Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1782

[p. 532]

Hedendaagsche Oeffenende Heelkunde, door David van Gesscher, Heelmeester te Amsterdam, Lid van de Hollandsche Maatschappy der Weetenschappen te Haarlem, van het Zeeuwsch Genootschap der Weetenschappen te Vlissingen, en van het Provinciaal Utrechtsche Genootschap van Konsten en Weetenschappen. Tweede Deels, Derde Stuk. Met Plaaten. Te Amsterdam, by de Wed. J. Dóll, 1782. in gr. 4to.

By voorige gelegenheden, hebben wy onzen Leezer den Inhoud van de twee 1ste Stukken des IIden Deels, van dit, voor den Beoefenaaren der Heelkunde, zeer nuttige Werk, medegedeeld. Het Derde Stuk, dat wy thans voor ons hebben, en 't welk met de twee voorgaande Stukken het tweede Deel uitmaakt, behelst eene Verhandeling der Gerechtelyke Heelkunde. Voor zo verre de gerechtelyke Geneeskunde meer een Deel is der Heel- dan Geneeskunde, verdient zy den naam van Gerechtelyke Heelkunde. De beginselen deezer rusten op elk der deelen van de Heelkundige Weetenschap in het byzonder; maar vooral op de Ontleedkunde, op de Natuurkundige Beschouwing des Ligchaams, en op de Ziektekundige Waarneemingen. Men kan de gantsche Geregtelyke Heelkunde, beschouwd van de zyde haarer onderwerpen, gevoeglyk onderscheiden in twee Deelen. Het eerste Deel is betrekkelyk tot het Burgerlyk Regt; het tweede tot het Lyfstraflyk.

Het Burgerlyk Regt stelt eene Verzameling van wettige Instellingen en Verordeningen, betrekkelyk voor zo verre het dit Ontwerp aangaat tot behoud des leevens, en der gezondheid; gelyk ook van den goeden naam van elk Lid der Samenleeving, en der Orde, der Liefde, en van het Vertrouwen, welke in het gezellig leeven, dit woord in zyne striktste betekenis genoomen, behoort plaats te hebben.

Het Lyfstraflyk Regt, beschouwd, in overëenkomst met hetzelfde Ontwerp, besluit de bepaaling en uitvoering van Ligchaamlyke, 't zy slegts pynlyke, 't zy doodstraffen, in gevolge van zekere, der Maatschappye meer of min beledigende, of vernielende euveldaaden.

Volgens deeze gemaakte verdeeling van de Gerechtelyke Heelkunde, beantwoort de Heer van Gesscher, in het Eerste Hoofddeel, de Vraagen, welke tot de Heelkundige onderwerpen van het Burgerlyk Regt behooren. Deeze zyn de

[p. 533]

volgende: Is een gegeeven Vrouwspersoon al, dan niet, in het geval eener Maagd? Is eene gestelde Zwangerheid, verdigt of weezenlyk? Hoe ver is eene Vrouw, wel beweezen Zwanger, in haare Zwangerheid gevorderd? Heeft eene Vrouw, daarmede beschuldigd, al, of niet, in het geval geweest der Verlossing, 't zy kort te vooren, 't zy eenigen tyd geleeden? Is eene Kinderlooze Vrouw, aangeklaagd als onvrugtbaar, waarlyk zodanig? Kan een Man, van onvermogen beschuldigd, al, of niet, voldoen aan den pligt des Huwelyks? Is van twee gegeeven Echtgenooten, een derzelver in het geval eener onlangs verkreegen Venusziekte? Is zeker eerstgebooren Kind, al, of niet, voldraagen? Behoort de geboorte eens gegeeven Kinds, al, dan niet, tot de in regten bestaanbaare geboorten? Is de geboorte van zeker Kind, uit deeze of geene onderstelde Moeder, al, of niet, weezenlyk? Is de geboorte van een Kind, een of meer Maanden, naa die van een ander Kind uit een en dezelfde Moeder, zonder dat deeze, staande den gantschen loop haarer zwangerheid, met haaren Man gemeenschap gehad heeft, wettig? Kan zeker ontydig gebooren Kind, al, of niet, blyven leeven? Behoort een gegeeven Kind tot de Manlyke of tot de Vrouwlyke kunne? Is een gegeeven Kind, als een wanschepsel beschouwd, waarlyk zodanig? Is een Kind, in regten gesteld en betwist, leevend gebooren te zyn, dusdaanig, al, of niet, ter Wereld gekoomen? Is zeker gestelde Ziekte, verdigt, of wezenlyk? Is eene gegeeven Ziekte al, of niet, besmettelyk? Kan eenig gesteld Voorwerp, zig aanbiedende tot zekeren dienst, al, dan niet, daartoe gebruikt worden? Is eene gegeeven Ziekte, al, of niet, van zekere gestelde oorzaak, afhanglyk? Hoedanig is het beklag, van eenen zekeren Lyder, over de behandeling zyns Heelmeesters, met betrekking tot eene gegeeven Ziekte? Is de betaaling, eindelyk, door een Heelmeester, voor de behandeling van zynen Dyder gevorderd, billyk, of onbillyk?

In het tweede Hoofddeel, worden de Vraagen, tot het Lyfstraflyk Regt betrekkelyk, beantwoord; deezen zyn: Is eene Vrouw, betigt van haare Vrugt ontydig te hebben afgedreeven, waarlyk schuldig aan deeze misdaad? Is een dood gevonden Kind, willekeurig om 't leeven gebragt, dan niet? Is een Mensch, dood in het water gevonden, al, of niet, levend daarin geworpen? Is iemand, hangend gevonden, waarlyk den dood gestorven eens Gehangenen; en indien ja, heeft hy zigzelven verhangen,

[p. 534]

of is zulks geschied door een ander? Moet de dood van een gegeeven Voorwerp, aan eenig gebruikt vergif worden toegeschreeven? Is een gegeeven Wonde doodelyk? By hoedanige Voorwerpen, is het gebruik van den pynbank, ongeoorloofd? Welke zyn de gevallen, waarin iemand niet aan den lyve mag gestraft worden? Hoedanige omzigtigheden moeten 'er in de tugtigingen in agt genomen worden?

In het derde Hoofddeel handelt de Schryver over de Geregtelyke Beschouwing van een dood Ligchaam. In het vierde Hoofddeel over de Geregtelyke Getuigschriften. En in het Vyfde, over de Geregtelyke maatregelen, ter bewaaring en herstelling van 's Volks leeven, en gezondheid. - Alle deeze onderwerpen worden hier op eene zeer klaare en duidelyke wyze verhandeld, en men vind 'er alles in, wat omtrent dit Stuk weetenswaardig is. Wy kunnen egter niet voorby, aan te merken, dat het ons eenigzints vreemd is voorgekomen, dat de Schryver heeft kunnen goedvinden, dit gantsche Stuk in een Heelkundig Zamenstel te brengen; dat, volgens zyn eige getuigenisse, alleen voor Leerlingen en aankomende Heelmeesters zal dienen, die weinig, of geheel niet, met de Geregtelyke Heelkunde te doen hebben.

Agter deeze Verhandeling vind de Leezer nog eene Beschryving der niet algemeen bekende in dit Deel aangepreezen Hulpmiddelen; beneffens eene Beschryving en Afbeelding der in dit Deel aangepreezen Werktuigen en Verbanden.