den Kinderdoop leert en verdedigt.

Maar onze Schrijver onderstelt een Leerstelsel, 't welk leert, dat 'er tusschen God en Israël twee onderscheidene Verbonden plaats hadden, een uitwendig en algemeen, en een inwendig en bijzonder. In het uitwendige zal het gansche Volk; in het inwendige zullen alleen de uitverkoorne en levendig geloovigen begrepen zijn geweest. En de Besnijdenis zal ook een tweërlij gebruik hebben gehad: alle Israëlijten in de uitwendige Kerk en het Verbond, maar de geestelijke menschen ook in de inwendige Kerk en Verbond inlijvende. Dog dit onderscheid zal bij de invoering der Nieuwe Bediening weggenomen zijn, onder welke alleen eene inwendige Kerk en Verbond is ingevoerd, uit geene andere leden bestaande, dan die ten Eeuwigen Leven volstrekt uitverkoren, en, door Gods Geest daartoe kragtdadig geroepen, en, zonder mogelijkheid van afval, wedergeboren zijn; dienende de H. Waterdoop alleen, om zulke begenadigden in deze inwendige Kerk en Verbond in te lijven; of, gelijk anderen willen, om hun deze onverliesbaare wedergeboorte, en het dadelijk deelgenootschap aan Gods onveranderlijke genade te verzegelen. En het is op deze gronden, dat onze Schrijver beweert, dat de Kinderdoop dwaas, ongerijmd, en met den aart der zaaken onbestaanbaar is.

Mijn Oordeel nu over dit geval, zoo als het daar ligt, komt, onder verbetering, hierop uit. - Dat onze Schrijver in zoo ver gelijk heeft, dat de Kinderdoop met dit zijn aangenomen, en bij anderen ondersteld Sijstema, onbestaanbaar is. - Maar dat hij nogtans ongelijk heeft, dat hij daarom denzelven geheel verwerpt; wijl het Leerstelsel der heilige Schrijvers, en der openbare Formulieren onzes Kerkgenootschaps geheel anders ligt, en wel zoo, als ik in de eerste plaats heb opgegeven. Want daarin is de Kinderdoop zeer gegrond, gelijk ik uit die Formulieren, en uit de gewijde Schriften der beide Verbonden omstandig getoond heb. - En om dat onze Schrijver dit Leerstelsel niet eens begrepen, veel min op eene kundige wijze aangeroerd, en nog minder wederlegd

[p. 319]

heeft, zoo zal hij, indien hij, onverhoopt, voort wil gaan den Kinderdoop openlijk te verwerpen, genoodzaakt zijn, nog eens van voren af aan te beginnen, en op een geheel ander veld te strijden, dan hij tot nog toe gedaan heeft.’

Hoe men ook over dit onderwerp zelve moge denken, men zal, op het doorbladeren dezer Brieven moeten erkennen, dat de Schryver het Stuk van zyne zyde, als een Man van kunde in de strydvoerende Godgeleerdheid, met oordeel behandelt. Te gelyk kan men 'er uit afnemen, dat hiermede de weg geopend is, tot een verschil van een geheel anderen aart dan dat van den Kinderdoop, te weten over de Leer der Verbonden; en wel wie van beiden, of de Opsteller der Redenvoeringen, of de Briefschryver, hieromtrent in de ware Nederlandsche Kerkleer sta? De verschillende denkwyze desaengaende heeft, gelyk bekend is, plaets; en uit het geen de Briefschryver ons onder 't oog brengt moeten wy opmaken, dat de denkwyze van den Redenaer en zynen aenhang de overhand heeft; terwyl hy intusschen dat gevoelen als eene nieuwe Leer wraekt, en voor 't gene hy de oude Leer noemt, pal staet. Dit verschil, wie van beiden het hier recht hebbe, word in dezen van te meer gewicht, om dat de Briefschryver den Redenaer op die gronden gelyk geeft in den Kinderdoop als onbestaenbaer aen te merken. Zulks waer zynde, dan zou het beoogde doelwit van den Redenaer en zynen aenhang, om het daertoe te brengen, ‘dat Nederlands Kerk haren Leden onbelemmerd de vryheid mogt verlenen, om hunne jonge Kinderen al of niet ten Doop aen te bieden,’ niet zo geheel vreemd schynen. Men draegt naemlyk elkander in 't voorstaen der wederzydsche gevoelens, en 't gevoelen, waer mede de Kinderdoop onbestaenbaer is, word thans van zeer velen in de Kerk omhelsd: in zulk een geval, daer de Kinderdoop dus, met het een of ander gevoelen, moet staen of vallen, komt die aendrang van verdere inschiklykheid, omtrent dit Stuk, niet ongerymd voor.