Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1783

[p. 518]

Meditationes in Ps. LXVIII. singulares et perpetuae: accedit Mantissa comparationum Psalmorum sexdecim. Auctore Aggaeo Haitsma. s.s.Th.Dr. et Ecclesiaste Midlumensi. Franeq. apud, P.N. Lomars, 1782. Absque Praef. et Indd. 345, pp. in octavo f. maj.

Na eene groote verscheidenheid van uitleggingen, over Ps. LXVIII, waegt de Eerwaerde Haitsma het nogmaels dit Lied op een enigzins nieuwen grondslag te verklaren. Het valt, in ene zo groote verscheidenheid, vry moeilyk ene bepalende keuze te doen, of zelfs te bepalen, wat men voor 't waerschynlykst te houden hebbe. Intusschen is 't ons voorgekomen, dat de grondslag, op welken zyn Eerwaerde bouwt, niet geheel te verwerpen zy; en dat 's Mans taelen oordeelkundige verklaring van dezen Psalm op die wyze wel waerdig is, om met andere uitleggingen vergeleken te worden.

Onze geleerde Uitlegger voegt zich, in 't algemeen, by die genen, welken dit Zangstuk betrekkelyk maken, niet tot de dagen des nieuwen Testaments, maer tot den toenmaligen staet van Israël; doch in deszelfs byzondere toepassing verschilt hy, zo veel ons bekend is, van alle zyne Voorgangers; daer hy den inhoud bepaeldlyk t' huis brengt, op den oorlog, welken David tegen de Ammoniten gevoerd heeft; en inzonderheid op 's Vorsten hervatten krygstogt tegen de herhaelde onderneming der Syriers, tot ondersteuning der Ammoniten. - Te weten, na den verlooren slag tegen Joab en Abisai, 2 Sam. X. 6 - 14, versterkte zig Hadarezer, bezeffende dat hy met ene te geringe magt tegen Israël opgetrokken was, om met een grooter heir den stryd te hervatten. vs. 15, 16. David, dit verstaen hebbende, verzuimde ook niet een magtig Leger tegen zyne Vyanden te velde te brengen, om dezen vernieuwden aenval te krachtiger tegen te gaen; en hy behaelde op dezelve ene luisterryke overwinning, vs. 17-19; die verder den ondergang der Ammoniten ten gevolge had 2 Sam. XI. 1. XII. 26 - 31. - Op dien tyd nu, toen David zich op nieuw ten kryge schikte, oogt, volgens den Eerwaerden Haitsma, dit Lied. - Hy stelt zich voor, dat David, als het gewigt der onderneminge, en 't wisselvallig lot des Krygs bevroedende, daer de Vyand zyne magt grootlyks vermeerderd hadt, in die omstandigheden, zich op ene byzondere wyze tot God wendde, hem smekende ter zyner

[p. 519]

hulpe. Dan dit niet alleen; verscheiden plaetzen in dit Lied geven hem aenleiding om te denken, dat David ook God geraedpleegd had door den Urim en Thummim; dat de Hoogepriester hem van Gods wege de overwinning had toegezegd; en dat zulks zyn hart verzekerd had, wegens de Godlyke hulp tegen zyne Vyanden. Op dit gunstig antwoord, en deze verzekering, heeft dan de Vorst dit Zangstuk opgesteld, ter aenmoediginge van zyn Volk; hen inboezemende, dat zy zich ten volle op de Godlyke hulp konden verlaten; en vertrouwen, dat die God, die zyn Volk, gelyk hy in 't beloop van dezen Psalm aenduid, meermaels krachtdadig gered had, ook nu met en voor hun zou stryden; des zy zekerlyk hadden te verwachten, dat ze hunne Vyanden op de vlucht zouden dryven en verslaen; gelyk ook de vervulling leert, dat geschied is.

In de verklaring van dit Zangstuk, waerin onze Uitlegger met alle opmerkzaemheid de byzondere voorstellingen en uitdrukkingen ontvouwt, staeft hy alleszins dit zyn denkbeeld; en om het zelve in 't volle licht te stellen, hecht zyn Eerwaerde 'er, in een Aenhangzel, nog aen, ene vergelyking van zestien Psalmen, die, zyns achtens, tot dezen Ammonitischen oorlog betrekkelyk zyn: waervan hy zich bedient ter verdere ophelderinge van 't geen hy in de verklaring dezes Lieds gezegd heeft. De Zangstukken, hier toe bygebragt, welken hy tevens kortelyk opheldert, zyn de volgende.

Ps. CX. 5-7, behelst ene vroege voorspelling van Davids overwinning zyner vyanden, ook der Ammoniten, tot bevestiginge van zyn Ryk, waervan hy, met de voorafgaende voorspelling van 't Ryk van den Messias, vs. 1-4, ene volkomen verzekering verkreeg; ten welken einde deze twee voorspellingen dus t' zamen gaen.

Ps. XX, is een heilwensch, en LXXXIII een gebed by Davids uittogt.

Ps. XXI. LX. LXV. XCIII. en CXLIV, zyn betreklyk tot die zelfde omstandigheden, na den eersten veldslag, en by 't herhalen van den kryg; als eene soort van opwekkende liederen tot den lof des Heren, van wegens zyne toezegging; en een onwankelbaer vertrouwen op zyne belofte van overwinning, in de welgegronde verwachting van derzelver vervulling.

Ps. IX. XXIX. XXXIII. LXVI. XCVIII. en CVIII, zyn Dankliederen na die behaelde overwinning. Zo is ook

[p. 520]

Ps. XVIII, een Danklied voor Gods weldaden, waerin mede aen deze overwinning gedacht word.

Ps. XCIX, is een opwekkend lied, in de verzekering der toezegging van Gods hulp, by den uittogt ter volgende belegering, en verwoesting van Rabba, de Hoofdstad der Ammoniten, ter volkomener vernielinge van dat volk.

Zyn Eerwaerde had in de verklaringe zelve hiertoe ook betrekkelyk gemaekt Ps. CIX; doch by nader inzien brengt hy dat Zangstuk in 't Aenhangzel, tot die Psalmen, welken David gedicht heeft, in de dagen zyner ballingschap, toen hy voor Absolom vluchtte als daer zyn Ps. VII. XL. LXIX. LXX. LXXI, slaende allen op byzondere omstandigheden van dien tyd; gelyk dan ook Ps. CIX, inzonderheid slaet op Davids ontmoeting met Simei. 2 Sam. XVI. 5 en verv.