Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1783

De voortreffelykheid van een Vryen Staat, benevens de middelen om het genot der Vryheid te behouden. Te Amsterdam, by M. Schalekamp, 1783. Behalven de Opdragt aan zyne Excellentie G. Washington, 60 bladz. in gr. octavo.

Het groote voorstel, in dit Stukje beweerd, is: ‘dat de waare Vryheid alleen in die Staaten plaats heeft, waar de Vergaderingen, by welken het opperste gezag berust, samengesteld zyn uit leden, die elkander geregeld opvolgen; welken het Volk na elkander en uit zyn eigen lichaam daartoe verkiest.’ En men heeft de handhaaving hiervan, volgens onzen Autheur, te beschouwen, ‘als het eenige middel, om de poogingen nutloos te maaken van die geenen, die onderneemen mogten, om na de alleenheersching te staan, of zig een Koninglyk gezag aan te maatigen.’ - Om deeze zyne denkbeelden te bevestigen, legt hy ons de volgende Stellingen voor, welker bondigheid hy één voor één tragt te doen zien.

‘I. Het Volk denkt nimmer om de regten van een

[p. 461]

onafhanglyk Weezen te overweldigen, maar om zyne eigene te bewaaren; terwyl 'er geene Natie is, welke niet in de Grooten een haar geheel tegenstreevend gedrag ondervonden heeft.

II. Het Volk is het bekwaamste om zyne Vryheid te handhaven, vermids zyne geliefdste bezigheid is, te doen zien, dat aan de waarneemingen der gewichtigste Bediening van Staat meer moeite dan voordeelen verbonden zyn, en dat de bezitting van dezelve, zo weinig aanbrengt om de gierigheid en het vermaak te voldoen, dat het belang geen reden altoos heeft om 'er na te wenschen.

III. De derde reden voor eene Volksvergadering, zamengesteld uit Leden, die elkander regelmaatig opvolgen, - de eigenaartigste om de algemeene Vryheid te bewaaren, - is, dat de opvolging in het burgerlyk lichaam dezelve magt heeft om de verbastering te voorkoomen, als de beweeging het natuurlyk lichaam voor verderf behoedt.

IV. Deeze opvolging voorkoomt niet alleen de verbastering, maar vernietigt zelfs de Partyschappen, knagende wormen, altoos in werking tegen de grondregelen van het Gemeenebest.

V. De regelmaatige opvolging van gezagvoerende persoonen bevestigt het weezen der Vryheid, vermids zy de eenigste breidel is, om de begeerte te temmen, welke na een personeel voordeel haakt, welken niet dan te veel eigenbelang verraadt.

VI. Om te betoogen hoe zeer een Vrye Staat te schatten zy, boven den zodanigen, welke door de Grooten of door Koningen geregeerd wordt en om te doen zien, dat het lichaam des Volks het bekwaamste is, om zyne Vryheid onafgebroken te handhaaven, zy het genoeg aan te merken, dat het oogmerk van alle bestieringen is, of behoort te zyn, aan het Volk allerlei heil en welvaaren te bezorgen; gevende het zelve het genot der voorrechten, welke het toebehoort, en strekkende het zelve tot eene borstweering tegen allerlei onderdrukkingen.

VII. Het Volk, in de Hooge Vergaderingen vertegenwoordigd wordende door Mannen, welke het vrywillig en uit zyn midden daartoe verkiest, is de eenige wettige Beschermer zyner Vryheid.

VIII. Men zal gewisselyk de Volksvergaderingen beschouwen als de geschiktsten, om de Vryheid eener Natie te handhaaven, vermids dezelve in 't byzonder het belang

[p. 462]

is van het lichaam, welk door zodanige Vergaderingen vertegenwoordigd wordt.

IX. Het voordeel van een Vryen Staat blykt zo veel te meer daar uit, dat het Volk, welk niet gewoon is onder Koningen, of onder de Grooten der Natie, te staan, natuurlyk minder tot de weelde overhelt.

X. De voortreflykheid van een Vryen Staat, onder het gezag des Volks, wordt nog klaarblyklyker uit den aart zyner Burgers, welke over het geheel grootmoediger, werkzaamer, en vatbaarder voor edelmoedige gevoelens zyn, dan onder eenige andere Regeeringsvorm.

XI. In een waar Gemeenebest vereischt alle beslissing de goedkeuring des Volks; derhalven is dit Volk de Borstweering tegen de poogingen van hen, welke de Dwingelandy trachten in te voeren, en heeft de willekeurige beschikking der Grooten niet te vreezen.

XII. De Volksregeering, dat is, eene Regeering wier oppergezag berust by de Hooge Vergaderingen, zamengesteld uit Leden door het Volk op gezette tyden daartoe verkooren, is het beste geschikt voor het geen natuur en reden van het Menschelyk Geslagt vorderen.

