Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1781

[p. 23]

Verhandeling over de nuttigheid, en beschryving van het hier nevens afgebeelde werktuig, om by eene slang-brandspuit te gebruiken. Door Corn. Wilh. Rensing, Mr. Zilversmit, te Zwolle.

De ondervinding heeft reeds voor lang getoond, hoe voordeelig het zy, wanneer men, by ongeluk van brand, van bekwaame hulpmiddelen voorzien is. Tot dat einde wierd, al voor eenigen tyd, door zeker persoon alhier, een soort van Schraag vertoond, ter oprigtinge van de pyp van eene Slang-Brandspuit; om daar door het water in of op een brandend Gebouw, dat door zyn stand, hoogte, of uit andere reden, niet te genaaken was, gevoegelyk te kunnen brengen.

Het niet beantwoorden van dit Werktuig aan de verwagting, gaf my aanleiding, om te beproeven; of 'er, op dat voetspoor, niet een Werktuig vervaardigd zoude kunnen worden, het welk in alle opzigten aan dit oogmerk voldeed, en zodanig een oordeel ik in deze nevensgaande Afbeelding voorgesteld te hebben.

Fig. I vertoont het geheele Werktuig van agteren, alleen met weglaating van de twee Schoorstylen.

A, B zyn twee regtopstaande stylen, ter lengte van 40 a 50 voeten; dezelven zyn te zamen verbonden door de twee dwarshouten C en D; op ieder van deeze twee stylen is gehegt een Belegstuk E, F; welken, ter halver breedte weggeschaafd zynde, eene sleuf of goot tegens de stylen, A, B, uitmaaken. In en door deeze sleuf kan het te zaamgevoegde Raamwerk, N, O, met het daarin gehegte vlak P, benevens de daarop in den Beugel R, vastgeslooten pyp Q, en Slang S, tot de begeerde hoogte opgehyst worden.

Dit geschiedt, door behulp van twee touwen, die over de schyven, G, H, loopen; welken men, als het raam op zyne hoogte is, by L en M vastmaakt. Voorts zyn 'er nog, onder aan de regtopstaande stylen, yzeren punten X, Y, om het uitglyden van 't Werktuig, by 't gebruik, te verhoeden.

Fig. II vertoont het Werktuig op zyde, met de twee Schoorstylen.

V, W, van welken de Schoorstyl V, in zyn waaren

[p. 24]

stand geplaatst is; dezelven dienen om het Werktuig, als het gebruikt wordt, overeinde te houden. Het vlak P, dat hier, met de daarop vastgemaakte Pyp Q, in eene schuine rigting staat, is op en neder, mitsgaders zydlings, beweegbaar, door middel der twee touwen T, U, die mede aan de Klampen L, M vastgemaakt kunnen worden; en Z verbeeldt den straal water, die uit de pyp en slang Q, S voortkomt. De twee Schoorstylen V, W moeten een twaalfde langer zyn dan de regtopstaande stylen; aan welken zy, by K, L, door Knierhengzels, gehegt zyn; 't welk de bersting van het Werktuig te gevoeglyker maakt; nadien men de Schoorstylen dan slegts op de staanden heeft toe te slaan.

Fig. III vertoont het buitenste Raam N, in Fig. I.

Het zelve is van boven voorzien met twee binnenwaarts geboogen Haaken k, l; waar aan de touwen, om het op te hyzen, vastgemaakt worden; c, d wyzen de twee plaatzen aan, in welken de koperen assen van het Raam, in

Fig. IV, a, b, vertoond, sluiten moeten; waardoor dit Raam eene verticaale beweeging kan hebben. En even zo zyn 'er in dit Raam twee holten by g, h; mede om daar in te ontvangen twee assen van het Vlak,

