Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1783

Verantwoording der penningen, ingezameld, ten behoeve der bewooneren van het Ampt tusschen Maas en Waal, in de Provintie Gelderland, Nevens een voorafgaand berigt van het voorgevallene, en eenige Bylaagen. Te Rotterdam, by J. Burgvliet, 1783. In quarto, 66 bladz.

By den aanvang van dit Geschrift geeft men ons een beknopt verslag van eene geweldige overstrooming in 't opgemelde Gewest, in de maand January des jaars 1781; welke den Inwoonderen ten uiterste schadelyk was, en 't geheele Ampt te meer drukte, overmits men aldaar onmagtig was, om de doorgebroken en ingezakte Dyken te herstellen. Zulks bewoog, gelyk het Berigt verder meldt, veele edelmoedigen daaromstreeks tot milddaadige hulp; doch daar deezen, gemerkt de hooggaande vereischte Somme ter afwendinge der gevolgen van dit onheil, de medewerking van meer vermogenden behoelden, zo nam men, buiten andere persoonen, wel byzonder toevlugt tot eenige Heeren te Rotterdam, die zig meermaals in soortgelyke gevallen dienstvaardig getoond hadden, om hen deswegens te raadpleegen. Deeze Heeren, de uitgeevers van dit Berigt, hebben voorts de moeite wel op zig willen neemen, om de noodige schikkingen, tot het inzamelen van penningen, in Holland en elders, te beraamen en werkstellig te maaken; dat van een gewenschten uitslag geweest is; des zy, door behulp veeler weldaadige handen, niet weinig hebben kunnen toebrengen ter reddinge van dat noodlydende Gewest. - Van deeze inzameling en derzelver bezorging geeven zy, in dit Berigt,

[p. 386]

verslag; met eene bygevoegde Verantwoording van alles. Dee ze bestaat in eene verrekening van Ontvang en Uitgaave, in dit geval, gedaan, door den Wel Ed. Gestr. Heer Hendrik Jan Rink, Ontvanger der Amptslasten, Hoofden en Kribbepenningen des Ampts Neder-betuwe, woonagtig te Tiel; waaruit een ieder op eene voldoende wyze kan zien, het beloop der ingezamelde somme, en derzelver regtmaatige besteeding. Wyders gaan hier nevens eenige Bylaagen, die ten deele ter ophelderinge van het Berigt, en ten deele ter bevestiginge van de getrouwheid der gedaane verrekeninge strekken; dienende de laatste ter verklaaringe van het onderscheid, dat 'er plaats heeft, tusschen de Hoge, Vrye en Dagelyksche Heerlykheden in Gelderland; op welker slot de Heer en Mr. *** niet ten onregte aanmerkt, ‘dat het mogelyk van veel dienst en nut zou zyn, byaldien een kundig, en in de oude Gedenkstukken van ons Vaderland, ervaaren, Man, zyn werk maakte, om naar te spooren de Rechten van de Hooge of Vrye, en van de laage Heerlykheden, in de byzondere Districten van onze Republiek.’

Men kan uit dit Berigt met de Verantwoording enz. zien, dat de lofwaardige Mededeelzaamheid nog in den Lande woont; en dezelve ontvangt hier door eene nieuwe aanspooring; terwyl dit betoon van weldaadigheid tevens kan strekken, om onze overige Provincien, door den band der Unie met Holland vereenigd, te doen bezeffen, hoe dierbaar Holland te schatten zy. ‘En aangezien dit meerder vermogen, van Holland, (gelyk de Rotterdammer Heeren zeer gepast aanmerken,) eeniglyk spruit uit deszelfs uitgestrekten Koophandel en Zeevaart, zo mag het den overigen Bondgenooten, met naame den Gelderschen, niet onverschillig zyn, of die Takken van Welvaart, die Bronnen van Weldaadigheid, bloeijen dan kwynen. In het laatste geval zouden de Hollandsche Beursen ophouden, onzen noodlydenden Medevaderlanderen den gereeden toevlugt te verschaffen, welken zy, in gevallen van watervloed, nu zo menigwerven gevonden hebben.’