Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1784

Zamenspraak tusschen het Schaap, den Endvogel en den Haan, welke het eerste met de Luchtbol van den Heere Montgolfier gereisd hebben. Uit het Fransch vertaald. Te Amsterdam, by J.A. Crajenschot, 1784. In gr. octavo 24 bladz.

De proefneeming van den Heer Montgolfier, die, tevens met zyn Lugtbol, deed opgaan eene Kooi van teen gevlogten; waarin men een Schaap, een Endvogel en een Haan geplaatst had, heeft aanleiding gegeeven tot deeze Zamenspraak, waarin, schoon men dezelve juist niet geestig kan noemen, 't welk men egter in stukjes van dien aart gemeenlyk verwagt, het character der opgenoemde Dieren zeer wel bewaard vindt. Het Schaap is vreesagtig, de Endvogel is vry ongevoelig over 't geen 'er ge-

[p. 200]

beuren mag; maar de Haan is trotsch op zyne Lugtreize. Hy verheft den lof van den Heer Montgolfier; laat zig uit over het nut dat men zig van deeze uitvinding belooft; en voorspelt hun, zo 't al ten nadeele voor hun leeven mogte uitvallen, een onstervelyken roem, waar door zy als Sterrebeelden aan den Hemel zullen pronken; terwyl hy zig intusschen vleit, met een Lugttogtje, dat hem op de Kusten van Afrika by Numidische Hennen zal brengen, of hen in Amerika overvoeren. - Maar ziet, zy klimmen niet meer, zy daalen, en vallen eerlang met den Luchtbol op de Aarde, wanneer ze ontdekken, dat hun Lugttogt zig niet ver uitgestrekt heeft. Zulks doet den Endvogel zeggen; ‘Vaar wel dan Amerika, Numidia, den Starren-hemel, en al onzen Roem!’ Dan 't laatste ontkent de Haan. ‘Neen, zegt hy, die blyft ons in zyn geheel. Ten minsten heb ik dit gevoel van den mynen. - Hoe dan? Is het door den goeden uitslag, die altoos van zo veele omstandigheden, (voornaamentlyk by het neemen der eerste proeven) afhangt, dat men van eene onderneeming oordeelen moet? - Deze is zo goed niet uitgevallen, als men het zig voorgesteld had. - Wel nu; Zy zal op een ander tyd beter gelukken^(*). - Is men niet reeds over-

(*) Laatere proefneemingen hebben dit ten overvloede getoond. En deeze, hoewel niet naar wensch geslaagd, dat grootlyks ontstaan zal zyn, door twee scheuren, van zeven voeten opening, in den Lugtbol, heeft, niet tegenstaande dit ongeval, geleerd, dat het daalen, in zulk eene omstandigheid, zo gevaarlyk niet zy, als men zig wel verbeeld had. De Heer Saint-Fond meldt ons in 't voorgenoemde Geschrift, by 't verhaalen deezer Proesneeminge, deswegens het volgende.
‘Twee Koddebeijers, die zig op de plaats bevonden daar de Lugtbol nedergekomen was, verzekerden ons; dat hy verwonderlyk langzaam gedaald ware, zig zagtjes samenplooiende, en zeiden ons, dat hy, een oogenblik voor dat hy den Grond raakte, over een grooten Stapel Hout passeerde, dien zy ons toonden, en dat, alzo het Touw, waaraan de Kooy met het Gedierte hing, vry lang was, het zelve aan het Hout raakte, en dus brak, zonder dat de Kooy, het Schaap of Gevogelte, daardoor eenig letzel kreegen. Men moet derhalve volstrekt dat Bericht verwerpen, 't welk verhaalt, dat de Haan den Hals gebroken had: wy vonden hem in een goeden staat, en de kneuzing, welke hy aan den regter-wiek hadt, was alleenlyk veroorzaakt door het trappen van het Schaap met zyn Poot: 't welk, in tegenwoordigheid van meer dan tien menschen, ten minste een half uur voor de Proefneeming, was gebeurd.’

[p. 201]

tuigd, dat men zeer zwaare lichaamen in de lucht kan doen verheffen? Bezit men niet de werkdadige stoffe in staat om ze daar heen te voeren. - De tyd, herhaalde proeven, de uitwerkzelen van het menschelyk vernuft zullen deze bewonderenswaardige uitvinding volmaken, en dit voortbrengzel van kunde en geest zal te eeniger tyd tot rypheid gebragt worden.’