Fig. V, by e, f, afgebeeld, 't welk daar door eene horisontale beweeging toelaat. Dit Vlak behoeft alleen eene maatige plank te zyn; dog, naar het uiteinde, moet dezelve schuins af hellen; en aldaar eene holle eenigzins rond afloopende sleuf, by i aangeweezen, hebben, om 'er de waterslang in te vatten, en dezelve voor het knikken te beveiligen. Met Letter R wordt de beugel aangeweezen, waar in de pyp gevat, en wel vast geslooten wordt, by o, door middel van een kiel of pen. Deeze beugel moet zo hol gemaakt worden, dat die holte aan de rondheid van de pyp juist beantwoorde; om het verglyden te beletten: m, n duiden twee gaten aan, in welken men de koorden, ter beweeginge geschikt, vast kan maaken.

Fig. VI vertoont een Knierhengzel, door 't welke de schoorstylen V, W, in Fig. II, aan de staande stylen, by K, L vast, dog beweegbaar, gehegt worden: p vertoont den styl op zyde; r het belegstuk; q het knierhengzel, en s den schoorstyl.

By het vervaardigen van dit Werktuig dient wel in agt genomen te worden, dat men 'er gezond en gaaf hout toe gebruike; dog het moet niet overzwaar van hout zyn, om

[p. 25]

dat zulks onnut is, en het spoedig verplaatzen moeilyk maakt. De regtopstaande stylen kunnen, even als de brandladders, gewoonlyk, van onderen wat dikker dan van boven zyn. Men zou het houtwerk, om het voor de vonken te beveiligen, kunnen teeren, en met hamerslag bestrooijen.

De beugels, de hengsels, schyven en assen, dienen van Koper te zyn, tot vermyding van het roesten, en om eene vryer beweeging te hebben; zoo kan men ook in de raamen, Fig. III en IV, c, d, g, h, Koperen bossen maaken, in welken de assen, zonder belemmering, bewoogen kunnen worden.

Het raam kan gevoeglyk in een Brandspuitshuisje, en de toegeslaagen stylen ter plaatze daar men gewoonlyk de brandladders heeft, geborgen worden.

Dit, dunkt my, zal genoeg zyn, om eene schets te geeven van een Werktuig, dat, naar myn gedagten, van veel nuts by de brandspuit zyn kan.

Voor eerst, is men daar door in staat, om, op plaatzen, welken men niet beklimmen kan, de pyp van de spuit, 30, 40, en meer voeten hoog te brengen, en in alle vereischte rigtingen te beweegen, zonder dat iemand, door de pyp te bestieren, zig behoeft bloot te stellen aan het gevaar van een instortenden muur of dergelyken; men heeft slegts de koorden maar lang genoeg te maaken.

Ten tweeden, kan men de pyp regt voor een open venster, of dergelyken, waar de brand is, plaatzen, zonder dat men die met brandladders behoeve te beklimmen; het welk dikwerf om den gloed ondoenlyk, of althans ten hoogste gevaarlyk is, wanneer het houtwerk van binnen door het vuur reeds verteerd zy.

Ten derden, geeft dit het grootste voordeel tot spoedig blussen van een fellen brand; dewyl men den straal water in zyne volle sterkte kan doen werken. Het is genoeg bekend, dat, wanneer men, by een fellen brand, het water boogswyze daar in moet brengen, op zulk een afstand, dat de straal zig reeds tot druppelen verdeele; dat als dan de geweldige hette in staat is, het water niet alleen over den brand heenen te dryven, maar zelfs dermaate te verteeren, dat men, by het aanhoudend spuiten, geen de minste vermindering van het vuur gewaar worde.

Zo dit Werktuig eens in gebruik gebragt wierd, twyffele ik niet, of men zou deszelfs uitsteekende nuttigheid wel dra ondervinden: en zo 'er zig, by zommige Leezers, nog

[p. 26]

eenige zwarigheden mogten opdoen, verwagte ik van hun, dat zy zelven ook de hand aan het werk zullen slaan, om hunne verbeteringen op te geeven, waarvan ik met zeer veel genoegen gebruik zou willen maaken.

Zwolle, den 20. Aug. 1780.