Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1783

Onderzoek over het stilstaan van Zon en Maan, Jos. X. 12-14 en eenige andere Schriftuurplaatzen uit het O.T.; door M.J.H. Wepler, Prof. in de Oostersche Taalen, by het Illuster Carolinische Collegie en Predikant te Cassel. Uit het Hoogduitsch vertaald. Te Gouda, by W. Verblaauw, 1782. In gr. octavo, 30 bladz.

Taelkundige Liefhebbers, met betrekking tot de Bybelkennis, vinden in dit klene Geschrift verscheiden wel overwogen aenmerkingen, ter ophelderinge van enige Schriftuurplaetzen, welken zy met vermaek ten naderen toetze zullen kunnen brengen.

Betreffende het verhael Jos. X. 12-14, is de Hoogleeraer Wepler van gedachten, dat men hier geenszins behoeve te denken, om een stilstaen van Zon en Maen, maer alleen op het helder blyven van den Hemel, zo lang, tot dat de Israëliten zich aen hunne vyanden gewrooken hadden. Hy vertolkt des deze verzen aldus. Toen ter tyd, op den dag, dat jehovah de Amoriten in de handen der Israëliten gaf, sprak Josua tot jesovah, en zeide voor de ooren van gantsch Israël: Zon blyft te Gibeon, en gy Maen in het Dal van Ajalon. En de Zon en Maen bleeven tot dat zich het volk aan hunne vyanden wreekte. Dit

[p. 365]

wordt in het boek Jaschar op de volgende wyze beschreeven: de Zon stond aen den Hemel, en verduisterde den geheelen dag niet. Dien gelyk was voor deezen geen dag geweest, en zal ook geen weer komen, dat jehovah de woorden van een mensch ten uitvoer bragt; want. jehovah streed voor Israël. En Josua en geheel Israël keerde weder naar 't Leger te Gilgal. - ‘Ik stelle, zegt hy, de gantsche zaak my dus voor: Josua zag waarschynlyk, in den morgenstond, eenige wolken te zamen trekken, waardoor de Zon verduisterd wierd. God had hem wel beloofd te zullen helpen, dan Josua wist niet op welk eene wyze zulks zou geschieden: dus wist hy ook niet, dat deeze wolken ten beste van Israël te zamen trokken. Dewyl hy nu eene groote overwinning op zyne vyanden wenschte te bevechten, en vreesde dat misschien de duisterheid van den dag en de nacht hem daarin zoude mogen verhinderen, zoo ontstaat zeer schielyk de wensch in hem, dat toch de Zon den dag en de Maan des nachts zoude mogen schynen; en deezen wensch drukt hy in begeerte op eene byna gebiedende wyze uit, met te zeggen: Zon blyft te Gibeon, en gy Maan in het Dal van Ajalon. En deezen wensch van Josua brengt God ten uitvoer, gelyk de voorgaande geschiedenis aantoont. Dit onweer, dat den dag had verduisterd, en de Israëliten by den eersten aanval op de vyanden hadde konnen hinderlyk zyn, onstond niet by Gibeon, maar na den slag, toen de vyanden op de vlucht naar den benedenkant van Bethhoron waren, en dit onweêr van hagel vervolgde hen tot Aseka toe. Dus was het, by den stryd der Israëlieten voor Gibeon, helder weêr.’ - Het komt onzen opmerkzamen taelkundigen voor, dat אוכ, 't welk, van de Zon gebruikt, gewoonlyk derzelver wezenlyken ondergang betekent, ook wel zulk een ondergaen der Zon kan aenduiden, dat de wolken haar schynzel benemen. In dien zin komt het, zyns oordeels, ook voor, Gen. XV. 12 17: welk voorval de Hoogleeraer dus verstaet. Het toebrengen van 't offer geschiedde 's morgens vroeg, dan op eenmael werd de Zon door wolken verduisterd; dit ontzettede Abraham, zo dat hy geheel buiten zich zelve ware: - vervolgens werd de Zon ook geheel door dikke wolken verduisterd, en daer ging een rook op als die van een bakoven, in welke eene zichtbare vlam was, die tusschen de offerstukken doorging.

[p. 366]

Vele Uitleggers vullen de woorden, Gen. IV. 8, Kain sprak met zynen broeder Habel, of liever zeide tot zynen broeder Habel, aen, met de woorden, Laet ons op 't veld gaen, naer den leestrant van den Samaritaenschen Pentateuchus. Dan de Hoogleeraer oordeelt, dat men deze invulling niet noodig heeft; alzo men 't woord רמא, (eigenlyk spreeken,) zeer wel verstaen kan in den zin van zich-vriendelyk aenstellen. In stede van zyn voorig stuursch gedrag, sprak hy nu weder met Habel, en betoonde zich als zulk een die zyn haet onderdrukt had.

Lamechs tael, zo als ze uit een oud Lied, Gen. IV. 23, 24. voorgesteld wordt, vertaelt de Hoogleeraer in dezervoege.

Ada en Silla hoort myne stemme.
Gy vrouwen Lamechs! verneemt myne reden.
Ik heb een man gedood om myner wonde wille.
Een Jongeling wegens myne Buile.
Zal Kain zevenvoudig gewrooken worden,
Dan moet het Lamech zeven en zeventigvoudig gedaan worden.

‘Men kan, zegt hy, volgens deze Overzetting, zien, hoe Lamech konde besluiten, dat zyn dood zeven en zeventigvoudig gewrooken zou worden. Zyn besluit was dit, om dat Kain, die zynen broeder zonder gegronde rede, zonder voorafgegaane beleediging, had vermoord, zevenvoudig zou gewrooken worden, zoo veel te meer kan ik dit hoopen, daar ik niet zonder redenen, maar na voorafgegaane beleediging, een moord heb begaan.’

In de gelofte van Vader Jacob, Gen. XXVIII. 22, betekent םיהלאתיב, (anders een Huis Gods overgezet,) volgens den Hoogleeraer, een Altaer, overeenkomstig met de volbrenging der gelofte, Gen. XXXV. 7. Ene aen Gode geheiligde plaets kon men ene wooning van God noemen, en dus ook aen een Altaer dien naem geven; men moet althans, al houd men zich aen de benaming van Huis of Wooning, hier om een Altaer denken: nademael de Aertsvaders, als ze Gode ene plaets heiligden, of, volgens hunne voorstelling, ene verblyfplaets, ene wooning bestemden, hem een Altaer bouwden.

Laetstlyk deelt ons de Hoogleeraer hier nog mede zyne vertolking van Ps. VIII. 2, het laetste gedeelte; dat aen zeer verschillende Overzettingen onderhevig is. Men vertaelt het, zyns erachtens, best in dezen zin. Uw Lof verheft gy boven den Hemel; ook boven de Hemelen verheerlykt gy U.