XIII. Een Vrye Staat is boven alle andere te schatten, om dat dezelve aan het Oppergezag minder gelegenheden aanbied, om de zwakken te onderdrukken, en wreedlyk te handelen.

XIV. De laatste reden, en welke geene der minsten is, om te betogen, dat de Volksregeering voortreflyker is dan alle andere, is, dat deeze alleen die geenen, welken zy in bedieningen gesteld heeft, verplicht om reekenschap van hunne bedryven te geeven.’

Onze Autheur de gegrondheid deezer stellingen aangedrongen hebbende, besluit uit al het voorgedraagen, ‘dat een Vrye Staat, in welke het opperste gezag toevertrouwd wordt aan zodaanige Burgers, welke door het Algemeen daartoe verkooren zyn, verre te schatten is boven alle andere soort van Regeeringsvorm, hoedanig dezelve ook zou kunnen uitgedagt worden.’

Men zal, op het doorbladeren van dit Geschrift, gereedlyk erkennen, dat de Volksregeering in deezen Schryver een zeer goeden Voorspraak heeft; en dat hy derzelver voordeelen in een by uitstek gunstig licht plaatst. Dan met dit alles blyft, onzes agtens, by den nadenkenden over, of de Autheur het Volk, aan 't welke hy de verkiezing van de Leden der Hooge Vergaderingen in han-

[p. 463]

den geeft, niet bestendig volmaakter beschouwt, dan men het, naar het gewoone beloop der menschlyke zaaken, verwagten kan? Zulks plaats hebbende ontstaat 'er eene gewigtige reden, om te vermoeden, dat zodanig een plan van Regeering zig beter in Theorie laat voordraagen, dan daadlyk in Praktyk brengen: en dat 'er, zo 't al mogelyk ware in eene kleine Landstreek, onoverkomelyke zwarigheden te gemoet te zien zyn, in een uitgebreid Gewest; daar verscheidenheid van Inzigten, onder eene groote menigte van Inwoonderen, niet wel kan missen van zeer nadeelige gevolgen in zulk een Regeeringsvorm te wege te brengen; en wel te veroorzaaken, dat ze niet lang op dien eenpaarigen voet kan staande blyven; gelyk de ondervinding genoegzaam geleerd heeft, in alle Staaten, daar de Volksregeering nu of dan stand gegreepen heeft. - Veelligt zou de Schryver ons deeze bedenkelykheid ontnomen, of dezelve ten minste grootlyks verzwakt hebben, wanneer hy ons uitdruklyk bepaald had, wat hy door 't woord Volk verstaat, en op hoedanig eene wyze het zelve in de verkiezing dier Leden te werk zou moeten gaan: omtrent welk een en ander hy ons het vereischte licht niet geeft. - Nopens het eerste leert hy ons niets weezenlyks; alleen, zegt hy, ontkennende: ‘Om voor te komen dat men aan myne gevoelens eene verkeerde uitlegging kan geeven, verklaar ik eens vooraltoos, dat overal, waar ik in deeze verhandeling spreek van het Volk, ik niet bedoel een verward lichaam, uit de byeenrotting van veele Leeden des Volks saamgesteld; noch dat gedeelte, welk door de Wet heeft kunnen beroofd worden van deszelfs Voorrechten, ten straffe zyner misdaaden, en dat bygevolg niet meer in den stand van het Volk geplaatst kan worden.’ Dit gaat zo verre ontkennend goed: maar wat zegt nu stellig, in dit geval, de benaaming van het Volk? - En wegens het laatste spreekt de Autheur slegts in 't algemeen van eene vrye geregelde Volksverkiezing dier Leden, na malkander, uit hun eigen lichaam, uit het midden des Volks, die, op gezette tyden, voor een bepaalden tyd, volgens eene regelmaatige en nimmer afgebroken opvolging, daartoe werkoozen worden, en die voor het Volk, het welk hen verkoozen heeft, altoos verantwoordlyk zyn, van wegens hun gedrag in de bestuuringe der zaaken van 't Gemeenebest. Dit alles is zo algemeen, dat wy 'er ons geen regtmaatig bepaalend denkbeeld uit kunnen vormen, wegens de, zo

[p. 464]

als wy uit het voorgestelde begrypen, herhaalde Volksvergaderingen, die van tyd tot tyd plaats moeten hebben. Hoe de Autheur, (het Volk niet maakende zo als hy 't hebben wil, maar vindende zo als het is,) uit zulke Vergaderingen alle verkeerde gevolgen zal weeren, is ons nog raadzelagtig: mogelyk zouden wy 'er gezetter over kunnen oordeelen, indien hy ons de natuur en inrigtingen dier Vergaderingen nader outleed had.