Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1782

[p. 267]

Waarneeming, wegens de afgaande koortzen.
Medegedeeld door den heek *... M. Dr.

Dat de naaste oorzaak der afgaande Koortsen, in de vaste deelen van ons Lighaam, en wel voornamentlyk in eene Krampachtige aandoening (causa spastica) haaren grond heeft, is eene Stelling, die niet alleen op de nauwkeurigste ondervinding berust, en diensvolgens door de beroemdste Geneesheeren van onzen tyd is aangenomen; maar die ook, op de behandeling deezer Ziekten, een daadelyken en zeer nuttigen invloed heeft. - Wy behoeven, om ons hiervan te overtuigen, slegts het oog te vestigen op de veelvuldige recidiven, die aan deeze Ziekte, boven veele andere, zo byzonder eigen is; en op de zo zeer verschillende, en zomwylen zeer geringe oorzaaken, welke daartoe aanleiding geeven. - Ik weet zeer wel, dat 'er nog Geneesheeren gevonden worden, die uit eene te groote zugt voor hunne oude en geliefkoosde Leerstellingen, deeze recidiven toeschryven, aan eene zekere Koortsstoffe, die in het Lighaam te rug gebleeven, en die, door het zogenaamde Opstoppen der Koortsen, door middel van de Kina, niet heeft kunnen uitgedroeven worden. - Dan niet alleen de Waarneemingen der grootste Mannen, in onze Kunst, toonen ten klaarsten aan, dat, hoe spoediger de koude Koortsen, naa voorafgaande Buik-zuiveringe, door middel van de Kina of eenig ander middel, zyn weg genoomen; hoe minder zodanige Lyders aan recidiven zyn bloot gesteld. Maar het is daarenboven niet zeer moejelyk om aan te toonen, dat het in zommige gevallen zeer nadeelig zoude zyn, indien men deeze recidiven wilde toeschryven aan eene terug gebleeven Koortstoffe, die op eene of andere wyze wederom gaande gemaakt zoude zyn.

Ik zal, om tot myn oogmerk te komen, onder de menigvuldige gevallen, slegts een voorbeeld bybrengen; namentlyk, de fluxus menstrualis. - De dagelyksche ondervinding leert, en ik twyfele niet, of veele myner Konstgenooten zullen het waargenomen hebben; dat Lyderessen, die afgaande Koortsen gehad hebben, zomwylen op het tydstip van de Menstrua, of kort te vooren, zonder eenige andere oorzaak, een aanval van koude Koortsen krygen, die, wanneer men dezelve niet door gepaste middelen tegen gaat, zig zelden by één aanval bepaald, maar door andere agtervolgd

[p. 268]

word. - Het is byna volkoomen zeker, dat de meer dere graad van aandoenlykheid, welke op dat tydstip in het Lighaam plaats heeft, de aanleidende oorzaake is, van het wederkomen der Koortse; maar het is ook niet minder zeker, dat Geneesmiddelen, die op eene te rug gebleeven Koortstoffe werken, in dit geval zeer schadelyk zouden zyn. - Ik hebbe dierhalven, zo dikwils my deeze gevallen zyn voorgekomen, myne toevlugt genoomen, tot die middelen welke de aandoenlykheid van het Lighaam verminderen, en de Koorts, die in deeze gevallen zeer naadeelig en gevaarlyk kan zyn, tegengaan; en ik hebbe by herhaalde reizen waargenomen, dat de Kina, met een geringe Dosis Opium, het best aan dit oogmerk voldeed. - Zeer zelden hebbe ik den tweeden aanval zien wederkeeren, en nimmer hebbe ik ontdekt, dat deeze Geneeswyze eenige naadeelige uitwerking gehad hebbe.