Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1782

[p. 195]

Thelyphthora; of Verhandeling over het Verderf der Vrouwen. In 't Engelsch geschreven door den Eerw. Heer M. Madan, Leeraar in het Godshuis genoemd The Lock-Hospital, te Londen. Gedrukt voor den Vertaler, en te bekomen te Amsterdam by de Erven van F. Houttuin en elders. 1782. Behalven het Voorwerk 514 bladz. in gr. octavo.

Onder dezen tytel doet de Eerwaerde Madan een Werk te voorschyn komen, ter verdeediginge van de Veelwyvery, ook onder de bediening der Euangelieleere; beweerende, dat dezelve, voor en onder de Wet van Mozes als onzondig geoorloofd, ook door het Euangelie niet als zondig gewraakt en verbooden zy. De enkele vereniging der twee Sexen maekt, zo als hy de zaek voorstelt, zonder enige verdere plechtige verbintenis, het Huwelyk, naer Gods eerste instelling. Ingevolge hiervan waren twee vrye persoonen, voor, en zo ook onder, de Wet van Mozes, door de enkele vereniging, wettig Man en Vrouw, onafscheidelyk aen een verbonden. Uit dien hoofde had een Man zo veele Vrouwen, die hy moest houden, en welken hy niet mogt verlaaten, als hy Vrouwspersoonen gedwongen of overgehaald had, om ten zynen wille te zyn, mits dat zy met geene anderen dus verbonden waren. Het stond des den Man niet vry hoerery te pleegen; slechts voor eenigen tyd gemeenschap met een Vrouwspersoon te hebben; en 't stond der Sexe niet vry zich aen zodanig ene algemene of zelfs byzondere gemeenschap over te geeven, als zynde door de enkele vereniging reeds ene verbonden Vrouw; die gevolglyk zich aen Echtbreuk schuldig maekte: 't welk in alle opzichten verbooden was; zynde het, noch den Man, noch der Vrouwe, met iemand verbonden zynde, geoorlofd met elkanderen gemeenschap te hebben. - Naer dit plan is, volgens de denkwyze van den Eerwaerden Madan, de Godlyke Wet rakende het Huwelyk ingerigt; zo was het voor, zo was het onder de Wet van Mozes; en Jezus Christus, geen gever van ene nieuwe Wet zynde, heeft daerin geen verandering gemaekt. Alleenlyk heeft hy zich, ten aenzien van het Huwelyk, ten ernstigste aengekant, tegen een schandelyk misbruik, het welk de Jooden in latere tyden gemaekt hadden, van de Echtscheiding, hun door Mozes, om de hardigheid hunner harten, toegelaten: het welk dus geen betrekking heeft tot de Veelwyvery,

[p. 196]

maer alleen tot de Echtscheiding, die de Jooden veel wyder uitbreidden, dan Mozes hun dezelve toegelaten had. - De Eerwaerde Madan op dezen grond bewerende, dat het Euangelie de Veelwyvery niet verbiedt, dringt 'er op aen, dat de voorheen gegeven Godlyke Wet, zo als hy dezelve verklaert, door alle tyden behoort stand te houden. Volgens hem zyn de thans onder de Christenen in gebruik zynde Huwelyks-Wetten, waerdoor de wettigheid van 't Huwelyk, met de daeraen verknochte gevolgen, afhangt van zekere plechtige verbindtenissen, afwykingen van de Godlyke Wet, die de wettigheid van 't Huwelyk doet afhangen, van de enkele vereniging der twee Sexen; waer door de Man zich aen éne of meer Vrouwen verbindt, om haer ter Vrouwe te nemen, zonder haer te mogen verlaten. En deze afwykingen ziet hy aen als de oorzaeken van 't Verderf veler Vrouwen; daer wellustige Mans- en Vrouwspersoonen zich nu aen velerleie ongebondenheden kunnen overgeven, zonder zich schuldig te maken aen de verbreking van een wettig Huwelyk: 't welk, zyns oordeels, krachtig tegengegaen zou worden, als de Godlyke Wet, zo als hy dezelve verklaert, hersteld wierd; ingevolge van welke de Veelwyvery geoorlofd zou zyn; maer het plegen van Hoerery, benevens het houden van Maitressen, zo wel als het bedryven van Echtbreuk, wezenlyk Lyfstraflyke Misdaden zouden worden.

In het nabuurig Engeland heeft dit Werk van den Eerwaerden Madan veel ophefs gehad; 't welk een aental van Tegenschriften veroorzaekt heeft, die duidelyk getoond hebben, dat 's Mans gronden gansch bouwvallig zyn, en dat hy, ter versterkinge van dezelven, niets bygebragt heeft, dan drogredenen, welker onbestaenbaerheid wel dra te bemerken is. Oplettende Lezers, die dit Geschrift met een gezet oordeel nagaen, zullen dit ook, by het doorbladeren van 't zelve, gereedlyk kunnen ontdekken; des wy 't niet noodig oordeelen 'er verder op staen te blyven. Men leze slechts onbevooroordeeld Gen. I.24, om te zien, dat de Huwelyksbetrekking, in de eerste instelling, wederzydsch is, zo dat de Man niet minder met de Vrouw, dan de Vrouw met den Man, één vleesch zy; en dat dus onze Zaligmaaker Matth XIX.3-9, geen nieuwe Wet voorschryft; maer de Jooden, by gelegenheid van hun voorstel, nopens de Echtscheiding, tot de oorspronglyke instelling van 't Huwelyk te rug roept.