Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1783

Historie van Mejuffrouw sara burgerhart; uitgegeeven door E. Bekker, Wed. Ds. Wolff en A. Deken. [Niet Vertaalt.] Twee Deelen. In 's Gravenhage, by I.v. Cleef, 1782. Behalven de Voor- en Nareden, 824 bladz. in gr. octavo.

Het getal van Nederlandsche Romans is, gelyk men weet, niet groot; en die 'er nog zyn leveren ons meerendeels buitenlandsche Tooneelen, of ten minste zodanigen, die, zo ze al hier te Lande gespeeld worden, in een buitenlandschen smaak uitgevoerd zyn. Daarvan is nu deeze Roman geheel onderscheiden. Gelyk dezelve oorspronglyk in onze taal geschreeven is, zo is ook de uitvoering in alles Hollandsch; de tooneelen zyn niet alleen hier te Lande, maar ook de characters, de zeden, enz. zyn Vaderlandsch. 'Er komt in de Historie van de beminnelyke Burgerhart nagenoeg niets voor, dan 't geen dagelyksch

[p. 226]

in onze Gewesten voorvalt; te meer daar men 't niet zo zeer toegelegd heeft, op het verwonderlyke, als wel op het huiselyke Leven, om bedryven van dien aart te ontvouwen. Hierin zyn de geagte Opstelsters van deezen Roman zo wel geslaagd, dat ze, bestendig de natuur in 't oog houdende, waarvoor een ieder vatbaar is, hier door eene zeer uitgebreide goedkeuring van de Natie verworven hebben. Wat haare hoosdbedoeling in 't opstellen betreft, dezelve is, volgens de eigen opgave, deeze. Onze hoofdbedoeling is aan te toonen; ‘Dat eene overmaat van levendigheid, en eene daaruit ontstaane sterke drift tot verstrooijende vermaken, door de Mode en de Luxe gewettigt, de beste Meisjes meermaals in gevaar brengen, om in de allerdroevigste rampen te slorten, die haar veracht maken by zulken die nimmer in staat zyn, om haar in goedheid des harten en zedelyke volmaaktheid gelyk te worden; by zulken, die zy in 't licht stonden; by zulken die het wreede vermaak hebben, om haar, reeds gevallen, doodelyk te grieven, of zich niet verwaardigen, zich immer in te laaten met haar, die niet der Ondeugd maar der Onbedagtheid ten prooije wierden, dat het ook, om die reden, een onschatbaar voordeel voor jonge Meisjes is, onder de bescherming te komen van zulke Vrouwen, die voorzichtigheid aan minzaamheid, en goedhartigheid aan eene beredeneerde onverzetlykheid, verbinden: wyl dit die geene zyn, onder wier bestuur de beste meisjes ook de braassie Vrouwen worden.’ - Om dit te beter uit te voeren, wordt Mejussrouw Sara Burgerhart, in haare jeugd een aartig leevendig meisje als boven beschreeven is, op eene ongedwongen wyze, in verschillende omstandigheden gebragt, die haar character, doch altoos gelykmaatig, op onderscheiden wyzen doen werken, tot dat ze eindelyk een gewenscht Huwelyk aangaat, dat haar tot eene bedaarder leevenswyze brengt. Door de manier van uitvoering is de Historie ryk in characters van verschillende soort, die allen natuurlyk te stade komen, hunne gepaste werking oefenen, en door het gansche beloop zichzelven bestendig gelyk zyn.